Astronomlar, Star Trek'in Tam İsabetle Tahmin Ettiği Yerde, 40 Eridani A İsimli Bir Gezegen Keşfetti!

Astronomi ve uzay araştırmalarının daha ilginç ve faydalı yönlerinden biri, bilimkurgunun bilimsel gerçeklere dönüşmesine şahit olmaktır. Güneş Sistemi'ni kolonileştirmekten veya en yakın yıldızlara ulaşmaktan (tabii eğer yapabilirsek) halen yıllarca uzak olmamıza rağmen, bilimkurgu hayranlarının tutkulu hayallerini yerine getiren birçok ümit verici keşif yapılıyor.

Örneğin, bilim insanlarından oluşan uluslararası bir ekip, Dharma Gezegen Araştırması'nı (İng: ''Dharma Planet Survey'') kullanarak, yakın zamanda bir yıldızın etrafında dönen ve yaklaşık 16 ışık yılı uzakta olan bir süper dünya keşfetti. Bu süper dünya, Güneş Sistemi'ne türünün en yakın gezegeni olmakla kalmıyor; aynı zamanda Star Trek evrenindeki kurgusal Vulcan gezegeni ile aynı yıldız sisteminde bulunuyor.

Kraliyet Astronomi Topluluğu'nun Aylık Bildirileri'nde yer alan ve bulgularının detaylarını içeren araştırma, Bo Ma ve Florida Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı ve astronomi profesörü olan Jian Ge tarafından yürütüldü. Onlara Tennessee Eyalet Üniversitesi, Canarias Astrofizik Enstitüsü, La Laguna Üniversitesi, Vanderbilt Üniversitesi, Washington Üniversitesi ve Arizona Üniversitesi Steward Gözlemevi'nden araştırmacılar da katıldı.

Ekibin çalışmaları, Dharma Gezegen Araştırması'na (DPS) dayanıyordu. Bu çalışmalarda ise, Güneş Sistemi'nin yakınındaki 100 adet çok parlak yıldızı gözlemlemek için Fairborn Gözlemevi'ndeki (2014-2015) iki metrelik Otomatik Spektroskopik Teleskop (AST) ve Mt. Lemmon SkyCenter'daki 50 inçlik Dharma Vakıf Kurumu Teleskobu (İng: ''Dharma Endowment Foundation Telescope - DEFT'') kullanıldı.

Ekip bu verileri kullanarak, HD 26965'in üçlü yıldız sisteminden gelen ve bir süper dünyanın varlığının göstergesi olan bir sinyal keşfetti. Dharma Araştırması tarafından tespit edilen bu gezegen türünün ilk gezegeni olmasının yanı sıra, aynı zamanda Güneş Sistemimize en yakın süper dünya olma özelliğini taşıyor; bu da, bu tip gezegenler için yapılan çalışmayı ideal kılıyor. Ge, UF News basın açıklamasında şöyle konuştu:

Yeni gezegen, Dünya'dan sadece 16 ışık yılı uzaklıkta olan HD 26965 yıldızının etrafında dönen bir 'süper dünya', bu da onun Güneş benzeri bir yıldızın etrafında dönen bize en yakın süper dünya olduğu anlamına geliyor. Gezegen, kabaca Dünya'nın iki katı büyüklüğünde ve yıldızın en uygun habitat bölgesinde 42 günlük süre zarfında yörüngesinde dönüyor.

Çoğu dış gezegende olduğu gibi, bu süper dünya, yıldız spektrumlarının yıldızın Dünya'ya doğru ve uzağa doğru hareket ettiği tespit edilen “yalpalama” belirtileri için izlendiği Radyal Hız Yöntemi (veya Doppler Spektroskopisi) kullanılarak keşfedildi. Bu olaya, güneşleri üzerinde kütleçekim etkisi yaratan gezegenlerin varlığı neden olur.

