Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti?

Binlerce Yıldır Evrim Geçiren Koronavirüsler Hakkında Şimdiye Kadar Neler Öğrendik?

18 dakika
16,134
Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti? The New Yorker
Tüm Reklamları Kapat

Binlerce yıl boyunca, Güney Çin'deki nalburunlu yarasalar arasında isimsiz bir parazit mutlu bir şekilde yaşamaya devam etti. Yarasalar evrimleşirken, umursamadan gece uçuşlarına devam ettiler. Bir gün, koronavirüs atası olan parazit SARS-CoV-2, dünyasını genişletme fırsatı buldu; belki de, sürekli yaban hayatı kaçakçılığı kurbanı olan ve genellikle gizlice Güneydoğu Asya ve Çin'deki canlı hayvan pazarlarında satılan pullu bir karıncayiyen ve nesli tükenmekte olan bir tür olan pangolindi ya da değil. Çünkü, genetik yolak, belirsizliğini hâlâ koruyor.

COVID-19 salgını hakkındaki güncel bilgileri buradan alabilirsiniz.

Ancak virüs, yeni türler üzerinde hayatta kalabilmek için dramatik bir şekilde mutasyona uğramak zorunda kaldı. Yeni konağında zaten bulunan farklı bir koronavirüs suşunun bir bölümünü almış ve bir melez haline dönmüş olabilir; daha iyi, daha güçlü bir versiyon ve çeşitli türlerde başarılı olabilen patojenik sıradan bir virüs. Son zamanlarda, koronavirüs yeni bir tür buldu; bizi. Belki yorgun bir gezgin gözlerini ovuşturdu, burnunu kaşıdı ya da endişeyle ve bilinçsizce tırnaklarını ısırdı. Bir küçücük görünmez virüs kabarcığı ile bir insan yüzü ve işte buradayız, küresel bir pandemi ile mücadele ediyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Dünya'da teyit edilen vakaların (SARS-CoV-2'nin neden olduğu hastalık olan COVID-19 için pozitif laboratuvar testi olanlar) 19 Mart'ta yaklaşık 213,000 iken, 26 Mart’ta 467,000'e çıkarak yedi günde yaklaşık iki katına çıkmış oldu. Yaklaşık yirmi bin kişi öldü. Amerika Birleşik Devletleri artık, 26 Mart'ta seksen binden fazla vaka ile dünyadaki herhangi bir ülkeden daha fazla doğrulanmış vakaya sahip. Bu sayılar, gerçekte bilinmeyen toplam vakanın bir kısmıdır ve sayılar yükselmeye devam edecektir.

Science dergisinde bu ayın başlarında yayınlanan yeni bir araştırmanın arkasındaki bilim insanları, onaylanan her vaka için toplumda tespit edilmemiş enfeksiyonu olan muhtemelen beş ila on kişi daha olduğunu söylüyorlar. Bu büyük olasılıkla devam edecek. Columbia Üniversitesi'nde çevre sağlığı bilimleri profesörü olan Jeffrey Shaman, “Test sayısı yeterli değil” diyor. Acil servis doktorlarının yorumları, S.O.S. fişekleri gibi sosyal medyada dolaşıyor. Milan'ın kuzeyinde Bergamo'da bir doktor olan Daniele Macchini durumu, “Bizi bozguna uğratan tsunami” olarak nitelendiriyor.

Yale Global Health Review

SARS Hastalığı İle Koronavirüslerin Keşfi

Bilim insanları ilk olarak koronavirüslerin 2003 yılında Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu'nun (SARS) patlak vermesinin ardından yarasalar arasında ortaya çıktığını keşfettiler. New York'taki EcoHealth Alliance'da epidemiyolog olan Jonathan Epstein, hayvanlardan insanlara geçebilen zoonotik virüsleri inceliyordu. Çin'in Guangdong eyaletinde, eşzamanlı SARS salgınlarının meydana geldiği ve hayvanlardan insanlara çok sayıda yayılma olduğunu gösteren bir araştırma ekibi ilk başta, Çin'in bazı bölgelerinde yaygın olarak yenen, firavun faresi benzeri bir tür olan hurma misklerinin, SARS salgınına bağlı pazarlarda yaygın olarak satıldıklarından onların sorumlu olduklarına inanıyorlardı.

