Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine

Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine Pixabay
6 dakika
9,401

İşte yine bununla karşılaşıyoruz - Robert Lanza Huffington Post'da biyo-merkezcilik (İng.: Biocentrism) üzerine gizemcilik-tüccarlığı yapmasını sağlayacak ve Deepak Chopra'yı gururlandıracak bir makale yazdı. Lanza bize şu soruyu soruyor: "Neden buradasınız?" Bu tıpkı neden hiçlik yerine bir şeyin var olduğunu ele alan ve metafiziğin sınırlarına dayanan kozmolojik sorulardan bir tanesidir. Bunlar ilginç sorulardır, ama bir insan felsefe ve ideolojinin ortasındaki mantıksal uçurumda bulunan sıkı ipin üzerinde dikkatli adımlar atması gerekmektedir. Lanza tepeden zıplayıp direkt uçurumun içerisine dalıyor. Bu soruyu ortaya koyuyor:

"Burada ve şu anda var olma durumunu bir kenara koysak bile, rastgele fizik yasalarının ve olayların bu noktaya kadar gelebilme olasılığı 100,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000'da 1'dir, bu da var olmuş bütün piyangoları kazanmaya eşdeğerdir."

Burada piyangoyu referans göstermesi uygun bir örnekti, çünkü Lanza burada bizzat piyango safsatasına başvurmaktadır. Hatta, yazdığı makalenin tamamı kocaman bir piyango safsatasından oluşmaktadır. Bu safsata olasılık hakkında geriye dönük düşünüp yanlış soruyu sormaktan kaynaklanır. Eğer John Smith 100 milyonda 1 olasılığına sahip süper loto çekilişini kazanırsa, bu özel bir açıklamaya ihtiyaç duyan olağan-dışı bir kozmik şey olarak görülmemelidir. Sorulacak yanlış soru şudur: John Smith'in kazanma ihtimali nedir? Sorulacak doğru soru ise şudur: Herhangi birinin kazanma ihtimali nedir (aslında bakarsanız, bu ihtimal oldukça yüksek).

Tüm Reklamları Kapat

Bu sebeple Lanza yanlış soruyu soruyor: Şu an burada ve bunda bulunduğumuz evrende var olabilmemizin ihtimalleri nelerdir? Bu bizim için John Smith'in piyangoyu kazanma ihtimalleri kadar önemlidir, ancak bu olasılık hakkında fazlasıyla ego-merkeziyetçi bir görüştür. Aslına bakarsak, evren John Smith'in finansal durumuyla ya da var oluşumuzla ilgilenmiyor. Düzgün bir soru şöyle olurdu: Bir şeyin var olabilme ihtimali nedir? Bu ihtimale baktığımızda %100 olduğu görülüyor, çünkü biz varız.

Ama Lanza bu mantıksal safsatayı biyo-merkeziyetçilik adını verdiği bir "her şeyin teorisine" dönüştürmeye çalışıyor. Bu sadece bilinen Antropik İlke'nin yeniden yapılandırılmasından başka bir şey değildir (yani kendine özgün bir saçmalık bile değildir). Sözde zayıf antropik prensibi biz var olduğumuzdan dolayı akıllı yaşam için gerekli özellikleri barındıracak bir evrenin olması gerektiğini belirtir: Herhangi bir evrende böylesine bir soruyu sorabilecek bir varlık varsa, fiziksel yasalar bu varlıkla uyumlu olmalıdır. Bu olağanüstü-olmayan bir kısır-döngüdür, ve amaç da budur zaten. Evrendeki yasaların bizim var olabilmemize izin verdiği gerçeği hem gerekli hem de olağanüstü değildir. Güçlü antropik prensibi bu mantıksal düşünceyi bir adım ileriye götürür ve sonuçlardan bir argüman çıkartır: Burada var olduğumuzdan dolayı evrendeki yasalar spesifik olarak bizim (ve sadece bizim) var olabilmemiz içindir. Bir başka deyişle, yasalar insanlar için tasarlanmıştır. Bu mantık geçerli değildir, ancak etki-tepki'nin tersine çevrilmesini ve büyük bir piyango safsatasını temsil etmektedir. Lanza bu safsatayı alıp dozajını iyice arttırarak şunları yazar:

