Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?

Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?
3 dakika
19,290
Tüm Reklamları Kapat

Daha önce hiç sıcak bir yaz gününde mis gibi dondurma yerken ya da soğuk su içerken beyninizin ön lobunda soğuk bir batma şeklinde bir acı hissettiniz mi? Bu yazıyı okuyor olduğunuza göre muhtemelen evet, hissettiniz. Eğer öyleyse korkmayın, bu ağrıyı uzun süreli ve sık sık ağrı yaşamadığınız sürece doktora görünmenize gerek yok.[1]

Fakat hissetmediyseniz de endişelenmeyin. Araştırmalara göre, migren ağrısı çekenlerde daha yaygın olmak üzere, toplumun yaklaşık %40'ı kadarı bu acıyı tecrübe ediyor; yani çoğunluk, bu acıyı hiçbir zaman deneyimlemiyor.[2] Çocuklar, soğuk yiyecek ve içeceklerin alım hızını fazla kaçırabildiklerinden beyin donması yaşamaya daha yatkınlar.[1] Bu hisse tıpta verilen isim, Sfenopalatin ganglionöralji (İng: "Sphenopalatine ganglioneuralgia"); ama fark etmiş olabileceğiniz gibi, "beyin donması" çok daha basit bir isim.

Tüm Reklamları Kapat

Beyin Donmasının Sebebi

Beyin donması genellikle dondurma, çok soğuk içecekler, buz küpleri gibi şeyler tükettiğinizde ya da dondurucu soğuk havayı teneffüs ettiğinizde yaşanır.[1]

Beyin donmasının sebebi üzerine 2012'de yapılan bir araştırmaya göre bu olay, tamamen kan akışıyla alakalı.[3] Hızla soğuk bir şey tüketildiğinde, eğer bu soğuk aniden ve sürekli damağa temas ederse, beyne giden damarları daraltarak beyin ve yüz arasında bağlantıyı sağlayan üçlü siniri (İng: "trigeminal nerve") tetikliyor. Yaşamış olduğu ani sıcaklık değişimden rahatsız olan beyin de, sıcak kanı bu daralmış damarlara yönlendiriyor. Kanın soğuktan daralmış bu damarlara hücumu da sonuç olarak sinirler tarafından soğuktan kaynaklı bir acı olarak, yani "beyin donması" olarak algılanıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmalara göre soğuğun değdiği alanın genişliği, aynı anda değdiği noktalar ve giriş hızı, beyin donması olması için sıcaklıktan daha önemliler. Bu yüzden aynı sıcaklıktaki dondurma hızlı ya da ağızda yayılarak yendiğinde beyin donması gerçekleşme olasılığı daha yüksek. Aynı durum buzlu suda da geçerli.[4]

Beyin ve yüz arasındaki sinirsel bağlantıyı sağlayan üçlü sinir (İng: trigeminal nerve). Damaktan alınan soğuk uyarana tepki olarak kan akışı beyin ön arterine yönlendirilir ve kanın bu hücumu üzerine beynin frontal lobunda acı hissedilir.
Beyin ve yüz arasındaki sinirsel bağlantıyı sağlayan üçlü sinir (İng: trigeminal nerve). Damaktan alınan soğuk uyarana tepki olarak kan akışı beyin ön arterine yönlendirilir ve kanın bu hücumu üzerine beynin frontal lobunda acı hissedilir.
Wikimedia Commons

Beyin Donmasının Çözümü

Beyin donmasından kurtulmanın yolu epey kolaydır. Yapmanız gereken tek şey sebebi, yani soğuğu, ortadan kaldırmak. Beyin donması bir "yansıyan acı" olduğundan, yani bir noktadaki veri girdisi başka bir noktada acı sinyaline neden olduğundan girdileri değiştirmek, acıya direkt etki eder.[5] Beyin donmasının çözümüne, soğuk yiyeceği ya da içeceği tüketmeyi durdurmak, soğuk ortamdan uzaklaşmak, ılık su içmek veya ısı transferi için başparmağınızı damağınıza bastırmak gibi yöntemler örnek verilebilir.[1]

Aspirin ya da ağrı kesici almak beyin donmasını hafifletmekte pek işe yaramayacaktır çünkü insanların %98'inde bu ağrı 5 dakikadan az sürer. İlaç etkisini gösterdiğinde beyin donması zaten geçmiş olacaktır.[5]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Beyin Donması ve Diğer Baş Ağrıları

Karın ağrısına veya ışığa/gürültüye duyarlılığa sebep olan bazı diğer baş ağrılarının aksine beyin donmasının beyinde batma dışında bir etkisi yok.[1] (Beyin donmasıyla birlikte görüş kaybı, baş dönmesi, hareket ya da konuşma zorluğu tecrübe ediyorsanız acilen yardıma başvurmanız önerilmektedir.[6])

Aynı zamanda, çeşitli baş ağrılarından şikayetçi olanların ve/veya ebeveynleri beyin donması yaşamış olan çocukların beyin donması yaşamaya daha yatkın oldukları bulundu. Ebeveynlerin beyin donması dışında yaşadıkları diğer tip baş ağrıları çocuğun beyin donması yaşamasıyla ilişkili değildi ama hiç baş ağrısı yaşamayan ebeveynlerin çocukları da beyin donması yaşamamaya yatkındı.[7] Yani, belki komik gelebilecek gibi bile olsa beyin donması, migren gibi diğer çeşitli baş ağrısı tiplerinin kalıtılabilirliklerini ve sebeplerini çözmemize dahi yardımcı olabilir.

Ek olarak, beyin donması yalnızca insanlarla da alakalı olmayabilir. Örneğin kedilerin, her ne kadar önerilmese de, dondurma yedirildikten sonra verdikleri tepkiler ve bize benzer nöroanatomileri, kedilerin de beyin donması yaşayabildiklerine işaret ediyor olabilir.[8]

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 10
  • Tebrikler! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Güldürdü 3
  • Bilim Budur! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 1
  • Korkutucu! 1
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/10/2023 07:04:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10741

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Organ
Bağışıklık Sistemi
Onkoloji
Gün
Terapi
Protein
Koku
Mikrobiyoloji
Eğitim
Beslenme
Diş Hekimliği
Ara Geçiş Türleri
İmmünoloji
Mantık Hatası
Kültür
Mantık
Astrobiyoloji
Tarım
Evrimleşme
Tardigrad
Regülasyon
Modern
Mikroevrim
Antropoloji
Optik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Mikrodalga Fırın, Yemekleri Nasıl Isıtır?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Hayvanlar da Güneşte Bronzlaşır veya Yanar mı?
Neden Öpüşüyoruz?
Neden Öpüşüyoruz?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Son Çiçek Salgını Bir Lab Sızıntısı Nedeniyle Başlamış Olabilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Tuzla, et al. Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?. (7 Ağustos 2021). Alındığı Tarih: 3 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10741
Tuzla, M., Bakırcı, Ç. M. (2021, August 07). Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?. Evrim Ağacı. Retrieved October 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/10741
M. Tuzla, et al. “Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Aug. 2021, https://evrimagaci.org/s/10741.
Tuzla, Melih. Bakırcı, Çağrı Mert. “Beyin Donması Nedir? Dondurma Yerken Neden Bazen Beynimizin "Donduğunu" Hissederiz?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 07, 2021. https://evrimagaci.org/s/10741.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close