Ancak Guangdong'dan başka yerlerde yetiştirilen misk türlerinin virüs için hiçbir antikoru yoktu, bu da pazar hayvanlarının sadece aracı, çok bulaşıcı bir konakçı olduğunu gösterdi. Epstein ve diğerleri; bölgenin kırsal, tarımsal tepelerinde, her yerde bulunan ve o sırada Guangdong'un ıslak pazarlarındaki kafeslerde satılan yarasaların koronavirüsün doğal rezervuarı olabileceğinden şüpheleniyorlardı.

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmacılar kırsal alanda seyahat ettiler, kireçtaşı mağaraları içinde tarla laboratuarları kurdular ve gece boyunca düzinelerce yarasadan örnek aldılar. Aylar süren bir araştırmadan sonra, Epstein’ın ekibi SARS benzeri koronavirüs taşıyan, biri genetik olarak yüzde doksandan fazla benzeyen bir koronavirüs taşıyan dört nalburunlu yarasa türü keşfetti. Ekip bu yarasalar için, SARS öbeklerinin olduğu her yerde bulunduklarını söylüyorlar.

Yıllar süren yarasa sürveyansından sonra, araştırmacılar sonunda SARS için öncülük eden koronavirüsü ve altı kıtada yaşayan 1400 yarasa türü arasında dolaşan yüzlerce başka koronavirüsler buldular. Koronavirüsler ve diğer virüs aileleri, insan uygarlıkları boyunca ya da muhtemelen daha uzun süreler boyunca yarasalar ile birlikte evrimleştiler. Koronavirüs ailesi büyüdükçe, farklı suşlar aynı anda yarasaları enfekte ederek, yarasaların küçük bedenlerini virüs karıştırıcılarına dönüştürdüler. Her türden yeni suşlar yarattılar ve bazıları diğerlerinden daha güçlü oldu.

Bu süreç yarasaları hasta etmeden gerçekleşir; bilim insanları bunu yarasaların memeliler arasında uçma yeteneklerine tekabül ettiği bir fenomen olarak kabul eder. Bu marifetin getirisi olara da; bağışıklık sistemlerinin hücre hasarını onarması ve daha fazla iltihaplanmaya neden olmadan virüslerle savaşmak için daha iyi bir yol geliştirmesidir. Ancak bu virüsler yeni bir türe (pangolin, misk veya insan) sıçradığında sonuç; şiddetli ve bazen ölümcül bir hastalık olabilir.

New Atlas

SARS-CoV-2 Analizi ve Diğer Koronavirüslerle İlişkisi

2013 yılında, Epstein’in Çin'deki ana ortaklarından Shi Zheng-Li, yarasalarda bulunan bir koronavirüsü sıraladı ve Ocak ayında genomunun yüzde doksan altısının SARS-CoV-2 ile ortak olduğunu gördü. İki virüs, otuz ila elli yıl öncesine dayanan ortak bir ataya sahip ancak mükemmel bir eşleşmenin olmaması, diğer yarasa kolonilerinde ve daha sonra bir konakta daha fazla mutasyonun gerçekleştiğini düşündürmekte. Aralık ayında, Wuhan'da ilk kez kırk bir pnömoni vakası ilan edildiğinde, birçoğu kötü şöhretli vahşi yaşam bölümüne sahip ıslak bir pazara bağlandı. Hayvanlar kafeslerde istifleniyordu; yaban gelincikleri, porsuklar, miskler ve tavşanlar üstüsteydi. Epstein bu durum için, “Bu sadece dışkıların ve virüslerin kütleçekimsel bir değişimi” diyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Çinli yetkililer, pazardaki hayvanları test ettiklerini ve hepsinin negatif olduğunu belirtmişlerdi ancak hangi hayvanları test ettiklerini belirtmediler. Epstein'e göre bu çok önemli. Yetkililer daha sonra virüsü, pazarın masalarından ve oluklarından alınan örneklerde buldular. Ancak, ilk hastaların tamamının pazarla ilişkisi olmadığı veya birbirlerine bağlı olmadıkları için Epstein şöyle sorguluyor:

Bu durum, şu soruyu gündeme getiriyor; belki de 41 tane vaka ilk vakalar değildi.
SARS-CoV-2 Genomik Analizi
SARS-CoV-2 Genomik Analizi
Next Strain

