Beynin Kodunu "Kırmak": Beynimiz, Çevremizde Olan Bitene Nasıl Anlam Veriyor?
Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Beyin, vücudumuzdaki en karmaşık organdır - sürekli olarak çevreden gelen veriyi emer, yorumlar ve hareketimize, düşüncelerimize, davranışlarımıza ve duygularımıza rehberlik eder. İnsanlar etrafımızı saran çevre hakkında temel bir ortak algıya sahip olsalar da (yani mesela "buz soğuktur", "ateş sıcaktır", "bıçaklar keskindir" gibi) - her birimiz, çevreden bize gelen ve işlediğimiz bilgilerin benzersiz bir yorumunu geliştiririz. Örneğin, iki kişi aynı yemeği tattıktan, aynı sesi duyduktan veya ortak bir sosyal etkileşimden ayrıldıktan sonra çok farklı tepkiler verebilir, çok farklı şeyler hissedebilir.
Boston Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü'nde yardımcı doçent olan Jerry Chen, beynin sinirsel kodunu araştırıyor. Duyusal işleme, karar verme, öğrenme ve hafıza gibi bilişsel işlevleri kontrol eden genetik ve elektriksel etkiler arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamayı hedefliyor. Şöyle diyor:[1]
Sinir kodunu kırmak için en azından iki şeyi bilmeniz gerekiyor. İlk olarak, denek farklı bilişsel görevleri yerine getirirken beyindeki nöronların aktivitesini ölçebilmeniz gerekir. İkincisi, ifade ettikleri genler aracılığıyla öğrenebileceğimiz nöronların kimliğini bilmek zorundasınız.
Science'da yayınlanan en son araştırmasında Chen ve ekibi, özellikle de dokunma algısına odaklanarak, bir fare beyninin duyusal bilgileri nasıl anladığını ortaya çıkardı.[2] Ekibinin yeni keşfi, inme gibi bir dizi nörolojik bozuklukla, bireyin algı duygusunun değiştirilebildiği Otizm Spektrum Bozukluğu gibi nöropsikiyatrik hastalıklarla alakalı. Ek olarak, yeni bulguların psikolojik ve nörolojik bozukluklara yönelik hedefe yönelik tedaviler ve müdahaleler için heyecan verici etkileri var.
Röportaj
Jerry Chen ile yapılan bir röportajı aşağıdan okuyabilirsiniz.
1) Araştırmanızla neyi incelemeyi amaçladınız? Bu konuyu incelemek istemenize ne sebep oldu?
Laboratuvarımız, algı ve bilişin sinirsel temelini incelemekle ilgilenmektedir. Beyin vücuttaki en karmaşık organdır. Bu karmaşıklık kısmen, beyindeki milyarlarca nöronun hepsinin aynı olmadığı gerçeğiyle tanımlanmaktadır. Farklı işlevlere hizmet eden ve farklı hesaplamalar yapan yüz binlerce farklı nöron türü vardır. Beynin nasıl çalıştığını gerçekten anlamak için, beyni tek tek bileşenlerine ayırmamız ve ardından bu bileşenlerin davranış sırasında nasıl etkileşime girdiğini sormaya başlamamız gerekir.
2) Bu çalışmaya katkıda bulunan türünün ilk örneği "nöron kataloğu" teknolojisini ve etkisini açıklar mısınız?
Allen Beyin Bilimi Enstitüsü'nden meslektaşlarımız, beyindeki tüm hücre türleri sayarak bir "nöron kataloğu" oluşturmayı hedefliyordu. Bu, birden fazla kurumdaki çeşitli ekiplerin ortak çabasının bir parçasıdır.
Katalog, yalnızca nöronların moleküler bileşimini açıklar, ancak nöronların işlevi veya gerçekleştirdikleri hesaplamalar hakkında illâ bir şey söylemez. Araştırma ekibimin geliştirdiği teknoloji, katalogdaki bu yeni bilgiyi kullanıyor ve hücrelerin aktivite kalıplarını içeren bir sonraki bilgi katmanını bu kataloğa ekliyor. Katalogdaki hücrelerin işlevini kapsamlı bir şekilde anlamamızı ve incelememizi sağlıyor. Bu nedenle buna Aktivite ve Hücre tipi İşaretçilerin Kapsamlı Okuması veya kısaca "CRACK" (yani, "sinir devrelerini kırma" ile ilgili bir kelime oyunu) diyoruz. CRACK teknolojimiz, araştırmacıların beyindeki tüm hücreler hakkında hem moleküler hem de işlevsel bilgiler toplamasına olanak tanıyan bir "katalog 2.0"ın yolunu açacak.
