Beynin Büyümesi Yetişkinlikte Sonlanmıyor!

Yaklaşık bir ay önce, muhtemelen hipokampusun hiç yeni beyin hücresi üretmediğini anlatan bir makale yayınlanmıştı. Ancak bu kez bir çalışma tersini gösteriyor, daha doğrusu hipokampusün hala yeni nöronlar ürettiğini ortaya koyuyor.

Sizden "Artık bir karar verin!" gibi bir tepki almadan önce, bilimi asıl güçlü kılan şeyin bu tip tartışmalar olduğunu hatırlatalım.

Bu kadar karışık görünmesine rağmen, durum aslında bize bilimin nasıl işlediğini gösteriyor. Onlarca yıllık nöroloji, bize doğumdan bir süre sonra insan beyninin nöron üretimini durdurduğunu belirtmiştir. 

Yani yetişkinlikle birlikte beynimizde kalan o birkaç değerli hücre sayesinde hayatımıza devam ediyoruz. Bir yandan da hayvanlar üzerinde yürütülen birkaç çalışmada, bazı hayvanların yeni beyin hücreleri üretmeye devam ettiğine dikkat çekildi ve bu konuda çok aceleci olmamamız gerektiği öne sürüldü.

Son zamanlarda Kaliforniya Üniversitesinden araştırmacıların yürüttüğü ve Nature’da yayınlanan bir çalışma ile, otopsisi yapılmış farklı yaşlardaki insanlardan alınan hipokampus doku örneklerini inceleyerek bu kapsamlı konunun daha da derinlerine inildi.

Elde edilen sonuç, o hayvan deneylerini unutabileceğimizi ve yetişkinliğin ötesinde, biz insanların hipokampusunde aslında hiç beyin hücresi üretilmediğini gösteriyordu. Bu nokta nöron oluşumunun en olası bölgelerinden birisi olduğu için bizim gri maddemizin büyüyor olması da olası değildir.

Kolombiya Üniversitesi nörobiyoloji uzmanları tarafından yürütülen yeni bir çalışmada, insanın ölmeden önceki son yıllarına kadar hipokampusunde yeni beyin hücreleri ürettiğini kanıtlamak için önceki çalışmadaki gibi bir yol izlendi.

Aynı zamanda ani ölümleri öncesi temiz sağlık raporu alabilmiş, yaşları 14 ile 79 arasında değişen otopsisi yapılmış 28 kişiden alınan hipokampus dokuları incelendi. Bilim insanları nöral büyüme izi aramakla kalmayıp beynin bu bölümündeki damarların durumunu da incelediler. İncelemeler sonucunda sinir sisteminin o bölgesinin iyi durumda olması halinde hipokampusun aşağı yukarı aynı boyutta kaldığı ve insan hayatı boyunca yeni beyin hücreleri üretmeye devam ettiği ortaya çıktı. Makalenin baş yazarı ve nörobiyoloji uzmanı Maura Boldrini: “Yaşlıların da gençler gibi öncül hücrelerden binlerce yeni hipokampal nöron oluşturabildiği sonucuna vardık.” dedi. “Yine de yaşlı bireylerde daha az damarlanma (vaskülarizasyon) söz konusudur ve belki de yeni nöronlar bağlantı kurmakta daha kötüdürler.” Bağlantı kurma konusundaki yetersizlik muhtemelen bir spekülasyon ama ileri yaşlardaki bilişsel zayıflamayı açıklamada bize yardımcı olabilir. Bu araştırma, yaşla birlikte bilişsel zayıflamaya yol açan psikolojik bir süreç olduğunu tartışan önceki araştırmalara hak verirken haberin ilk başında söz edilen çelişkiden tamamen uzaktır. Araştırmacılar, daha yaşlı beyinlerin sağlığını kan damarlarına bakarak inceledikçe, bütün bu nöron oluşum çalışmaları arasındaki radikal farkları neyin açıklayabileceği konusunda detaylar sunabilir.
Bu yalnızca net bir sonuca daha yakın olduğumuzu göstermekle kalmıyor, kafa karışıklığı yaratacak bazı boşlukları da dolduruyor. Çalışmaların çeşitliliği, yalnızca bir sonuca ne kadar güvenmemiz gerektiğini de gözler önüne seriyor. Fakat bunun ötesinde, bilim insanları yeni araştırmalarla çok önemli veriler toplamaya devam ediyor ve her çalışmayla daha da berraklaşan bir tablo çiziyor. Herkesin bildiği üzere, insan beyni çok kompleks bir organdır ve ne olursa olsun elimizdeki son model çeşitli gözlemler göz önüne alınarak, çatışan araştırmaların sentezi yapılıp nihai bir sonuca ulaşılarak oluşturulmalıdır.

Çevirmen: Berna Deniz

Referanslar
ScienceAlert, "If tech experts worry about artificial intelligence, shouldn’t you? "
https://www.sciencealert.com/human-hippocampus-brain-continues-making-new-neurons-whole-life