Asitler Nasıl Çalışıyor?
Asitler ve bazların basit çalışma mantığı

- Blog Yazısı
Öncelikle şunu söylemek isterim ki günümüzde çoğu insan asit ve bazların çalışma prensibini ve mantığını anlamadan okulda gösterilen kısmını ezberliyip sonrasında unutuyorlar. Bu makalede Asitlik nedir? Baziklik nedir?Asitler neden metalleri aşındırır? gibi sorulara cevap vereceğim.
Ph ne demek?

Ph power of hydrogen demektir ve bir bir molekülün su içerisinde bıraktığı moleküle göre 0-14 arasında bir skalada değerlendirilir.
Asitler suyla tepkimeye girdiğinde H⁺ iyonu verir. Bazik maddeler ise suyla tepkimeye girdiğinde OH⁻ verirler.
Aşağıda örnek tepkime denklemleri görebilirsiniz.
Örnek Bir Tepkime
HCı + H2O --------> H3O+ + Cı-
Bu reaksiyonda, HCl molekülü bir hidrojen iyonu (H⁺) verir ve bu iyon su molekülü (H₂O) ile birleşerek hidronyum iyonu (H₃O⁺) oluşturur, geri kalan klor iyonu (Cl⁻) ise serbest kalır.
Örnek Bir Tepkime
NH3 + H2O --------> NH4+ + OH-
Bu reaksiyonda, amonyak molekülü (NH₃) su ile etkileşime girerek amonyum iyonu (NH₄⁺) ve hidroksil iyonu (OH⁻) oluşturur.
Peki bir asitle bir bazı karıştırırsak ne olur?
Bu sorunun cevabı karıştırılan baz ve asitlere göre değişir. Daha basitçe ifade edecek olursak 4 farklı olasılık var;
Güçlü Asit - Güçlü Bazik;
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
HCı + NaOH --------> NaCı + H2O
Bu tepkimede, HCl tamamen iyonlaşarak H⁺ ve Cl⁻ iyonları oluşturur, NaOH ise Na⁺ ve OH⁻ iyonları oluşturur. H⁺ ve OH⁻ iyonları su oluştururken, Na⁺ ve Cl⁻ iyonları birleşerek sodyum klorür (NaCl) tuzunu oluşturur. Bu tuz aynı zamanda günlük hayatta kullandığımız ev tuzudur.
Güçsüz Asit ve Güçlü Baz Tepkimesi;
CH3COOH + NaOH ---------> CH3COONa + H2O
Bu tepkimede, asetik asit kısmen iyonlaşarak H⁺ ve CH₃COO⁻ iyonları oluşturur. NaOH tamamen iyonlaşarak Na⁺ ve OH⁻ iyonları oluşturur. H⁺ ve OH⁻ iyonları su oluştururken, Na⁺ ve CH₃COO⁻ iyonları birleşerek sodyum asetat (CH₃COONa) tuzunu oluşturur.
Güçsüz Baz ve Güçlü Asit Tepkimesi;
NH3 + HCı ----------> NH4Cı
Bu tepkimede, NH₃ ve HCl birleşerek amonyum klorür (NH₄Cl) tuzunu oluşturur. Bu reaksiyon sonucunda su oluşmaz çünkü amonyak, suda amonyum iyonu (NH₄⁺) oluşturur ve HCl de zaten suda hidrojen iyonu (H⁺) oluşturur, bu iyonlar doğrudan birleşerek NH₄Cl tuzunu oluşturur.
Güçsüz Asit ve Güçsüz Baz Tepkimesi;
NH3 - CH3COOH ----------> CH3COONH4
Bu tepkimede, amonyak ve asetik asit birleşerek amonyum asetat (CH₃COONH₄) tuzunu oluşturur.
Yani Kısaca Özetleyecek Olursak
Asit + Baz = Su + Tuz diyebiliriz
Yazının bu kısmına kadar okulda öğretilen temel kısmı anlattım şimdi bu kimyasal tepkimelerin nasıl işlediğini anlatacağım.
Asitler Neden Metallerle Tepkimeye Girer?
Öncelikle metallerin nasıl bağlar oluşturduğunu söyleyeyim. Metaller elektron havuzu denen bir modelde elektron paylaşırlar kimyada bu bağa metalik bağ denir.

Metaller, elektron vererek pozitif yüklü iyonlar (katyonlar) oluşturma eğilimindedir. Asitler, metalleri okside ederken, metal atomları elektronlarını kaybeder ve metal iyonları oluşur. başından beri bahsettiğim H+ bu tepkimenin ana sebebidir.
1.Adım
Metal atomları elektronlarını kaybeder ve oksitlenir. Bu sırada asidin protonları (H⁺) indirgenir ve hidrojen gazı (H₂) oluşturur.
Zn ------> Zn2+ + 2e-
2.Adım
Asidin protonları (H⁺), metalden gelen elektronları alarak indirgenir ve hidrojen gazı (H₂) oluşturur.
2H+ + 2e- ----------> H2
Aslında asitlerin metallerle tepkimeye girmesinin sebebi bu kadar basit umarım anlamışsınızdır.
Peki şuan yeni bir sorunumuz daha var amofer metaller (Al, Sn, Zn, Pb, Cr, Be) neden hem asitlerle hemde baziklerle tepkimeye girer?
Amfoter metallerin hem asitlerle hem de bazlarla tepkimeye girebilme özelliği, atomik yapıları ve kimyasal bağ yapılarından kaynaklanır. Bu metallerin bu özel davranışlarını anlamak için atomik yapılarına ve kimyasal bağ yapılarına daha yakından bakmamız gerekir.
Amfoter metallerin atomlarında, valans elektronları(en dış katmandaki elektronları), hem asidik hem de bazik ortamlarla etkileşime girebilecek şekilde düzenlenmiştir. Bu metallerin enerji seviyeleri, proton (H⁺) ve hidroksil (OH⁻) iyonlarıyla reaksiyona girebilecek şekilde dengelenmiştir. Ayrıca Amfoter metaller, elektronlarını hem verebilir (oksitlenebilir) hem de alabilir (indirgenebilir). Bu, onların hem asitlerle hem de bazlarla reaksiyona girmesine olanak tanır. Asitler, elektron alarak metalin oksitlenmesine neden olurken, bazlar elektron vererek metalin indirgenmesine neden olabilir.
Örneğin Alüminyum;
Asit ile;
Al + 3HCı -----------> AıCı3 + 3H2
Burada Alüminyum oksitlenerek Al3+ iyonunu oluşturur ve H+ iyonları elektron alarak -indirgenerek- H2 gazını oluşturur.
Baz ile;
Al + NaOH + H2O ---------> NaAl(OH)4
Burada Alüminyum OH- ile iyonları ile tepkimeye girerek komplike bir iyon meydana getirir.
Amfoter metallerin hem asidik hem de bazik ortamlarda reaksiyona girmesi, onların kimyasal reaktivitesini ve kullanım alanlarını genişletir. Bu özellikler, onların çeşitli endüstriyel ve kimyasal süreçlerde önemli bir rol oynamalarını sağlar.
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/04/2025 06:03:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18179
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.