SARS-CoV-2 genomunun analizleri tek bir yayılma olayını gösteriyor yani virüs bir hayvandan bir kişiye sadece bir kez atlamış gibi; bu da virüsün Aralık'tan önce insanlar arasında dolaştığını gösteriyor. Wuhan pazarındaki hayvanlar hakkında daha fazla bilgi yayınlanmadığı sürece, iletim zinciri asla net olmayacak. Bununla birlikte, çok sayıda olasılık var. Bir yarasa avcısı ya da vahşi yaşam kaçakçısı, virüsü piyasaya getirmiş de olabilir. Pangolinler, yıllar önce yarasalardan almış olabilecekleri ve genomunun önemli bir kısmında SARS-CoV-2 ile neredeyse aynı olan bir koronavirüs taşırlar. Hatta oradaki satıcılar bile pangolin ticareti yaptıkları halde henüz kimse pangolinlerin Wuhan pazarında olduğuna dair bir kanıt bulamadı. Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi Enfeksiyon, İmmünoloji ve Enflamasyon Enstitüsü'nde pediatrik bulaşıcı hastalıkların direktörü olan Mark Denison şöyle diyor:

Dünyamızda bir şekilde sorun yarattığı daha önce bilinmeyen bu virüslerin insan popülasyonlarına girmesine izin veren koşulları bir şekilde biz yarattık. Ve bu virüs; ‘burası gerçekten hoşuma gitti' demeye başladı.
Rocky Mountain Laboratories'deki araştırmacılara göre, bazı viral parçacıklar bakır üzerinde dört saate kadar, kartonda yirmi dört saat, plastik ve paslanmaz çelikte yetmiş iki saate kadar yaşayabilir ancak yaşayabilen parçacıkların sayısı dakikalar içinde azalmaya başlar.
Rocky Mountain Laboratories'deki araştırmacılara göre, bazı viral parçacıklar bakır üzerinde dört saate kadar, kartonda yirmi dört saat, plastik ve paslanmaz çelikte yetmiş iki saate kadar yaşayabilir ancak yaşayabilen parçacıkların sayısı dakikalar içinde azalmaya başlar.
The New Yorker

Yeni koronavirüs zorlu bir katil. İnsanlar bu türü daha önce hiç görmediği için, gizemini koruyan çok şey var henüz. Ancak sadece son birkaç haftada içinde, genetik iz sürme, atom düzeyinde görüntüleme, bilgisayar modelleme, SARS ve MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu) dahil olmak üzere diğer koronavirüs tipleri hakkında daha önce yapılan araştırmalar, araştırmacıların bu virüs hakkında hızlı bir şekilde öğrenmelerine yardımcı oldu; özellikle sosyal uzaklaştırma önlemleri, antiviral ilaçlar ve nihayetinde bir aşı yoluyla onu tedavi edebilecek veya ortadan kaldırabilecek şeyler.

Ocak ayından bu yana, virüsle ilgili yaklaşık sekiz yüz makale (henüz hakemli olmayan çalışmalar) bir ön baskı sunucusu olan BioRxiv'de yayınlandı. Dünyadaki farklı vakalardan binden fazla koronavirüs genom dizisi, kamu veri tabanlarında paylaşıldı. Scripps Research'teki İmmünoloji ve Mikrobiyoloji Bölümü'nde profesör olan Kristian Andersen şöyle diyor:

Bu bir delilik. Hemen hemen tüm bilimsel alan bu virüse odaklanmış durumda. Savaş benzeri bir durumdan bahsediyoruz.

RNA veya DNA'dan Oluşan Virüsler ve Yapıları

Aramızda RNA veya DNA'dan yapılmış sonsuz virüsler var. Gezegende çok daha fazla miktarda bulunan DNA virüsleri; herpes virüsleri (suçiçeği içerenler), hepatit B ve kansere neden olan papilloma virüsleri gibi endemik, gizli ve kalıcı sistemik hastalıklara neden olabiliyorlar. Denison şöyle diyor:

DNA virüsleri bizimle yaşayan ve bizimle kalan virüslerdir. Onlar ömürlük virüsler.

H.I.V. gibi retrovirüslerin genomlarında RNA vardır ancak konakçıdaki DNA virüsleri gibi davranırlar. RNA virüsleri ise daha basit yapılara sahiptir ve hızla mutasyona uğrarlar. Epstein şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Virüsler hızla değişiyor ve avantajlı özellikleri koruyabiliyorlar. Diğer ev sahiplerinde yaşayabilen ve çoğalabilen daha karışık ve daha genelci bir virüsün hayatta kalma şansı daha yüksektir.

