Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

"Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne?

3 dakika
50,885
"Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne? Sink Hollow Farm
Tüm Reklamları Kapat

İnternette dolaşan "donan keçi", "bayılan keçi", vb. başlıklarıyla paylaşılan videoları görmüşsünüzdür. Bazı keçiler, beklemedikleri anda bir top üzerlerine fırlatıldığında, hatta üzerine çıktıkları bir salıncak hafifçe sallandığında kaskatı kesilip, donup, devrilmektedirler. İlk etapta oldukça komik olan bu görüntüler, özellikle YouTube'da ve işlevsel olduğu zamanlarda Vine'da sıklıkla paylaşılmaktaydı. Bir derlemeyi aşağıda görebilirsiniz:

Bu katılık ve baygınlık hali genellikle sadece 5-20 saniye arası sürmektedir. Sonrasında keçi normale dönmekte ve korkuya sebep olan kaynaktan uzaklaşabilmektedir. Kendilerine geldiklerinde kaslarda halen kasılma ve ağırlık olabilir; ancak keçinin normal hareketlerini (örneğin koşmasını) kısıtlayacak düzeyde değildir.

Keçiler Neden Bayılıyor?

Öncelikle şunu söylemek gerekiyor: Tüm keçiler bayılmaz. Özellikle ABD'nin Tennessee eyaletinde yetiştirilen özel bir soy hattında bu durum gözükmektedir. Yani herhangi bir keçi soyunda bunu deneyecek olursanız, muhtemelen bu tepkiyi görmeyeceksiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Tennessee Keçileri olarak da anılan keçilerde bu davranışa neden olan hastalığın adı myotonia congenita ya da kısmen Türkçeleştirilmiş ismiyle Kalıtsal Miyotoni (Tonik Spazm) isimli genetik bir hastalıktır. CLCN1 geninde meydana gelen eksik otozomal baskın veya çekinik olarak aktarılan bir mutasyon sonucunda oluşan bu hastalık, sadece keçilerde değil, birçok diğer hayvan türünde ve dolayısıyla insanlarda da görülmektedir. Dolayısıyla bu davranışı gösteren insanlar da aramızda yaşamaktadır:

Videodan da görebileceğiniz gibi, insanlarda bunu tetikleyen tek unsur korku refleksleri değil, aynı zamanda kişinin yaptığı ani veya zorlayıcı hareketlerdir. Tıpkı keçilerde olduğu gibi bu kişilerde de kaslar sert bir şekilde kasılır ve titrer (spazm). Bu kişiler aynı zamanda yutkunmakta zorluk çekerler, boğulduklarını hissederler, tekrar eden hareketlerde zorlanırlar, durmaksızın düşerler, ağlama sonrasında gözlerini açmakta zorlanırlar.

CLCN1 isimli tek bir gendeki alanin aminoasidinin prolin aminoasidine dönüşmesi sonucu oluşan bu hastalık, kaslardaki klor kanallarını etkileyerek kasların klor geçirgenliğini düşürür. Bu hastalığa sahip kişilerin kaslarındaki klor geçirgenliğinin düşmesi nedeniyle kaslar bir kez uyarıldıklarında, arka arkaya gelen aksiyon potansiyellerine daha fazla tepki verirler ve kontrolsüz olarak kasılırlar.

Bu sırada keçilerde de, insanlarda da bilinç kaybı yaşanmaz; sadece kaslar kasıldığı için geçici felç durumu görülür.

Tüm Reklamları Kapat

Bu Özellik Nasıl Evrimleşti?

İlk etapta bu özelliğin don, kaç (sıvış) ya da savaş olarak bilinen ve birçok hayvanın avcı veya tehdit baskısı altında verdiği tepkinin bir uzantısı olduğu düşünülebilir. Dolayısıyla evrimsel bir avantaj sağladığı için bu keçilerde bunun süreç içinde ortaya çıktığı düşünülebilir. Ancak bu doğru değildir.

