Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Asperger Sendromu

6 dakika
18,985
Asperger Sendromu
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Asperger Sendromu
  • Türkçe Adı Asperger Sendromu
  • İngilizce Adı Asperger Syndrome
  • OrphaNet 1162
  • Diğer İsimleri Asperger Bozukluğu, Çocuklukta Şizoid Bozukluk, Otistik Psikopati, Yüksek Fonksiyonlu Otizm

Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma

Gelişimsel bir bozukluk olan Asperger Sendromu (AS), Otizm Spektrum Bozukluğunun (İngilizce: ASD) bir alt çeşididir ve “yüksek işlevli” bir otizm formu olarak düşünülmektedir. [2]Bilişsel ve dilbilimsel gelişimler, ASD’nin diğer türlerinden temel olarak ayırt edici özellikleridir ve ayırt etmede bu iki gelişim rol oynar. Asperger terimi kullanılsa bile Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) içerisinde yer alır ve tüm otizm çeşitleri ayrı olarak kabul edilmemektedir. Ömür boyu süren Otizm gibi Asperger de hastalık değildir ve tedavi edilemez. Keza otizm spektrum bozukluğu olarak tanımlanan "spektrum" içerisinde keskin hatlar yoktur. Adı üzerinde "spektrum" zaten. Bu bireyler "hasta" olarak sınıflandırılmaz ve tanımlanması oldukça zor spektrumlardır. Fakat, Asperger sendromu sahibi bireylerin spektrumlarına bağlı olarak farklı seviyelerde ve türlerde ihtiyaçları bulunmaktadır. Uygun bir destek sayesinde semptomlarla başa çıkarak hayatlarını daha rahat bir şekilde sürdürebilirler. Hatta Celal Şengör gibi bazı bireyler akademik ve bilimsel açıdan üst düzey başarı elde edebilirler. Bu yüzden "hasta" değil de "farklı" olarak sınıflandırılmaları yönünde birçok görüş vardır.

Applied Behavior Analysis Programs

Belirti ve Semptomlar

Nörolojik bir bozukluk olarak kabul edilebilen asperger sendromunun nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Fakat genetik ve beyin anormallikleri ile ilişkisi olduğu düşünülmektedir. Testleri ve değerlendirilmeleri tıbbi ve psikolojik uzmanlardan oluşan ekipler tarafından yapılmaktadır. Kişiden kişiye değişiklik gösteren bir spektrum olduğu için tanı koymak zordur, bu yüzden otizme göre daha geç teşhis edebilir. Hatta yetişkinlik dönemine kadar fark edilemeyebilir. [1] Fakat, genellikle 5-9 yaşları arasında teşhis edilebilir ve en erken 3 yaşında teşhis edilebilir. Bu konuda ebeveynlerin bilinçli olması erken teşhis için çok önemlidir. Çünkü çocuklarındaki sosyal gelişimi, alışılmadık dil kalıplarını ve tuhaf davranışlarını gözlemledikleri zaman profesyonel bir yardım almaları gerekmektedir. [4] Otizmden bir farkı ise konuşma becerileri ile ilgili daha az sorunları bulunmaktadır, fakat yine de dili anlama ve işlemede zorluklar ile karşılaşabilirler. [1]

  • Entelektüel veya sanatsal ilgiler
  • Konuşma farklılıkları
  • Gecikmiş motor gelişimi
  • Zayıf sosyal beceriler
  • Zararlı psikolojik sorunların gelişimi
  • Detay odaklı
  • Israrcı
  • Sosyal odaklı değil
  • Rutin bağımlılığı

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Asperger sendromunun (AS) genler ile nasıl ilişkisi olduğu araştırılmaktadır. Her ailenin gen kombinasyonları farklıdır ve spesifik olarak hangi genetik faktörün etkilediği tespit edilememiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Teşhis Yöntemleri

Amerikan Psikiyatri Derneği’nin 2000 yılındaki, 4. baskı metin revizyonu olan Ruhsal Bozukluklar Tanı ve İstatistik El Kitabındaki (DMS) uyarlanmasına göre tanı konulması için gerekli koşullar iki kısma ayrılmıştır. Aşağıdaki bulunan maddelerdeki şartları sağlamasına göre tanı konulur. [3]

İlk olarak aşağıda bulunan dört maddeden en az ikisi:

  1. Sosyal etkileşimlerde; bakışı, yüz ifadelerini, jestleri ve vücut duruşunu normal düzeyde kullanmada zorluk yaşamak.
  2. Akranları ile uygun ilişkiler geliştirememe.
  3. Başkalarıyla; çıkarları, başarıları veya zevkleri paylaşma konusunda kendiliğinden ortaya çıkan arzunun açıkta olmaması.
  4. Çevrelerindeki insanlara ve durumlara, sosyal veya duygusal olarak karşılık verememe.

İkinci olarak, aşağıda bulunan dört maddeden en az biri:

  1. Herhangi bir ilgi ile anormal derecede yoğun meşguliyet veya anormal derecede dar bir ilgi ile meşguliyet durumu.
  2. Görünüşte anlamsız olan belirli rutinler veya ritüellerde katı ısrar durumu.
  3. Kalıplaşmış ve tekrarlayan hareketler.
  4. Nesnelerin parçalarıyla gereksiz yere meşgul olma.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Asperger sendromunun (AS) tam bir tedavisi bulunmamaktadır. Yazının başında da bahsettiğimiz gibi "hastalık" değil de "farklılık" olarak sınıflandırıldığı için. Fakat eğitimler ve terapiler sayesinde hayatlarını "genelin normali" düzende yaşamaya adapte edebilirler. Bu tedavilerden yaygın olanları; sosyal beceri eğitimi, davranış destekleri, bilişsel davranışçı terapileri, ebeveyn eğitimi, konuşma dili terapisi, mesleki terapileri, özel eğitim sınıfları ve ilaç tedavileridir. Destekler sayesinde asperger sendromlu bireyler, akademik olarak başarılı olabilirler ve topluma katkıda bulunabilirler. [4]

