Evren Genişlerken Atomlar, Dünya veya İnsanlar da Genişliyor mu?
Evrenin Genişlemesi Nedeniyle Biz de Genişliyor muyuz?

- Özgün
- Fiziksel Kozmoloji
Bugün, evrenin genişlediğini bilebilecek, hatta bu genişlemenin miktarını oldukça az bir hata payıyla ölçebilecek kadar bilgi sahibiyiz. Gözlemlerimizle doğruladığımız bu genişleme, aynı zamanda teorik birçok fikrin ortaya çıkmasını, mevcut bir kısmının elenmesini, bir kısmının da güçlenmesini sağlıyor. Evet, evren gerçekten de genişliyor, üstelik bu genişlemenin hızlandığını düşünmek için oldukça haklı gerekçelerimiz de var. Fakat evren gerçekte nasıl genişliyor, bu durum bizi nasıl etkiliyor?
Evrenin genişleme hızını Hubble sabiti adını verdiğimiz bir parametre ile ifade ediyoruz. Bu parametre bize, 1 megaparsek uzaklıkta olan bir cismin, evrenin genişlemesinden ötürü ne kadar hızla uzaklaşacağını söylüyor. Aslında o cisim tamamen hareketsiz olsa dahi, genişleyen evren, gerilen bir lastik bantın üzerindeki iki noktayı birbirinden ayırdığı gibi, bizi de birbirimizden ayırıyor. Fakat bu durum, yalnızca çok uzak gök cisimleri, hatta galaksi kümeleri için geçerli.
Ne insan olarak biz, ne bizi oluşturan atomlar, ne Dünya, ne Güneş ile Dünya arasındaki mesafe, ne Samanyolu galaksisi... Hiçbiri genişlemiyor. Çünkü bunlar, bir kuvvetler bütünüyle sıkı sıkıya birbirine tutunmuş durumdadır. Zayıf bir kuvvet olarak ele aldığımız kütle çekim kuvveti dahi, evrenin genişlemesi üzerinde büyük ölçekte güçlü bir etkiye sahiptir. Dünya, Güneş'e kütle çekimsel olarak bağlıdır. Andromeda galaksisi dahi, Samanyolu ile aynı grupta yer aldığından, Samanyolu'na kütle çekimsel olarak bağlıdır ve hatta bu yüzden bize giderek yaklaşmaktadır. Kütle çekim gibi zayıf bir kuvvet bu kadar etkili olurken, bizi bir arada tutan moleküller arasındaki bağları tartışmak dahi yersiz olurdu.
Neden Genişlemediğimizi Hesaplayabiliriz!
Evrenin genişleme hızı, 1 megaparsek uzaklıktaki bir cisim için, saniyede yaklaşık 70 kilometredir. 2 megaparsek uzaklıktaki bir cisim ise saniyede 140 kilometre hızla uzaklaşır, 3 megaparsek uzaklıktaki 210... Bu şekilde devam eder. Bunu benzer şekilde geriye de sarabilirsiniz. 0.5 megaparsek saniyede 35 kilometre, 0.1 megaparsek saniyede 7 kilometre...
1 megaparsek 3.26 milyon ışık yılıdır. Bu da kabaca 3x1022 metre eder. Yani 30.000.000.000.000.000.000.000 metre. Bu durum, uzayda, aralarında 1 metre mesafe olan iki cismin, evrenin genişlemesinden ötürü, birbirlerinden saniyede 2.3x10-21 kilometre hızla uzaklaşmaları gerektiğini söyler. Bu sayı o kadar küçük ki, trilyonda bir ile dahi ifade edemiyoruz. Biraz daha anlamlı kılmaya çalışıp, saniyede kaç milimetre hızla uzaklaşacağına bakalım. Bu durumda, bizden 1 metre ötedeki bir cisim saniyede 2.3x10-15 milimetrelik bir hızla uzaklaşmalıdır. Neredeyse trilyonda birden 500 kat daha küçük bir değerdir bu.
Böylesine bir uzaklaşma olsa dahi, diğer kuvvetler bunun yanında o kadar baskın gelecektir ki, kısa zamanda bu etki, sanki hiç yokmuş gibi tolere edilecektir. Bu durum tıpkı yere uzanıp Dünya'yı itmeye çalışmak gibidir. Evet, bir miktar kuvvet uygulayabilirsiniz. Fakat Dünya'yı bu konumda tutan kuvvetler o kadar büyüktür ki, sizin yaptığınız bu hareketin hiçbir anlamı olmaz.
Dolayısıyla hayır, evren genişlediği için; ne biz genişliyoruz, ne Dünya genişliyor, ne Dünya Güneş'ten uzaklaşıyor, ne de her galaksi bizden uzaklaşıyor. Yalnızca uzakta yer alan galaksi kümeleri, bize kütle çekimsel olarak bağlı olmayan cisimler, evrenin genişlemesinden ötürü bizden uzaklaşabilir. Zaten böyle bir durumda genişleyen cisimler, aykırı fizik kuralları oluştururdu. Çünkü kuvvetler, boyut ile ilişkilidir. Dolayısıyla hiçbir sistem mevcudiyetini koruyamazdı, fakat böyle olmadığını biliyoruz.
Sizin genişlemenizin nedeni başka...
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git- 22
- 10
- 9
- 5
- 4
- 2
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- P. Coles. (2002). Cosmology: The Origin And Evolution Of Cosmic Structure. ISBN: 9780471489092. Yayınevi: Wiley.
- E. Hubble. (2006). A Relation Between Distance And Radial Velocity Among Extra-Galactic Nebulae. Proceedings of the National Academy of Sciences, sf: 168-173. doi: 10.1073/pnas.15.3.168. | Arşiv Bağlantısı
- M. Weiss. Do Atoms Get Bigger As The Universe Expands?. Alındığı Tarih: 7 Kasım 2022. Alındığı Yer: UCR | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/03/2025 16:58:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12900
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.