Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi!

Büyük Göller DNA Barkodlama Projesi, Akademi ve Hükümet Kurumlarından Birçok Kişiyi Bir Araya Getirerek Büyük Göller’deki Sucul Biyolojik Çeşitliliği Anlamayı Hedefliyor!

Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi! Pixabay
Büyük Göllerin Uzaydan görünüşü
6 dakika
1,774
  • Biyoloji
  • Ekoloji

Büyük Göller (İng: "Great Lakes"), Kuzey Amerika'da, Kanada-ABD sınırında bulunan, birbirine bağlı 5 tatlısu gölünden oluşuyor. Bu göller topluluğu, Dünya'daki tatlı su havzasının %21’ini oluşturuyor ve gezegenimizdeki en büyük tatlı su havzası olarak biliniyor. ABD ve Kanada’daki bu göller (Superior, Michigan, Huron, Erie ve Ontario gölleri), civarında yaşayan yaklaşık 40 milyon insana çeşitli ekosistem hizmetleri sağlıyor.

Ticari denizcilik, ticari balıkçılık ve hobi balıkçılığı endüstrisi için oldukça önemli olan bu göller, haliyle istilacı türler gibi dış tehditlere de fazlasıyla maruz kalıyor. Bu beş büyük gölde bildiğimiz yaklaşık 180 ayrı, göle özgü olmayan, dışarıdan tanıtılmış tür bulunuyor. Daha da önemlisi, Kanada ve ABD’de bilimsel camia ne kadar iyi olursa olsun, bu göllerin biyolojik çeşitliliğini anlamak adına çalışmalar yeni yeni yapılmaya başlandı.

Tüm Reklamları Kapat

Benim de Kanada koordinatörlüğünü yürüttüğüm Büyük Göller DNA Barkodlama Projesi, genetik yöntemler kullanarak bu göllere dair bilinmezleri ve keşfedilmemiş biyolojik istila vakalarını anlamayı amaçlıyor. Bu proje, yakın gelecekte olabilecek insan kaynaklı tehditlere hızlı cevap verebilmemiz için göllerin biyoçeşitliliği ile ilgili bize referans noktası oluşturacak ve çeşitli sebeplerden dolayı biyoçeşitlilikçe fakir olan bölgelerin restorasyonu ve korunması için bize fikir verecek.

İnsanların akıl ve vücut sağlığı için önemi bilinen tatlı su biyolojik çeşitliliği üzerindeki insan kaynaklı değişikliklerin anlaşılması, yaşadığımız yüzyılda biz bilim insanlarının başa çıkmaya çalıştığı zorlu görevlerden biri. Sucul biyoçeşitliliğin takibi ve yönetilmesi pek çok farklı alanda iş birliği gerektiriyor. Sadece üniversiteler ve hükümet kurumları değil, aynı zamanda sucul kaynaklardan doğrudan yararlanan çiftçiler, balıkçılar, küresel ulaşım şirketleri ve politika belirleyiciler gibi pek çok kurum da bu işbirliğinin bir parçası olmalı ki, çevresel risk değerlendirme, politika oluşturma ve bu doğal kaynakların yönetilmesi daha bütüncül ilerleyebilsin.

Tüm Reklamları Kapat

Bu da bizi projemizin ana temasına getiriyor: Bir şeyi korumak ve yönetmek için önce onu anlamamız gerekiyor. Büyük Göller için bunun yolu, biyolojik tür çeşitliliğinin miktarını anlamaktan geçiyor.

Ne yazık ki şimdiye kadar tür çeşitliliğini anlamada kullandığımız yöntemler çok ölçeklenebilir değildi. Biyolojide canlıların sınıflandırılmasını duymuşsunuzdur. Biz biyologların canlıları sınıflandırırken kullandığı çeşitli yöntemler var: dış görünüş (morfolojik) özellikleri veya genetik kodlarındaki farklılıklar/benzerlikler gibi... Bu beş büyük göldeki bildiğimiz çoğu tür, boyut olarak çok küçük ve bu nedenle muhafaza edilmesi de oldukça zor. Bu demek oluyor ki, bu göllerdeki çeşitliliği anlamak istersek sadece morfolojik bilgiyi kullanarak tür tayini yapmak çoğu zaman çok zor; hatta bazen mümkün değil. Binlerce farklı canlı grubu için, binlerce ayrı grupta uzmanlaşmış taksonomistleri sürece dahil etmemiz gerekir, bu da haliyle çok uygulanabilir bir durum değil. Dolayısıyla, taksonomistlerin yer aldığı geleneksel çalışmalarda çoğu canlı ya cins/takım düzeyinde tanımlanıyor ya da tamamen görmezden geliniyor.

