Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!

3 dakika
10,425
Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!
Tüm Reklamları Kapat

Biyolojik annenizin, siz doğduktan çok sonra bile, vücudunda size ait hücreler taşıyabildiğini biliyor muydunuz? Araştırmalar, hamilelik esnasında fetüs (cenin) hücrelerinin plasentadan annenin diğer vücut bölgelerine yolculuk edebildiğini gösteriyor. Aslında bu, yeni keşfedilmiş bir olgu değil. 1990’lardan bu yana biliniyor ve adına “Cenin Mikrokimerası” deniyor. Kimera, Yunan mitolojisinde yarı aslan, yarı keçi ve yarı ejderha olan bir canavar.

Bazen bu hücreler doğumdan sonra yok oluyorlar ama kimi durumlarda da doğumdan yıllar sonra bile annenin vücudunda kalabiliyorlar. Üstelik öyle pasif durumda da kalmıyorlar; örneğin, annenin kalbine ulaşan cenin hücreleri atan kalp hücrelerine dönüşüyorlar! Arizona Eyalet Üniversitesi Psikoloji Bölümünden araştırmacı Dr. Amy Boddy mikrokimera hakkında şunları söylüyor: 

Bu tür hücreler kök benzeri özelliklere sahip, böylelikle pek çok farklı dokuya dönüşebiliyorlar. Anne bedeninde yapabildikleri yüzlerce şey var. Kan içerisinde olan çoğu cenin hücresi temizlenir. Fakat bazıları da temizlenmeyip vücutta kalır. Vücutta nasıl kalabildiklerini ise henüz bilmiyoruz … ancak yapılan çalışmalar vücutta kalan hücrelerin gerçekten kendilerini bir dokuya entegre ederek büyüyüp çoğalabildiklerini ortaya koyuyor.

Önceleri yaygın olmadığı düşünülen mikrokimeranın, son dönemde yapılan çalışmalar sayesinde yaygın bir vaka olduğu artık biliniyor. Bilinmeyen şey ise bu durumun annenin faydasına mı yoksa zararına mı olduğu. Bu konudaki mevcut literatür tam bir ikilem içerisinde çünkü mikrokimeranın farklı kanser türlerine veya eklem iltihabı gibi otoimmün hastalıklarına zafiyeti artırdığına işaret eden araştırmalar olduğu gibi, kadınları hastalıklara karşı koruduğunu öne süren çalışmalar da var. 

Tüm Reklamları Kapat

Mikrokimera, Evrimsel Mercek Altında

Cenin mikrokimerasının sadece insanlarda bulunmayıp köpek, fare ve inek gibi diğer pek çok memeli türlerinde de görülmesi cenin hücrelerinin, insanın evriminden önce, on milyonlarca yıldır anne yaşamının bir parçası olduğunu gösteriyor. Bu olguyu evrimsel mercekten geçiren Dr. Boddy, Dr. Sayres ve ekibi, annenin vücudunda gezinen cenin hücrelerinin hem anne hem de yavru için adaptif (uyumsal) bir avantaj sağlayıp sağlamadığını incelediler. 

Buna göre, bir annenin üremedeki başarısı bütün ömrü boyunca kaç tane yavruyu yetişkinliğe ulaştırmasında yatar. Bütün kaynakların tek bir yavruya/çocuğa harcanması anneyi daha ileride doğuracağı çocuklarını yetiştirirken güçsüz bırakır. Fakat eğer ki her bir yavru/çocuk, daha fazla kaynak temini için, bir şekilde, annesini zorlarsa, o yavrunun yetişkinliğe erişerek üreme ihtimali artar. Dr. Sayres ve ekibinin dediğine göre cenin hücreleri, tam da bu amaçla, çocukların/yavruların, annelerini manipüle etmelerine imkan sağlar. Araştırmacılara göre cenin hücrelerinin genellikle annenin meme dokusunda ve hatta sütünde bulunması, süt üretimini artırarak yavrunun/çocuğun daha iyi beslenmesine ve serpilmesine olanak tanır. 