Tüm Reklamları Kapat

Merkezi sinir sisteminin anatomisi.
Merkezi sinir sisteminin anatomisi.
Princeton Brain and Spine

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Asperger Sendromunun Cinsiyete Göre Farklılıkları

Asperger sendromu, erkeklerde kızlara göre 3-4 kat daha fazla görülmektedir ancak profesyonellere göre bu oran 2 kattır. [4] Asperger semptomları bakımından erkeklerde ve kızlarda davranışsal ve bilişsel farklılık görülebilir. Cinsiyet faktörünün sinir yapısını ve işlevini etkilemede rolü bulunmaktadır. 2017 yılındaki, Weimer, Parault Dowds, Fabricius, Schwanenflugel ve Suh’un çalışmasına göre; kadınların erkeklere oranla AS açısından daha gelişmiş bir zihin teorisi bulunduğu belirtilmiştir. [5]

Yapılan araştırmalara göre bazı bulgular elde edilmiştir.

  • Kadın denekler, erkek deneklere göre yüz tanımada daha iyi performans göstermiştir.
  • Kadın denekler, erkek deneklere göre yüz ve duygu tanımada daha başarılardır.

Zeka (IQ) Etkisi

IQ kendi içerisinde ikiye ayrılar ve bunlar; performans ve sözeldir. Asperger sendromlu olan kişiler ile normal kişiler arasında iki yönde de farklılıklar bulunmaktadır. Asperger sahibi insanlar, zeka geriliği ya da düşük zekada kabul edilmezler; aksine normal ya da ortalamanın üstünde zekaya sahiptirler. Zira "zeka"nın tam olarak tanımı dahi yapılamadığı için "iş yapabilme becerisi" olarak düşünebiliriz. Otizmden farklı olduğu bir nokta da burada ortaya çıkmaktadır. Çünkü otistik insanlardaki gibi öğrenme güçlüğüne sahip değillerdir; ama belirli olarak öğrenme güçlükleri çektikleri alanlar bulunmaktadır. [5]

İlk olarak IQ seviyesine performans açısından bakacak olursak; rakam ve sembol kodlama ve sembol aramada düşük performans gösterirler. Ayrıca yapılan bazı araştırmalar, Asperger sahibi insanların önemli ölçüde daha uzun tepki süresine sahip oldukları ve bir görevi çözmek için daha seri bir şekilde sorulara ihtiyaç duyduklarını göstermiştir. [5]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

İkinci olarak sözel IQ düzeyine bakıldığı zaman herhangi bir zeka geriliği ya da güçlü bir dil gecikmesi belirlenmemiştir. Yüksek düzeyde kelime ve gramer bilgisine sahip olmalarına rağmen çıkarım yapma konusunda düşük bir kavrayışa sahiptirler, çok daha az içeriği anlayabilirler ve düzensiz anlatıya sahiptirler. [5]

Bunların yanı sıra, insanlar ile iletişim kurmakta, etkileşim kurmakta ve anlamakta zorlanabilirler. Hem sözlü hem de sözlü olmayan dili ve jestleri yorumlamakta zorlanırlar ve insanların tam olarak ne demek istediklerini anlamayabilirler. Bu durumdan dolayı soyut kavramları, şakaları, yüz ifadelerini, vücut dillerini ve ses tonunu yorumlamaları zordur ve yanlış algılayabilirler. [1]

Etimoloji

1944 yılında, Asperger sendromu (AS), Avusturyalı bir çocuk doktoru olan Hasn Asperger’in çalışmasında keşfedip ilk bulgular ortaya çıkarmıştır ve sendrom ismini doktorun soyadından almıştır. 1980 yıllarında ise Asperger sendromu (AS) kavramı, İngiliz bir psikiyatrist olan Lorna Wing tarafından tanımlanmıştır. [1] 1994 yılında, Amerikan Psikiyatri Birliği'nin resmi tanı kılavuzunda yerini almıştır. [3]

Diğer Başlıklar

Asperger sendromlu insanlar her ne kadar fiziksel görünüş bakımından normal gözükseler de yaşadıkları güçlükler yüzünden sosyal olarak garip ve düşüncesiz davrandıkları ve uygunsuz kaba görünen bazı hareketleri olduğu için etkileşim kurmakta zorlanırlar. Ayrıca, 18 Şubat, Dünya Asperger Sendromu Günü olarak ilan edilmiştir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
69
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 42
  • Merak Uyandırıcı! 23
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 19
  • Muhteşem! 17
  • Bilim Budur! 10
  • İnanılmaz 9
  • Umut Verici! 7
  • Grrr... *@$# 2
  • Güldürdü 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 18:54:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9153

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Araştırmacılar
İspat Yükü
Irk
Diş Hastalıkları
Kedigiller
Neandertal
Uzun
Doktor
Göğüs Hastalığı
Yayılım
Google
Beslenme
Tehlike
Risk
Aslan
Obezite
Radyasyon
Büyük Patlama
Işık Hızı
Genel Halk
Kuantum Fiziği
Bilimkurgu
Evren
Fosil
İklim
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. E. Koçak, et al. Asperger Sendromu. (16 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 21 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9153
Koçak, A. E., Türkoğlu, P. (2020, August 16). Asperger Sendromu. Evrim Ağacı. Retrieved December 21, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9153
A. E. Koçak, et al. “Asperger Sendromu.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 16 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9153.
Koçak, Aslı Ece. Türkoğlu, Pedram. “Asperger Sendromu.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, August 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/9153.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close