Tüm Reklamları Kapat

"Her şey hakkında bir yeni teori olan biyo-merkeziyetçilik kaybolan parçayı tamamlamaktadır. Klasik evrim geçmişi anlamamız için mükemmel bir görev üstlense bile, buradaki [mekanizmayı] yürüten / itici gücü görememektedir. Evrim denkleme gözlemciyi de eklemelidir. Hatta ünlü Nobel ödüllü fizikçisi Niels Bohr bile "Bir şeyi ölçtüğümüzde belirsiz ve tanımsız bir dünyanın deneysel bir değere sahip olduğunu varsaymak için onu zorluyoruz. Biz dünyayı 'ölçmüyoruz', biz onu yaratıyoruz.""

Lanza güçlü antropik prensibine ait piyango safsatasını Chopra'nın kuantum saçmalığıyla birleştiriyor, böylece tipik olarak birçok kez karşılaştığımız gibi kuantum fiziğini berbat bir şekilde yanlış yorumluyor. Evrim'in bir gözlemciye ihtiyacı yoktur, evrimin sürecinde ya da doğada bir tür gözlem için ihtiyaç duyulmamaktadır. Bohr olasılık dalganın çökme durumundaki kuantum fenomenden bahsediyordu. Ama bu bilinen anlamda bir gözlemciye ihtiyaç duymamaktadır, sadece etraftaki çevreyle etkileşim vardır. Diğer parçacıklar -tabiri uygunsa- birer "gözlemci" olabilir. Evren biz olmadan kendini gözlemleyebilir ve doğa yasaları da yönlendirici bir akıllı gözlemlemeye ihtiyaç duymadan da işleyebilir.

Evrenin mevcut durumu hakkındaki büyük olasılıksızlığının uzun açıklamasını yaptıktan sonra Lanza saçmalığı devam ettiriyor:

"Çocuklara söylenebilecek harika bir hikayedir, ancak bütün bunların 'akılsız' bir kaza olduğunu söylemek 'Tanrı yaptı' demekten daha yararlı değildir. İyi bir natüralist olan Loren Eiseley bir zamanlar bilim insanları için şunu demişti: 'Eski bir teorinin küçük bir ayarlamayla insan aklına yepyeni bir manzara gösterebileceğini çoğu zaman görememişlerdir.' Görünüşe bakılırsa evrim teorisi eldeki en mükemmel durumdur. İnanılmaz bir şekilde, bütün bunlar Büyük Patlamanın bir başlangıç olarak değil ama fiziksel nedenler zincirinin bir sonu olarak varsaydığınızda bir anlam kazanır."

'Akılsız Kaza' yorumu kendi iç yasa ve kurallarına göre işleyen herhangi bir sistem için geçerli olabilir. Bu bir rulet tekerleğini döndürüp topun etrafta zıplaya zıplaya nihayetinde Kırmızı 23'ün üzerinde durmasını izlemek gibidir. Bu sayı 'akılsız bir kaza' mıydı yoksa hareket yasaların işlemesi miydi? Topun kendisi için bir insan-merkeziyetçi görüşünü ve Kırmızı 23 için bir anlamın olduğunu varsaymamız gerekiyor mu? Hayır, bu sadece fiziktir. Evrim daha karmaşık olabilir, ama bu da milyonlarca sene boyunca doğa yasaları ve olasılığın kendilerini düzenlemelerine dair bir anlatımdır. Peki ya "Büyük Patlama fiziksel nedenler zincirinin sonu" yorumu için ne demeli? Sıkı tutunun, işte burada Lanza kuantum saçmalık-ölçerini aşmaktadır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

"Teorik fizikçi Stephen Hawking ve Leonard Mlodinow yakın zamanda şunları belirtti: Dünya algılarımızdan gözlemciyi -yani bizi- yok saymanın bir yolu yoktur... Klasik fizikte geçmişin kendisi olayların belirli serileri olarak var olduğu düşünülmektedir, ancak kuantum fiziğine göre geçmiş tıpkı gelecek gibi belirsizdir ve sadece olasılıklar spektrumu olarak vardır."