Bilincin korunup da kasların kontrolsüz bir şekilde kasıldığı bir özelliğin vahşi doğada pek bir avantajı bulunmamaktadır. Don, kaç veya savaş tepkisinde gördüğümüz "donma" durumu da genellikle avcılar henüz spesifik yer tespiti yapamamışken, avların hiç hareket etmeden kalarak avcıların dikkatinden kaçmak gibi bir avantajı olduğu için evrimleşmiştir. Bu durum, kimi zaman geyiklerin hızla gelen arabaların altında kalması gibi talihsiz sonuçları olsa da, içinden otoyol geçmeyen doğal ortamda genellikle çalılar gibi korunaklı alanlarda sessiz ve hareketsiz kalmak yoluyla avcılardan korunmak gibi bir avantajı bulunmaktadır. Bu nedenle donma tepkisi gerçekten de doğal seçilim yoluyla evrimleşmiştir; ancak miyotonik keçiler için durum bu değildir.

Söz konusu bayılan keçiler olduğunda, tıpkı insanlarda olduğu gibi, bu özellik bir hastalık olarak ortaya çıkmıştır. Sonradan yapay seçilim yoluyla insanlar tarafından yetiştirilen bu soy hattı belli bir popülasyona ulaşmıştır. Yani tekil bireylerde oluşan mutasyonlar haricinde, doğadaki vahşi keçiler miyotonik değillerdir.

Miyotonik keçiler insan koruması altında oldukları için dikkate değer bir tehlike altında bulunmamaktadırlar. Dahası, evcilleştirilmiş keçilerin tamamında da bu özellik görülmemektedir; daha önceden de söylediğimiz gibi sadece spesifik bir soy hattında bu özellik görülür. Bu soy hattı da bayılma özelliğine göre seçilmemiş olsa da; 1900'lü yılların başında hayvan yetiştiriciliği profesyonel bir şekilde hız kazanırken Tennessee'de bulunan bir keçi grubunun kendi aralarında çiftleştirilmek yoluyla yapay seçilime uğratılması nedeniyle hastalığın bu soy hattında yaygınlaştığı düşünülmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Daha sonradan bu soy hattına "Tennessee Keçileri", "Tahta Bacak Keçileri", "Bayılan Keçiler" gibi isimler verilmiştir. Bu soy hattı, 43-64 santimetrelik boyları ve 27-79 kilogramlık kütleleriyle diğer keçilerden biraz daha küçüktür. Kökenlerinin 1880 yılına kadar ve Tennessee'nin Marshall bölgesine kadar uzandığı tespit edilmiştir. Bu keçiler 1980'lerde bir darboğazdan geçtikten sonra, şimdilerde yeniden popülerleşmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
60
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 28
  • İnanılmaz 16
  • Bilim Budur! 15
  • Merak Uyandırıcı! 15
  • Muhteşem! 14
  • Güldürdü 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Umut Verici! 3
  • Üzücü! 3
  • Korkutucu! 2
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 08:43:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/584

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Kuantum
Optik
İnsan Evrimi
Yumurta
Viroloji
Makina Mühendisliği
Nobel
Allah
Primatlar
Burun
Mantar
Bilim Felsefesi
Küçük
Yumurtalık
Kurt
Tedavi
Yapay Zeka
Saç
Uterus
Sosyal Medya
Hayvan Davranışları
Teori
Diyet
Boyut
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. "Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne?. (15 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/584
Bakırcı, Ç. M. (2019, June 15). "Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne?. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2024. from https://evrimagaci.org/s/584
Ç. M. Bakırcı. “"Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 15 Jun. 2019, https://evrimagaci.org/s/584.
Bakırcı, Çağrı Mert. “"Bayılan Keçiler" Neden Bayılıyor? Evrimsel Avantajı Ne?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 15, 2019. https://evrimagaci.org/s/584.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close