Ayrıca, kızamık, Ebola, Zika gibi salgınlara; grip ve koronavirüsler gibi bir dizi solunum yolu enfeksiyonuna neden olma eğilimindedirler. Yale Üniversitesi'ndeki Rachel Carson ekoloji ve evrimsel biyoloji profesörü Paul Turner şöyle açıklıyor:

Bizi en çok şaşırtan ve en fazla zararı veren onlardır.

Bilim insanları 1950’li yıllarda, bulaşıcı olan bronşitli tavuklardan alınan örneklerde, elektron mikroskoplarından bakarken koronavirüs ailesini keşfettiler. Koronavirüs RNA'sı, genetik kodu, üç farklı protein türünde sarılır; bunlardan biri virüsün yüzeyini mantar benzeri sivri uçlarla süslüyor ve virüse bir tacın isimsiz görünümünü veriyor. Bilim insanları 1960’ların ortalarında, domuzlarda ve ineklerde hastalığa neden olan başka koronavirüsler buldular ve insanlarda soğuk algınlığına neden olan iki tane daha bulundular. Daha sonra, yaygın tarama ile soğuk algınlığından sorumlu iki insan koronavirüsü daha tanımladı.

Bu dört soğuk algınlığı virüsü, uzun zaman önce hayvanlardan gelmiş olabilir ancak şimdi tamamen insan virüsleri, mevsimsel soğuk algınlıklarının yüzde onbeş ila otuzundan sorumlular. Biz de onların doğal rezervuarıyız, tıpkı yarasaların yüzlerce koronavirüsün doğal rezervuarı olması gibi. Ancak, ciddi hastalığa neden olmadıkları için çoğunlukla göz ardı edilirler. 2003 yılında, nidovirales (koronavirüslerin yer aldığı taksonomik düzen) konferansı, ilgi eksikliği nedeniyle neredeyse iptal edilmişti. Sonra yarasalardan misklere, sonra da insanlara sıçrayan SARS ortaya çıktı. Konferans biletleri anında tükendi.

Tüm Reklamları Kapat

Wired

SARS şu anda karşılaştığımız yeni virüsle çok yakın. Soğuk algınlığı koronavirüsleri sadece üst solunum yollarını (esas olarak burun ve boğaz) enfekte etme eğilimindeyken, onları oldukça bulaşıcı hale getirir. SARS ise öncelikle alt solunum yolu sistemini (akciğerleri) enfekte eder ve bu nedenle yüzde on gibi çok daha ölümcül bir hastalığa neden olur. 2012'de Suudi Arabistan'da ortaya çıkan ve yarasalardan develere, sonra da insanlara bulaşan MERS, alt solunum sisteminde yüzde otuz yedi ölüm oranıyla ciddi hastalığa neden olmuştu. SARS-CoV-2, ondan önce gelen tüm insan koronavirüslerinin korkunç bir mutant melezi gibi davranıyor. Hava yolları ile bulaşabiliyor ve çoğalabiliyor. Otuz yılı aşkın süredir koronavirüsleri inceleyen bir mikrobiyoloji ve immünoloji profesörü olan Stanley Perlman şöyle diyor:

Bu yüzden çok kötü. SARS ve MERS koronavirüslerinin daha düşük solunum şiddetine ve soğuk algınlığı koronavirüslerinin bulaşabilirliğine sahipler.

SARS-CoV-2'nin çok yönlü ve çok başarılı olmasının bir nedeni, akciğer hücrelerine bağlanma ve kaynaştırma konusundaki özel yeteneği ile ilgilidir. Tüm koronavirüsler, karmaşık, çok aşamalı bir süreçle insan hücrelerine girmek için mızrak proteinlerini (İng. spike protein) kullanırlar. İlk olarak, mızrak mantar şekli gibi düşünülürse, şapka kısmı moleküler bir anahtar gibi davranarak hücrelerimizin kanallarına girerler. Bilim insanları buna kilit reseptörü diyorlar. SARS-CoV-2'de şapka, akciğerler ve böbrek hücreleri de dahil olmak üzere insan vücudunun çeşitli bölgelerinde bulunabilen ACE-2 adlı bir reseptöre mükemmel bir şekilde bağlanırlar. Koronavirüsler solunum sistemine saldırırlar çünkü ACE-2 reseptörleri dış dünyaya çok erişilebilirdir. Perlman şöyle diyor:

Virüs içeri giriyor, oysaki böbreğe ulaşmak kolay değildir.