Anneler, aynı zamanda, vücut ısısıyla da yavrunun bakımını sağlar. Boyun bölgesinde bulunan tiroit bezini bir termostata benzetebiliriz. Tiroit bezi az çalıştığında vücut ısısı düşer, fazla çalıştığında ise vücut ısısı artar. Tiroit bezindeki cenin hücreleri, teorik olarak, tiroitin daha fazla çalışmasını sağlayarak hamilelik esnasında anne vücudunun normalden daha fazla ısı üretmesine neden olur. Fakat cenin hücrelerinin anne bedenini manipüle ederek yavrunun avantajına olacak şekilde ürettiği bu ısı, bazı durumlarda, yan etki olarak, annenin zararına olabilir. 

Bu evrimsel “fayda-zarar çekişmesi”nde anne vücudunun da kalım savaşı verdiğini unutmayalım. Örneğin, doğumdan sonra annenin bağışıklık sistemi (muhtemelen artık cenin hücrelerini vücuttan atmak için) öyle fazla çalışır ki bu, birtakım riskleri de beraberinde getirir. Savunma mekanizmasının bu aşırı çalışma durumu, romatizmal eklem iltihabı gibi otoimmün rahatsızlıklardan yakınan kadınların sağlık durumlarını doğumdan sonra kötü hale getirebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Evet, var olan çalışmalar mikrokimeranın, yaraların daha çabuk iyileşmesi veya annesel kaynakların artırımı gibi hem annenin hem yavrunun faydasına; doğum sonrası savunma mekanizmasının aşırı çalışmasından kaynaklı birtakım tehlikeli durumları barındırdığı için kimi zaman annenin zararına unsurlar barındırdığını ortaya koyuyor. Üstelik bazı araştırmalar anne dokularında bulunan bazı cenin hücrelerinin ne fayda ne de zarar vererek orada öylece durduğunu da gösteriyor. Bu yüzden, mikrokimeranın evrimsel bir avantaj sağlayıp sağlamadığı tam bir netlikle cevaplanamıyor.

Mikrokimera Araştırmaları Neler Vadediyor?

Yine de tüm bu fikirler nokta atışı yapan deneylerle sınanabilir. Örnek vermek gerekirse, bilim insanları vücudun farklı yerlerindeki cenin hücrelerinde hangi genlerin aktif hale geldiğine bakarak gen aktivitesinin annenin fizyolojisini (mesela, süt üretimini) nasıl etkilediğini görebilirler. Hatta, beyindeki cenin hücrelerinin doğum sonrası annenin davranışlarını nasıl etkilediği üzerine araştırmalar yapılabilir. Dahası, anne vücudunun cenin hücrelerini kabul etme başarısının/başarısızlığının altında yatan sebepler iyi bilinirse organ bağışlarında doku uyumsuzluğunu giderici metotlar geliştirilebilir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Muhteşem! 5
  • Bilim Budur! 5
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 2
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Medical Daily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/12/2024 21:47:33 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3920

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Diş Hekimliği
Akademik
Kütle
Beslenme Biçimi
Şizofreni
Yayılım
Yıldızlar
Mühendislik
Bebek Doğumu
Tercih
Ses
Neandertaller
Kimyasal Bağ
Kamuflaj
Hindistan
Doğal Seçilim
Küresel Isınma
Nöroloji
Tıp
Tohum
Asteroid
Yeni Doğan
Yaşam
Oyun
Diş Hastalıkları
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. Ş. Özdil, et al. Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!. (3 Kasım 2015). Alındığı Tarih: 11 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3920
Özdil, A. Ş., Bakırcı, Ç. M. (2015, November 03). Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!. Evrim Ağacı. Retrieved December 11, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3920
A. Ş. Özdil, et al. “Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Nov. 2015, https://evrimagaci.org/s/3920.
Özdil, Ayşegül Şenyiğit. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bebeklerden Annelere Hamilelik Hatırası: Cenin Hücreleri!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 03, 2015. https://evrimagaci.org/s/3920.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close