Ayrılık Kaygısı: Köpekler, İnsanlar Evi Terk Ederken Neden Endişe Duyuyorlar?

Sahipleri tarafından evde bırakılan her köpek bu durumla iyi derecede baş edemeyebilir. Bazıları o kadar endişeli olur ki, gün boyu havlayabilir; bazıları ise bulundukları yerdeki tüm nesnelere zarar verir. Evcil hayvan sahiplerinin bu durumu "ayrılık kaygısı" diyerek hafife almaları doğru değildir.

17 Ocak 2020'de Frontiers In Veterinary Science dergisinde yayımlanan bir araştırma, bunun evdeki bir şeyden uzaklaşmak, dışarıdaki bir şeye ulaşmak, dış seslere veya olaylara tepki vermek, hatta can sıkıntısı gibi diğer temel hayal kırıklıklarının bir belirtisi olduğunu gösteriyor. Araştırmanın yazarları şöyle diyor:

'Ayrılık kaygısı' sendromu; korku, kızgınlık ya da bir bağlanma figürünün kaybıyla ilişkili olabilecek panik durumu gibi duyguların açığa çıkması olarak yorumlanabilir. Bu bir teşhis olabilir, etkili bir tedavi gerekebilir.

Ayrılıkla ilintili problemler köpeklerde oldukça yaygındır, genel popülasyonun %25-50'si arasında bir oranda bu durumun gözlendiğini söylemek mümkün. Bu tür durumların teşhisi kolaydır: Sonuçta eve gelip de halınızdaki dışkıyı görmemeniz imkansız! Zor olan asıl durum; ayrılık kaygısını, ayrılıkla ilgili rahatsızlıkları ve sorunları ayırt edebilmektir.

Petlife

Bu tutarsız terminoloji, net bir tanı testi olmadığı gerçeğiyle birlikte, bu konunun incelenmesinin inanılmaz derecede zor olduğu, şimdiye kadar elde edilen sonuçların kafa karıştırıcı, tutarsız ve hatta çelişkili olduğu anlamına gelir.

Araştırmanın yazarları şunu belirtiyor: Bazı çalışmalar bu sorunlarının nedeninin kısırlaştırma işlemi olduğunu iddia ederken, diğer çalışmalar kısırlaştırılmayan köpeklerde ayrılık kaygısı riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Ancak yapılan yeni araştırmada; az önce bahsedilen araştırmaların, "yeterli ampirik (deneysel) veri olmadığından dolayı belirsiz olarak tanımlanmış" bu sendrom için yeterli olmadığı iddia ediliyor.

Araştırmacılar çevrimiçi bir ankette, 100'den fazla çeşitten 2.700'den fazla köpek hakkında bilgi topladı. Büyük ölçekli bu anket, "dışarı çıkamama", "sosyal panik", "eliminasyon", "yönlendirilen hayal kırıklığı", "ani hayal kırıklığı" ve "gürültü duyarlılığı" dahil olmak üzere 55 ayrılık sorununun belli başlı göstergelerini aydınlatması gereken soruları içeriyordu. Bu köpekleri davranışlarına göre hiyerarşik kümeler halinde gruplandıran yazarlar, her biri test edilebilecek ve her birinden sonuç elde edilebilecek farklı psikolojik nedenlere sahip olan durumun dört ana biçimini tanımladılar.

A Kümesi, en küçük grup olup dışarı çıkamama, sosyal panik ve yönlendirilmiş hayal kırıklığı ile karakterizedir. Yazarlar şöyle diyor:

Bu köpekler ayrılık durumunu itici buluyor (sosyal panik işaretleri) ve sahip evden çıkarken onun peşinden gitmeye çalışıyor (sahibin evden çıkması sonucu oluşan kızgınlık). Ancak ev içindeki engeller yüzünden dışarı çıkamadıkları için, bu durumla başa çıkmanın farklı yollarını arıyor (yönlendirilmiş hayal kırıklığı).

Pexels

B Kümesi; yönlendirilmiş hayal kırıklığı, sosyal panik ve çok nadiren köpeğin sahibine karşı beslediği kızgınlıkla karakterize edilir. Sahibe karşı beslenen öfkenin; köpeğin fazla uyarılmış olmasından, herhangi bir dış uyarana zarar verme isteğinden ve bu durumla mücadele etmek için alternatif yol bulma girişiminden kaynaklandığı düşünülüyor.

C Kümesi, ankete katılan köpeklerin üçte birinden fazlasının dahil olması üzerine tanımlanan en büyük gruptur. Havlama ve sosyal panik ile karakterizedir. Bu kümedeki köpekler dış uyaranlar tarafından uyandırılır, ancak B Kümesinden farklı olarak dış uyarana ulaşmayı istemek yerine, sadece endişeli ve çekingen bir hal alır.

D Kümesi ise son gruptur. Diğer kümelerden herhangi birine uymayan köpekler için bir tür ortak küme olarak düşünülebilir. Bu konuda daha fazla bilgi edinene kadar, yazarlar bunu "can sıkıntısı" grubu olarak düşünmemizi öneriyor. Çünkü evet, köpekler de sıkılır. Lincoln Üniversitesi'nden veteriner hekim Daniel Mills şöyle diyor:

Etrafa zarar veren, evin içine idrar yapan veya dışkılayan, evde yalnız kaldığında durmadan ses çıkaran bir köpeğin problemini sadece ayrılık kaygısı olarak düşünmek doğru değil. Bu, teşhis sürecinin sonu olmaktan ziyade başlangıcı. Yeni araştırmamız, çeşitli formlardaki hayal kırıklığının tam da sorunun merkezinde olduğunu ve köpeklere daha iyi tedaviler sunmayı umuyorsak bu çeşitliliği anlamamız gerektiğini göstermektedir.

Çalışma; herhangi bir spesifik çözümün ne kadar etkili olacağı üzerine olmasa da yazarlar, bunun, daha kesin ve sürecin daha iyi yönetilebileceği tedavi programlarını uygulamak için yeni bir yol olabileceğini umuyor. Mills şöyle açıklıyor:

Şu anda ayrılık kaygısını tek bir durum olarak düşünmeye eğilimliyiz ("Köpeğimin ayrılık kaygısı var."). Bu yüzden odak noktası, köpeği etkili tedaviler aracılığıyla daha bağımsız hale getirmek olmalıymış gibi hissediyoruz. Ne yazık ki bu yaklaşım asıl sorunu tamamen görmezden geliyor.

Bu yeni çalışma, ayrılık kaygısının daha çok 'köpeğimin karnı ağrıyor.' demek gibi olduğunu, birçok nedenden kaynaklanabileceğini ve bu nedenle hem değerlendirme hem de tedavinin çok daha kapsamlı olması gerektiğini gösteriyor. Eğer köpeğiniz çiğnememesi gereken bir şeyi çiğneyerek hastalandıysa bir enfeksiyon kapma ihtimaline karşı onu çok daha farklı bir şekilde tedavi etmeniz gerekir. Ayrılık kaygısının da benzer şekilde ele alınması gerekir, böylece evcil hayvan sahipleri arkalarındaki kapıyı sakince kapatabilir ve diğer tarafta neler olup bittiği konusunda endişelenmelerine gerek kalmaz.