SARS-CoV-2 virüsü SARS virüsünden on kat daha etkili bir şekilde reseptöre bağlanır. Ulusal Sağlık Aşı Araştırmaları Merkezi'nde koronavirüs programının bilimsel lideri olan Kizzmekia Corbett şöyle açıklıyor:

Bağlanma daha sıkıdır, bu da potansiyel olarak enfeksiyon sürecinin başlamasının sadece daha verimli olduğu anlamına gelebilir.

SARS-CoV-2’nin ayrıca, SARS ve MERS’in sahip olmadığı, insan dokusundaki enzimleri kullanmak (örneğin, vücudumuzda furin adında yaygın olarak bulunan bir tane) ve mızrak proteinini kökünden ayırmak gibi eşsiz bir yeteneği var gibi görünüyor. Ve böylece, kök virüs zarını ve insan hücre zarını bir araya getirerek virüsün RNA'sını hücreye saçmasına izin verebilir. Chapel Hill'deki Kuzey Carolina Üniversitesi Epidemiyoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olan Lisa Gralinski'ye göre, ACE-2 reseptörüne bağlanma ve füzyonu aktive etmek için insan enzimlerini kullanma becerisini şöyle açıklıyor:

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Esme Lennox Nasıl Yok Oldu

HAMNET’IN YAZARINDAN

1930’lar, Edinburg… Lennox Ailesi’nin, kızları Esme’yle yaşadığı sorunların sonu gelmiyor. Açık sözlü, kalıplara sığmayan bu genç kadın ailesi için bir utanç kaynağı. Ve ailesinin bunu kabullenmesi mümkün değil.

Yıllar sonra, Iris Lockhart adında bir başka genç kadın, akıl hastanesinden gelen bir mektupla o güne kadar varlığından bile haberdar olmadığı büyük teyzesi Esme Lennox’un taburcu edilmek üzere olduğunu öğreniyor.

Iris geçmişin perdesini aralamaya, ona bu konuda yardım edebilecek tek kişi olan babaannesi Kitty ise konuşmamaya kararlı. Peki kim bu Esme? Ömrünü tımarhanede geçirmesine neden olacak ne yapmış olabilir? Bir insan aile tarihinden nasıl silinebilir?

Unutturulmaya çalışılan bir kadının, Esme Lennox’un hikâyesi Hamnet ve Evlilik Portresi kitaplarının yazarı, Women’s Prize sahibi Maggie O’Farrell’ın nefes kesici anlatımıyla hayat buluyor.

“Öyle bir enerji ve coşkuyla yazılmış ki… Sürükleyici anlatımı, berraklığı ve insanı içine çeken gizemiyle, klasik gotik romanları anımsatıyor. Gerçekten elinizden bırakamayacağınız bir kitap” –Ali Smith

“Ailelerin sadece kitaplarda böyle davrandığını düşünmek isterdim ama yazık ki ihanet, kıskançlık ve sırlar gerçek hayatta kaçınılmaz. Müthiş bir kitaptı, uzun süre aklımdan çıkmayacak.” –Audrey Niffenegger

Devamını Göster
₺200.00
Esme Lennox Nasıl Yok Oldu
  • Dış Sitelerde Paylaş

Bu yeni virüsün bulaşıcılığı ve enfeksiyonları yayması daha yüksek bir seviyede.

Bir koronavirüs bir kişiye girdiğinde, kendini üst solunum sistemine yerleştirir ve hücrenin donanımını ele geçirir ve hızla çoğalır. Çoğu RNA virüsü bir konakçıda çoğaldığında, okumalı düzeltme mekanizması olmadığı için işlem hızlı ve kirli olur. Bu sık ve rastgele mutasyonlara yol açabilir. Anderson şöyle açıklıyor:

Ama bu mutasyonların büyük çoğunluğu virüsü hemen öldürüyor.

Bununla birlikte, diğer RNA virüslerinin aksine, koronavirüsler çoğaldıklarında hataları kontrol etme kapasitelerine sahiptir. Denison şunları söylüyor:

Aslında hataları düzelten enzimleri var.