Peki çözüm yok mu? Var. DNA barkodlama yöntemi (yani DNA dizisindeki benzerliklere göre canlıların gruplara atanması), bu gibi büyük ölçekli çalışmalar için ideal; çünkü binlerce numuneye dijital bir tür tanımı, yani "DNA barkodu" verildikten sonra, taksonomistlerin desteğini almak daha da kolay olacak. DNA barkodlama yöntemi aynı zamanda ölçeklenebilir, standart hale getirilmiş bir işlem demek. Örneğin morfolojik olarak tanımlayamadığımız canlılara bile bu yöntemle bir isim verebilecek, onları bir gruba sokabileceğiz. Taksonomi bilgisini dijital hale getirdiğimizde ihtiyacımız olan şey, taksonomi uzmanlığından ziyade, DNA dizileme teknolojilerine erişim olacak - ki gün geçtikçe bu teknolojiler hem daha taşınabilir hem de daha ucuz hale geliyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Dahası da var: DNA barkodlama yöntemini kullanarak sudan örnek alıp canlılarin suda bıraktığı eser miktardaki DNA bilgisiyle ("çevresel DNA", İng: "Environmental DNA"), sucul ekosistemdeki bütün canlıları izleme imkanımız da söz konusu.

Büyük Göller DNA Barkodlama Projesi, Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından finansal olarak destekleniyor ve Büyük Göller'de yaşayan sucul omurgasız canlılar için genetik barkod kütüphanesi oluşturmayı hedefliyor. Amacımız, biyoizleme yöntemlerini iyileştirmek, istilacı türlerin erken tespitini sağlamak ve bu sucul kaynakların yönetimine bilimsel bilgi ile katkıda bulunmak. Nihai amacımız ise bu göllerdeki biyoçeşitliliği; iklim değişikliği, kirlilik ve istilacı türlerden korumak.

Büyük Göller dünyadaki toplam tatlı su kaynaklarının %21’ini oluşturuyor ve tarım, balıkçılık ve uluslararasi gemi ticareti için büyük öneme sahip. Haritada Göllerin sınırı Büyük göller, sucul yaşam alanı çerçevesince belirlendi.
Büyük Göller dünyadaki toplam tatlı su kaynaklarının %21’ini oluşturuyor ve tarım, balıkçılık ve uluslararasi gemi ticareti için büyük öneme sahip. Haritada Göllerin sınırı Büyük göller, sucul yaşam alanı çerçevesince belirlendi.
National Geographic Cemiyeti, 2013

Projemiz 2 yıl önce başladığında pek çok Büyük Göller türüne dair sadece sınırlı genetik bilgiye sahiptik. Büyük Göller'in boyutça çok büyük olması ve öngördüğümüz büyük miktardaki biyoçeşitliliği de araştırma sürecinin ortak çalışmaya dayalı olmasını zorunlu kıldı. Proje kapsamında ABD ve Kanada’dan, EPA ile beraber Cornell Üniversitesi, Buffalo State Üniversitesi, Notre Dame Üniversitesi ve de Guelph Üniversitesi Biyoçeşitlilik Genomiği Merkezi dahil olmak üzere pek çok taksonomi uzmanı, moleküler biyolog ve ekolog ve sucul biyologlar bir arada çalıştık.

2020 şubat ayında bilim insanları ve Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansından temsilciler olmak üzere Cornell Üniversitesi Biyolojik Arazi İstasyonunda bir araya geldik. Taksonomiden biyoçeşitliliğe, ekolojik ve genetik analizden taşınabilir DNA dizileme teknolojilerine ve DNA’yi kullanarak yapılan biyoizleme yöntemlerinin geleceğine dair pek çok şey konuştuk. Halihazırda yüzlerce numunemiz analiz edilmeyi beklese de şu ana kadarki işbirliğimiz 300’den fazla omurgasız canlı türüne ait 1000’den fazla DNA barkodu bilgisi üretmemizi sağladı.

Büyük Göller DNA barkodlama proje ekibi. Üst sıra, soldan sağa: Bret Coggins, Lars Rudstam, Susan Daniel, Adam Frankiewicz, James Watkins, Elizabeth Whitmore, Joe Connolly; alt sıra, soldan sağa: Sara Westergaard, Michael Pfrender, Bilgenur Baloglu, Kristy Deiner, Ed DeWalt, Alexander Karatayev, Christopher Marshall, Lyubov Burlakova. Katılan ve fotoğrafta yer almayanlar: David Lodge, Kara Andres ve Jose Andres. George Rogalskyj ve Erik Pilgrim elektronik olarak katildi.
Büyük Göller DNA barkodlama proje ekibi. Üst sıra, soldan sağa: Bret Coggins, Lars Rudstam, Susan Daniel, Adam Frankiewicz, James Watkins, Elizabeth Whitmore, Joe Connolly; alt sıra, soldan sağa: Sara Westergaard, Michael Pfrender, Bilgenur Baloglu, Kristy Deiner, Ed DeWalt, Alexander Karatayev, Christopher Marshall, Lyubov Burlakova. Katılan ve fotoğrafta yer almayanlar: David Lodge, Kara Andres ve Jose Andres. George Rogalskyj ve Erik Pilgrim elektronik olarak katildi.