Tennessee Üniversitesi'nde kıdemli bir araştırmacı olan Gregory W. Henry, gezegenin varlığına işaret eden AST'den kesin parlaklık ölçümlerini toplamaktan sorumluydu. Onun da söylediği gibi, bu sistem Star Trek hayranları tarafından USS Enterprise'ın bilim subayı Spock'ın geldiği yer olarak biliniyor.

Star Trek hayranları, HD 26965 yıldızını alternatif lakabı olan 40 Eridani A olarak biliyor olabilirler. Vulcan gezegeni, James Blish'in (Bantam, 1968) “Star Trek 2” ve Jeff Maynard'ın (Bantam, 1980) “Star Trek Maps” yayınlarında 40 Eridani A'ya bağlantılıydı.

Bu, Sallie Baliunas, Robert Donahue ve Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden (İng: ''Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics'' CfA) George Nassiopoulos ile birlikte Gene Roddenberry (Star Trek'in yaratıcısı) tarafından yazılan bir mektupta doğrulanmıştı. Temmuz 1991'de Sky and Telescope tarafından yayınlanan mektup, 40 Eridani A'nın Vulcan gezegenine ev sahipliği yaptığını belirtiyordu. Yazdıklarına göre, iki yardımcı yıldız “Vulcan gökyüzünde parlak bir şekilde parlarken'' Vulcan gezegeni birincil yıldızın yörüngesinde dönüyordu.

Tennessee State Üniversitesi'nde doçent ve Bilgi Sistemleri Mükemmellik Merkezi direktörü Matthew Muterspaugh,Üniversitenin Fairborn'daki 2 metrelik Otomatik Spektroskopik Teleskopu'na Dharma spektrografisinin kurulmasına yardımcı oldu. Belirttiğine göre, bu gezegen aslında dünya dışı bir medeniyete ev sahipliği yapıyor olabilir:

Turuncu renkli HD 26965, Güneşimizden sadece biraz daha serin ve biraz daha küçük, Güneşimizle neredeyse aynı yaşta ve Güneş'in 11.6 yıllık güneş leke çevrimiyle neredeyse aynı olan 10.1 yıllık manyetik döngüye sahip. Bu nedenle, HD 26965 ileri bir medeniyet için ideal ev sahipliği yapabilecek bir yıldız olabilir.

Bu yeni dış gezegen keşfi hakkında bir başka gerçek de, açık bir gecede yıldızının çıplak gözle görülebilmesi. Bu, bugüne kadar keşfedilen çoğu dış gezegen barındıran yıldız sistemlerinde mümkün olmayan bir şeydi. Ancak yakınlığı ve parlaklığı sayesinde HD 26965, güney takımyıldızı Eridanus'ta görülebiliyor.

Ge'nin açıklamasına göre, “Vulcan” gezegeninin keşfi, onu bulmak için kullanılan yöntem ve araçlar için de önemli bir başarıydı:

Bu keşif, yakın gelecekte yüksek ölçekli, yüksek hassasiyetli radyal hız gözlemleri yapan tamamen özel teleskopların, yakın yıldızların çevresindeki yaşanabilir bölgelerde daha fazla süper dünya ve hatta dünya benzeri gezegenlerin keşfinde anahtar rol oynamaya devam edeceğini gösteriyor. Bu projenin önemini kabul eden ve bu ve gelecekteki keşifleri mümkün kılmak için sürekli destek veren Dharma Planet Araştırmamızın bağışçısı Sayın Mickey Singer'a minnettarım.

Kim bilir, belki de önümüzdeki yıllarda daha da modern araçların yapılmasıyla ya da uzaya fırlatılmasıyla, popüler bilim kurgu serilerinden kurgusal dünyalarla çakışan daha fazla gezegen bulabiliriz. Belki de orada keşfedilmeyi bekleyen bir Pandora, bir Solaris veya bir Arrakis (Dune) bile vardır!