Charles Babbage'ın Fark Motoru
Fark Motoru: Devrimci Bir Hesaplama Aracı
Science Museum
- Blog Yazısı
İnsan Bilgisayarları
19. yüzyılın başlarında, matematik ve bilim dünyası karmaşık hesaplamaları elle yapan insan bilgisayarlarına büyük ölçüde bağımlıydı. Bu dönem, basılı matematiksel tabloların doğruluğu konusunda önemli zorluklarla doluydu. Navigasyon, mühendislik ve astronomi için hayati öneme sahip olan bu tablolar, sık sık hatalar içeriyordu. Örneğin, Dionysius Lardner tarafından yapılan bir çalışmada, rastgele seçilen 40 ciltlik basılı tabloda en az 3,000 hata tespit edilmiştir. Bu tür yanlışlıklar, ünlü bilim insanı Charles Babbage gibi matematikçiler arasında hayal kırıklığına yol açtı.
İnsan Hatası
İnsan hesaplamalarının güvenilmezliği, Babbage'ı mekanizasyon yoluyla bir çözüm aramaya yönlendirdi. 1822 baharında, ilk tasarımının küçük bir çalışma modelini geliştirdi; bu tasarım, Fark Motoru olarak biliniyordu. Bu makine, matematiksel tabloların üretilmesinde yer alan dört aşamayı otomatikleştirmeyi amaçlıyordu: hesaplama, transkripsiyon, dizgi ve düzeltme. Babbage'ın vizyonu, insan hatasını ortadan kaldırmak ve güvenilir sonuçlar üretmekti.
Fark Motoru
Babbage'ın Fark Motoru, polinom fonksiyonlarını hesaplamak için sonlu farklar olarak bilinen bir yöntemi kullanacak şekilde tasarlanmıştı. Bu yöntem, doğrudan çarpma ve bölmeyi atlayarak süreci basitleştiriyordu. Sınırlayıcı gibi görünse de, bu yaklaşım yüksek doğrulukla geniş bir matematiksel fonksiyon yelpazesini, logaritmik ve trigonometrik fonksiyonlar da dahil olmak üzere, yaklaşık olarak hesaplamak için yeterince güçlüydü.
1823'te, Britanya hükümeti Babbage'ın icadının potansiyelini tanıdı ve ona Fark Motoru'nun tam ölçekli bir versiyonunu geliştirmesi için 1,500 £ sağladı. Ancak, proje, makinenin gerektirdiği hassas bileşenleri üretmeyi zorlaştıran çağdaş metal işleme tekniklerinin sınırlamaları nedeniyle önemli engellerle karşılaştı.
Hırslı Tasarım
Babbage'ın Fark Motoru tasarımı devasa boyutlardaydı; yüksekliği 2.5 metre, uzunluğu 2 metre, derinliği 1 metre ve yaklaşık 15 ton ağırlığındaydı. Yaklaşık 25,000 ayrı parçadan oluşuyordu ve sayılar, 0'dan 9'a kadar rakamlarla işlenmiş dişlilerle temsil ediliyordu. Her rakamın kendi tekerleği vardı ve bir rakamın değeri, tekerleğin dönüşüyle gösteriliyordu.
Babbage'ın hırslı planlarına rağmen, Fark Motoru hayatı boyunca asla tamamen inşa edilmedi. 1832'ye gelindiğinde, makinenin yalnızca bir kısmı tamamlanmıştı ve proje, teknik zorluklar ve finansman sorunları nedeniyle nihayetinde terk edildi.
Fark Motoru No. 2
1846 ile 1849 yılları arasında, Babbage, yaklaşık 8,000 parçadan oluşan Fark Motoru No. 2'nin tasarımı üzerinde çalıştı; bu parçalar, hesaplama bölümü ve yazdırma aparatı arasında eşit olarak bölünmüştü.
Ancak tasarımlarının gerçekleştirilmesi çok daha sonra mümkün olacaktı. 1991'de, Babbage'ın 200. doğum gününü anmak için, Fark Motoru No. 2'nin tam ölçekli bir çalışma modeli Londra'daki Bilim Müzesi'nde inşa edildi ve Babbage'ın orijinal tasarımlarına sadık kalındı.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Doron Swade, et al. (2001). Difference Engine: Charles Babbage And The Quest To Build The First Computer. ISBN: 978-0-641-53440-9. Yayınevi: Viking Penguin.
- D.D. Swade. (2005). The Construction Of Charles Babbage's Difference Engine No. 2. IEEE Annals of the History of Computing, sf: 70-88. doi: 10.1109/MAHC.2005.45. | Arşiv Bağlantısı
- Science Museum. Joseph Clement: The Man Who Built The Difference Engine. Alındığı Tarih: 23 Temmuz 2025. Alındığı Yer: Youtube | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/07/2025 03:58:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/21096
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Sevgisizlik
Isaac Asimov Röportajı (1987): Robotların değil İnsanlığın Yok Ettiği bir Dünya Üzerine
İnsan ve hayvanların yaşam haklarına bir bakış
Evrim Teorisi Nedir?
Olmasaydı Ne Olurdu?
ÇOBAN VE BİLGE KİŞİNİN OYUNU NASIL EŞİTLERİZ