Koronavirüsler Gerektiğinde Çok Kolay Mutasyona Uğruyor

Vanderbilt'teki Denison’ın laboratuvarı, canlı virüsler üzerinde yapılan deneylerde, koronavirüsleri bir anlamda kurnaz mutasyoncular yapan bu enzimin varlığını ilk kez doğruladı. Değişmek için seçici bir basınç olmadığında virüsler bir konakta stabil kalabilir ancak gerektiğinde hızla gelişirler. Örneğin, her yeni türe dönüştüklerinde, yeni fizyolojisi ve savaşmak için yeni bir bağışıklık sistemi ile yeni çevrede hayatta kalmak için aceleyle dönüşebilirler. Virüs bir tür içinde bir kez kolayca yayılırsa, tutumu “Mutluyum, iyiyim, değişmeye gerek yok” oluyor diyor Denison. Bu durumda insanlarla oynuyor gibi görünüyor; SARS-CoV-2 dünyayı çevrelediğinden, suşları arasında küçük farklılıklar vardır ancak bunların hiçbiri virüsün davranışını etkilemez. Denison devam ediyor:

Bu hızla adapte olan bir virüs değil. Indy 500'deki en iyi araba gibi. Önde ve önünde hiçbir engel yok. Yani o arabayı değiştirmenin bir yararı yok.
Koronavirüs, konakçı hücrelere bağlanır ve viral genomunu serbest bırakarak, RNA'sını çoğaltmak ve yeni viral proteinler oluşturmak için hücrenin mekanizmasını gasp eder. RNA ve proteinler, daha fazla hücreyi enfekte etmek için hücreden atılan yeni virüs partiküllerine paketlenirler.
The New Yorker

Virüs, konağından (mukus, sümük, balgam ve hatta nefesimiz yoluyla) mümkün olan en kısa sürede yayılmaya devam edebilmek için çoğalır. Koronavirüs müthiş bir koruyucudur. Alman araştırmacılar tarafından bu ayın başında yayınlanan bir ön baskı çalışması olan ve COVID-19 teşhisi konan hastalardan gelen verileri inceleyen Çin dışındaki ilk çalışmalardan biri, enfekte olmuş kişilerin semptom geliştirmeden önce koronavirüsü önemli oranda sakladığına dair açık kanıt buldular. Gerçekten (muhtemelen hücrelerimize bağlanma ve kaynaştırma kabiliyetinden dolayı ) bir görünmezlik pelerini giyiyorlar. Bilim insanları yakın zamanda, belgelenmemiş COVID-19 vakalarının veya hafif semptomları olan enfekte kişilerin ciddi vakalar kadar bulaşıcı olup yüzde elli beş olduğunu tahmin ediyorlar. Başka bir çalışma, daha ciddi vakalarda (hastaneye yatmayı gerektiren) hastaların otuz yedi gün boyunca virüsü solunum yollarından attığını buldu.

Bir konağın dışında virüs inerttir, yani canlı değildir ancak ölü de değildir. Yüz milyon koronavirüs parçacığı bir iğnenin başına sığabilir ve uzun süreler yaşayabilirler. Tipik olarak bir hayvanı veya bir kişiyi enfekte etmek için binlerce veya on binlerce virüs gereklidir. Montana'daki Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'ne bağlı bir tesis olan Rocky Mountain Laboratories Virüs Ekolojisi Birimi'ndeki araştırmacılar, virüsün dört saat boyunca bakır üzerinde, yirmi dört saat boyunca bir karton parçası üzerinde kalabileceğini buldu. Plastik veya paslanmaz çelik üzerinde üç gün boyunca kalabilirler. Ayrıca virüsün, üç saat boyunca havada yüzebileceğini, enfekte olmuş bir kişinin nefes aldığı, hapşırdığı veya öksürdüğü küçük solunum damlacıklarıyla bulaşabileceğini buldular. Diğer araştırmalar, virüsün bir aerosol olarak var olabileceğini ancak sadece çok sınırlı koşullarda olabileceğini düşündürmektedir. Çoğu virüs parçacığı, etkisini oldukça hızlı bir şekilde kaybediyor gibi görünmekte. Enfeksiyon penceresi ilk on dakika içinde en yüksek. Yine de, enfeksiyon riski çoğumuzu anlaşılır bir şekilde germofoblara dönüşmesini sağladı.