Elde ettiğimiz bu çeşitlilik 10’dan fazla omurgasız canlı sınıfına ait ve bu bilgi bize bu göllerde bulunan istilacı ve doğal türlerin takibi için müthiş bir kaynak sağlayacak!

Tüm Reklamları Kapat

Aynı zamanda yanlış taksonomik bilgilerin düzeltilmesinde de oldukça işimize yarayacak. Projemiz ilerledikçe, araştırma grubumuz içinde ve dışında numunelerin, kaynakların, yeni fikir ve araştırma yöntemlerinin paylaşılması bizi daha da teşvik etti.

DNA bilgisinin elde edilmesi için gönderilen her bir numune pek çok karışık duyguyu da içinde barındırıyor, projenin sonuna yaklaşmış olmanın verdiği memnuniyet hissi, sonuçları beklerken duyduğumuz sabırsızlık ve kim bilir belki de genetik bilgiyi kullanarak keşfedeceğimiz yeni türlerin heyecanı...

Not: Bu yazıya katkı sağlayan Christopher C. Marshall, Lars Rudstam, David M. Lodge, R. Edward DeWalt, Paul W. Simonin, Elizabeth Whitmore, Lyubov Burlakova ve Kristy Deiner'e teşekkür ederiz. Bu proje, ABD Ulusal Çevre Ajansı (U.S. EPA) tarafından desteklenmiştir.

doi: 10.47023/ea.bilim.8934

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
43
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Bu yazımızda sözü edilen akademik makalenin yöntemi veya sonuçları ile ilgili bir sorunuz veya sorununuz mu var? Aşağıda, akademik makalenin yazarlarının iletişim adreslerini bulabilirsiniz.

Evrim Ağacı sadece bilimsel bir çalışmayı duyurmak ile mükelleftir; araştırmayı, araştırmacıları veya araştırmanın sonuçlarını savunmaz. Akademik bir makalenin sonuçlarını geçersiz kılmanın ana yöntemi, orijinal çalışmanın yöntemi, sonuçları veya tartışması ile ilgili hatalı noktaları tespit etmek ve bunu hakemli dergilerde yayınlamaktır. Bu yapılacak olursa, Evrim Ağacı o çalışmaları da memnuniyetle duyuracak ve/veya bu çalışmayı güncelleyecektir.

Makalenin Yazışmadan Sorumlu Yazarı:

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 7
  • Umut Verici! 4
  • Muhteşem! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • E. S. Brondizio, et al. (2019). Global Assessment Report On Biodiversity And Ecosystem Services Of The Intergovernmental Science-Policy Platform On Biodiversity And Ecosystem Services. Yayınevi: IPBES secretariat.
  • K. Deiner, et al. (2017). Environmental Dna Metabarcoding: Transforming How We Survey Animal And Plant Communities. Molecular ecology. | Arşiv Bağlantısı
  • A. Srivathsan, et al. (2018). A Minion™‐Based Pipeline For Fast And Cost‐Effective Dna Barcoding. Molecular ecology resources. | Arşiv Bağlantısı
  • A. Trebitz, et al. (2019). A Reference Inventory For Aquatic Fauna Of The Laurentian Great Lakes. J. Great Lakes Res. | Arşiv Bağlantısı
  • R.A. Sturtevant, et al. (2020). Recent History Of Nonindigenous Species In The Laurentian Great Lakes; An Update To Mills Et Al., 1993 (25 Years Later).. J. Great Lakes Res. | Arşiv Bağlantısı
  • B. Baloğlu, et al. (2020). A Workflow For Accurate Metabarcoding Using Nanopore Minion Sequencing. bioRxiv. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/03/2023 17:37:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8934

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Amerika Birleşik Devletleri
Doktor
Sanat
Tümör
Çağ
Göz
Kuyruk
Hasta
Biyocoğrafya
Makine
Yaşam
Evrim Ağacı Duyurusu
İmmünoloji
Çevre
Yapay Zeka
Beslenme Davranışları
Hamile
Kadın
Doğal Seçilim
Yemek
İnsanlar
Neandertal
Bağırsak
Radyasyon
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. B. Baloğlu, et al. Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi!. (25 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 30 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8934 doi: 10.47023/ea.bilim.8934
Baloğlu, D. B., Bakırcı, Ç. M. (2020, June 25). Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi!. Evrim Ağacı. Retrieved March 30, 2023. from https://doi.org/10.47023/ea.bilim.8934
D. B. Baloğlu, et al. “Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 25 Jun. 2020, https://doi.org/10.47023/ea.bilim.8934.
Baloğlu, Dr. Bilgenur. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bilmezsek Koruyamayız: Amerika Ulusal Çevre Koruma Ajansı ve Bilim İnsanları, Büyük Gölleri Korumak İçin Bir Araya Geldi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 25, 2020. https://doi.org/10.47023/ea.bilim.8934.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.