Görünüşe bakılırsa her şeyin teorisi için yapmanız gereken tek şey bilimi popülerleştirenlerin -özellikle astrofizikçilerin- sözlerini bağlam dışına çıkarmanız gerekiyor. Hawking'in ta kendisi The Grand Design (2010) adlı kitabında Lanza'nın saçmalık türünün gereksiz olduğunu söylüyor:

"...evren kendini hiçlikten yaratabilir ve yaratacaktır da." ve "Kendiliğinden yaratma hiçlik yerine neden bir şeylerin var olduğuna, neden evrenin var olduğuna ve neden bizim var olduğumuza dair bir sebeptir." ve "Evrenin işleyebilmesi için illa tanrı'nın fitili ateşlemesi bir gereklilik değildir."

Lanza'nın "tanrı yaptı" havasını taşıyan biyo-merkeziyetçiliği de öne sürmek bir gereklilik değildir. Hawking'in demin bahsettiği şey fizik yasalarının tersine işleyebilmesidir, zaman dahil her iki yönde de çalışabilmesidir. Bu asimetriyi henüz tam açıklayamıyoruz. Fakat bu zamanın tek bir yönde ilerlemediğini söylemek yada etki-tepki'nin ters işleyebileceğini -mesela insanların zamanı yarattığını ve böylece kendi geçmişimizi ta Büyük Patlamaya kadar yaratabileceğimizi- varsaydığımızı söylemekle aynı anlama gelmiyor. Lanza fiziği yanlış yorumlayıp ardından çılgın spekülasyonu ile aklın tepesinden aşağı zıplıyor.

Sonuç olarak Lanza'nın biyo-merkeziyetçiliği gülünç bir kargaşa karmaşası, zayıf bir mantık, kuantum mekaniği ile kozmolojinin yanlış yorumlanması ve abartılı bir ego-merkeziyetçiliktir. İki şekilde ego-merkeziyetçidir: biz insanların etrafımızdaki gerçekliği var etmemiz ve böylece her şeyin teorisini bulduğunu varsayması. Her şeyin teorisi özetle kozmolojik bir saplantının klasik bir işaretidir. Bir fizikçiyle buluşup her şey hakkındaki teorinizi bir açıklayın ve sizden uzaklaşmak için ne kadar çaba sarf ettiklerini bir görün. Ama şimdi böylesine saplantılar herkesle paylaşılacak şekilde Huffington Post'da yer buluyor.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
4
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Güldürdü 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: NeuroLogica Blog | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2023 20:46:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2550

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Kütleçekimi
Fizik
Taksonomi
Habercilik
Müzik
2019-Ncov
Sağlık Bakanlığı
Kuantum
Sinir
Periyodik Tablo
Kimya Tarihi
Metal
Bağışıklık Sistemi
Yatay Gen Transferi
İspat
Karadelik
Böcek
Etimoloji
Öne Çıkan
Evrim Ağacı Duyurusu
Nükleotit
Davranış
İnternet
Viroloji
Kadın Sağlığı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Novella, et al. Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine. (3 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 26 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2550
Novella, S., Acar, A. B., Bakırcı, Ç. M. (2014, September 03). Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine. Evrim Ağacı. Retrieved March 26, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2550
S. Novella, et al. “Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arsel Berkat Acar, Evrim Ağacı, 03 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2550.
Novella, Steven. Acar, Arsel Berkat. Bakırcı, Çağrı Mert. “Biyo-Merkezcilik ve Kuantum Safsatası Üzerine.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Arsel Berkat Acar. Evrim Ağacı, September 03, 2014. https://evrimagaci.org/s/2550.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.