Koronavirüs vücuda ağızdan, gözlerden ve burundan girer, ardından parçacıkların çoğaldığı akciğerlere doğru yol alır. Özellikle öksürme ve hapşırma yoluyla başkalarına bulaşır.
Koronavirüs vücuda ağızdan, gözlerden ve burundan girer, ardından parçacıkların çoğaldığı akciğerlere doğru yol alır. Özellikle öksürme ve hapşırma yoluyla başkalarına bulaşır.
The New Yorker

COVID-19'un Etkileri

Bir virüsün istediği tek şey, sonsuz bir ev sahibi zinciridir. Bulaşma, evrimsel nihai hedeftir. Şimdiye kadar yapılan deneylere dayanarak, araştırmacılar, COVID-19'un yaygın gripten biraz daha bulaşıcı olduğunu ve tek bir hasta kişinin on iki kişiyi enfekte edebileceğini fakat kızamık gibi en bulaşıcı virüslerden daha az bulaşıcı olduğunu tahmin ediyorlar. Muhtemelen koronavirüs süper yayıcıları var; herhangi bir nedenle, neredeyse tamamen asemptomatik olan ancak hastalığı birçok kişiye bulaştıran insanlar. Ancak bu noktada kesin bir enfeksiyon oranını azaltmak imkansız bir iştir. Denison şöyle diyor:

Bu mutlak sayılara, bize ne kadar endişelenmemiz gerektiğini söyleyerek odaklanma eğilimindeyiz. Bakın, sel gibi geliyor. Bilirsiniz aslında dizlerime mi yoksa çeneme mi kadar? Bu önemli değil. Arabamı sele sokmayacağımdan emin olmak için bir şeyler yapmalıyım.

Birçok yerde zaten sele girdik. Her gün yüzlerce insan ölürken, hastanelerde malzeme, yatak ve vantilatör bitiyor. Bu ciddi COVID-19 vakalarında, bilim insanlarının mevcut anlayışına göre, hastalığın virüse karşı bir bağışıklık tepkisi ile her şeyden daha fazla ilgisi olabilir. Perlman, virüs hala görünmezlik pelerini giyerken alt solunum sistemimizde bir taban kazanabileceğinden bahsediyor:

Bağışıklık sistemini yumruklar atıyor ve çok hızlı bir şekilde çoğalmaya başlıyor.

Bağışıklık sistemi nihayet varlığını kaydettiğinde, aşırı çalışabilir ve cephanelikteki her şeyi saldırıya gönderebilir çünkü bu garip yeni işgalcilerle savaşacak belirli antikorları yoktur. "Ateşe gaz dökmek gibi," diyor Denison. Akciğer dokusu şişer ve sıvı ile dolar. Oksijen değişimi gibi solunum da sınırlı olur. Gralinski şöyle diyor:

Konakçı bağışıklık tepkisi bu kadar aşırı bir seviyeye tetikleniyor ve daha sonra kendi üzerine kuruluyor ve sonuçta vücut bir tür şoka girene kadar kendi üzerine kuruyor.

Neredeyse bir otoimmün hastalık gibi; bağışıklık sistemi vücudun olmaması gereken kısımlarına saldırıyor.

Bu tür bir yanıt, yaşlıların genel olarak 2003'teki SARS salgınında olduğu gibi COVID-19'a karşı daha savunmasız olmaları olabilir. SARS’ta, on üç yaşın altındaki çocuklar arasında neredeyse hiç ölüm yoktu ve çocukların hastalığı ortalama olarak yetişkinleri etkileyenlerden daha hafif geçmişti. Denison, fare modellerinde SARS'ı incelerken, “bağışıklık yaşlanması” olarak bilinen bir fenomen gözlemlediğini söylüyor; artık yeni bir virüse karşı dengeli bir şekilde tepki verme kapasitesine sahip olamıyor ve bağışıklık sistemlerinin aşırı reaksiyonu daha da ciddi hastalıklara neden oluyor. Denison, bu durumun ilk SARS salgını sırasındaki en kötü vakalarda da meydana geldiğini ve bağışıklık sisteminin tahribat yaratma şansını yakalamadan önce, antiviral ilaçların neden hastalığın başlangıcında önemli ölçüde daha yararlı olabileceğini açıkladığını söylüyor.