3) Bu teknolojiyi çalışmanızda nasıl uyguladınız?
Dokunma algımızla ilgili korteksin belirli bir bölümünü incelemek için CRACK platformunu kullandık. Katalogdaki farklı nöronların bilgiyi nasıl işlediğine ve bir hayvan çevrelerindeki nesnelere dokunduğunda diğer nöronlarla nasıl konuştuğuna baktık. Ayrıca çevre değiştiğinde nöronların nasıl uyum sağladığına da baktık.
4) Bulgular neyi ortaya çıkardı?
Çevrenizdeki dünyayı algılarken, beyniniz, sahneyi oluşturan uyaranların bir kombinasyonunu işler - ama aynı zamanda geçmişte öğrendiklerinize dayalı bilgileri doldurmaya ve bunların ne olduğunuzu yorumlamanıza yardımcı olmaya çalışır. algılama Örneğin, arabanızın anahtarlarını bulmak için bir çantayı karıştırdığınızı varsayalım. Beyniniz, anahtarların nasıl bir his yarattığını öğrenmiştir ve bu nedenle, aramanıza rehberlik etmesi için farklı doku veya şekillerdeki nesneleri hissederken bilgileri doldurmaktadır. Bununla birlikte, çantanızı karıştırmanız sırasında sivri bir şeye dokunmak gibi, gerçekten bariz olan ve size arayışınızda doğru yolda olduğunuzu ve belki de anahtarlarınızı bulduğunuzu söyleyen bir şey hissettiğiniz zamanlar vardır. Bulgularımız, katalogda "hub hücreleri" dediğimiz belirli hücrelerden oluşan özel bir devre olduğunu ortaya çıkardı. Bu hücreler, daha fazla araştırılması gereken, göze çarpan bir özellikle karşılaştığınız konusunda beyni uyarmaya yardımcı olur.
5) En şaşırtıcı bulgu neydi?
Şaşırtıcı bir bulgu, "özellik tespiti" için önemli olduğunu belirlediğimiz "hub hücrelerinin", ortamınız değiştiğinde ilginç şekillerde yanıt vermesidir. Öğrenme ve uyum sağlama için önemli olduğu bilinen, değişen ortamlara bağlı olarak yukarı veya aşağı gidebilen belirli bir dizi gen vardır. Bu genlerin merkez hücrelerde her zaman "açık" olduğunu bulduk, bu da günümüzde kabul gören bazı güncel prensiplere aykırı. Ortam değiştiğinde, bu hücreler bu değişiklikleri telafi etmeye çalışarak yanıt verir. Bunun, devrenin eski ortamda bilgiyi nasıl işleyeceğini "hatırlaması" veya "unutmaması" için bir yol olabileceğini düşünüyoruz.
6) Bu bulguların önemi nedir?
Bulgularımız, inme gibi bir dizi nörolojik bozuklukla, bir bireyin algı duygusunun değiştirilebildiği Otizm Spektrum Bozukluğu gibi nöropsikiyatrik hastalıklarla ilgili. Beyni homojen bir doku parçası olarak görmek yerine, hangi spesifik hücre tiplerinin en alakalı olduğunu anlamak, yüksek oranda hedefli tedaviler geliştirmemize izin verecektir. Bu, belirli semptomların altında yatan nedeni doğrudan tedavi etmeye yönelik heyecan verici bir ilerlemeye işaret ederken, diğer terapötikler ve müdahalelerden kaynaklanan istenmeyen yan etkilerden potansiyel olarak kaçınıyor.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
7) Bundan sonra neyi araştıracaksınız?
Yeni teknolojimize ve bulgularımıza dayanarak gidebileceğimiz birçok yön var. Katalogdaki belirli hücre tiplerinden oluşan nöral plastisite için özel devreler fikri -veya çalışmamızdaki sürpriz bulgu- özellikle ilgi çekici. Bu, takipte olduğumuz bir alan; özellikle beynin diğer bölümlerindeki potansiyel olarak benzer devre türlerine ve bunların hem öğrenme hem de hafıza sırasında ve zaman içinde nasıl çalıştıklarına bakıyoruz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 16
- 9
- 5
- 2
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Boston University. Nih New Innovator Award Will Advance Brain Science. (18 Aralık 2018). Alındığı Tarih: 6 Ocak 2022. Alındığı Yer: Boston University | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. Condylis, et al. (2022). Dense Functional And Molecular Readout Of A Circuit Hub In Sensory Cortex. Science. doi: 10.1126/science.abl5981. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 27/12/2024 02:25:05 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11322
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.