Düşen Evren Modeli ve Paradoksu (DEMP)

Düşen Evren Modelinin Doğuşu

“Kapaktan içeri, küçük bir kabine doğru fırlattı. Arthur düştüğü yerde soluk soluğa yatıp kaldı.”

— Otostopçunun Galaksi Rehberi, s. 78

Bu satırları okurken, Arthur’un yere çarpmadan önceki o düşüş anı gözümde canlandı. Ve zihnimde birden şu soru belirdi:

“Uzay da düşüyor olabilir mi?”

Bu düşünce kısa sürede bir sezgisel deneyime, ardından da fiziksel bir model önerisine dönüştü:

• Evrenin kendisi düşüyor olsaydı, bu hareketi içinde bulunan bir gözlemci fark edebilir miydi?

• Eğer uzay durağan değil, dinamik ve düşen bir yapıysa; yerçekimi, bu düşüşün içsel bir sonucu olabilir miydi?

• Hiçlikte yönsüz biçimde genişleyen bir evrende, “yukarı” ya da “aşağı” gibi yön kavramları anlamlı olabilir miydi?

• Uzayın kendisi madde gibi davranıyorsa ve evren bir zar değilse, sınır nerede başlardı?

• Eğer her şey birlikte düşüyorsa, mutlak hareketsizlik yalnızca bir yanılsama mıydı?

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

• Evrenin düşüşü, klasik genişleme anlayışının yerine geçebilecek daha temel bir kozmolojik hareket olabilir miydi?

Bu sorular zamanla birbirine bağlandı. Düşen Evren Modeli, yalnızca evrenin düşüşü fikrinden değil; bu düşüşün gözlem, bilgi ve yön kavramları üzerindeki etkilerinden de beslenmeye başladı.

Düşüş, bu modelde yalnızca fiziksel bir hareket değil; geometrik ve epistemik bir kırılma alanı olarak yorumlanır.

Bu makale, söz konusu modeli bölümler hâlinde sunmayı amaçlamaktadır.

Evren gerçekten genişliyor mu, yoksa hep birlikte bir yere doğru mu düşüyoruz?

Düşen Evren Modeli, evrenin genişliyor gibi görünmesinin aslında hepimizin bir tür “düşüş” hareketi içinde olmasından kaynaklandığını savunan bir düşüncedir. Bu modele göre, biz sadece evrene dışarıdan bakan gözlemciler değiliz; evrenin bir parçası olarak onunla birlikte hareket ediyor, hatta hep birlikte bir yere “düşüyoruz.” Ama bu düşüş, dünyada bir şeyin yere düşmesi gibi değil. Çünkü evrenin her tarafı aynı anda ve aynı şekilde düşüyor. Bu yüzden yönü olmayan, “yönsüz” bir hareket bu.

Model, galaksilerin bizden uzaklaştığını gözlemlememizi evrenin gerçekten genişlemesine değil, bu düşüş hareketinin bir sonucu olarak yorumluyor. Yani sanki evrenin iç yapısı, potansiyel bir enerji eğimi boyunca aşağı doğru kayıyormuş gibi. Bu da bize evren genişliyormuş izlenimi veriyor.

Düşen Evren Modeli’ne göre boşluk, yani “kuantum vakum” da aslında sabit ve hareketsiz değil. O da bu düşüş hareketinin içinde. Dahası, bu model gerçeklikle ilgili bazı sınırları da sorguluyor. Çünkü biz gözlemlerimizi sabit bir yerden yapmıyoruz; evrenle birlikte hareket ettiğimiz için neyin “gerçek” olduğunu tam olarak bilemeyebiliriz. Bu nedenle model, “epistemik fark” dediği bir bilgi sınırı ve “simülasyon eşiği” dediği bir algı sınırı öneriyor. Yani belli bir noktadan sonra gördüğümüz şeyin gerçek mi yoksa bir simülasyon mu olduğunu ayırt edemeyebiliriz.

Bu model sadece fizik değil, zamanın nasıl aktığı, evrenin ne kadar düzenli ya da düzensiz olduğu (entropi), ve hatta gerçekliğin nasıl tanımlandığı gibi daha derin sorulara da dokunuyor. Şu anda kabul gören evren modeli olan ΛCDM modeline alternatif bir açıklama sunuyor.

Peki bu fikir sadece hayal gücü mü? Hayır. Modelin bazı öngörüleri uzaydan gelen verilerle test edilebiliyor. Örneğin, galaksilerin uzaklaşma hızlarında yönlere göre küçük farklar olması, kozmik arka plan ışınlarındaki (CMB) dalgalanmalar ya da ışığın kütleçekimi nedeniyle bükülmesinde bazı asimetriler gibi gözlemler bu modelin doğruluğu hakkında fikir verebilir.

Sonuç olarak, Düşen Evren Modeli bizlere evrene farklı bir bakış sunuyor: Belki de genişleyen bir evrende değil, birlikte düşen bir evrende yaşıyoruz.

Tam metin PDF versiyonu Zenodo’da arşivlenmiştir:

📄 DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.15796867