Tüm Reklamları Kapat

The Economic Times

Koronavirüs Hastalıkları İçin Tedavi Çalışmaları

Son on yıldır, Denison’un laboratuarı ve Kuzey Carolina Üniversitesi'ndeki işbirlikçileri, sadece SARS ve MERS’e karşı değil, kaçınılmaz olarak geleceğini bildikleri yeni bir koronavirüs için işe yarayan bir şey bulmaya çalışmak için antiviral tedavileri araştırıyorlar. Birlikte, şu anda Gilead tarafından geliştirilmekte olan ve enfekte hastalar üzerinde yapılan çalışmalarda ve NHC olarak bilinen başka bir antiviral ilaç bileşiği olan Remdesivir olarak bilinen ilaca yönelik erken araştırmaların çoğunu yaptılar. Hayvan modellerinde, her iki ilaç da, virüsün vücutta başarıyla çoğalmasını önlemeye yardımcı olan koronavirüsün redaksiyon işlevini önleyebilir veya engelleyebilir. Denison şöyle diyor:

Test ettiğimiz tüm koronavirüslere karşı çok etkili bir şekilde çalıştı.

Koronavirüsler muhtemelen okumalı düzeltme enzimine sahiptir çünkü bunlar büyüktür (var olan en büyük RNA virüslerinden biridir) ve böyle uzun bir genomun yapısını koruyan bir mekanizmaya ihtiyaç duyarlar. Bizim açımızdan böylesine büyük bir genomun yararını Andersen açıklıyor:

Bir virüsün ne kadar çok gen ve protein ürünü varsa, onlara karşı spesifik tedaviler tasarlamak için daha fazla fırsatımız olur.

Örneğin, virüsün insan enzimi furin kullanma becerisi, furin inhibitörleri olarak işlev gören antiviral ilaçlar için umut vaat etmektedir.

COVID-19 bizim için hala yeni olmasına rağmen, yaygın enfeksiyon ve ölümden sorumlu olmaya devam edecek. Ancak Epstein şunları ekliyor:

Zamanla, virüsler doğal yaşam alanlarıyla birlikte geliştikçe daha az ciddi hastalıklara neden olma eğilimindedirler. Bu hem ev sahibi hem de virüs için iyidir.

Sonuç

Daha öldürücü suşlar çıkabilir, bu çok daha korkunç ölümler anlamına gelir. Geride kalan konakçılar bir miktar bağışıklık oluşturabilirler. Virüsün stabilitesi antiviral ilaçların ve nihayetinde bir aşının performansı için iyiye işarettir. Virüse karşı alınan önlemlere yeterli süre devam edilirse, virüsün yayılma hızı yavaşlayacak, hastaneler ve sağlık çalışanlarında rahatlama sağlayacaktır. Denison, "Virüs bizim öğretmenimiz." diyor. Binlerce yıl şu anki haline gelebilmek için evrimleşti ve şimdi biz onu yakalamak için acele ediyoruz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
25
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 14
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Korkutucu! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The New Yorker | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/12/2024 22:16:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8425

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Sars-Cov-2
Genetik Değişim
Arkeoloji
Yok Oluş
Ağız
Kuantum
Tarih
Test
Kedi
Yılan
Toplumsal Cinsiyet
Devir
Evcil Hayvanlar
Biliş
Özel Görelilik
Travma
Galaksi
Kozmoloji
Viral
Okyanus
Balık Çeşitliliği
Siyah
Hastalık Dağılımı
Işık Hızı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Kormann, et al. Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti?. (31 Mart 2020). Alındığı Tarih: 26 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8425
Kormann, C., Sever, M. Ç. (2020, March 31). Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti?. Evrim Ağacı. Retrieved December 26, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8425
C. Kormann, et al. “Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Translated by Meltem Çetin Sever, Evrim Ağacı, 31 Mar. 2020, https://evrimagaci.org/s/8425.
Kormann, Carolyn. Sever, Meltem Çetin. “Bir Koronavirüsün Evrimi: Yarasalardan İnsanların Akciğerlerine SARS-CoV-2 Nasıl Evrimleşti?.” Edited by Meltem Çetin Sever. Translated by Meltem Çetin Sever. Evrim Ağacı, March 31, 2020. https://evrimagaci.org/s/8425.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close