Asomatognozi: Bu Uzuv Bana Ait Değil!
Bir İnsan, Vücudundaki Bir Uzva Sahip Olduğunu Reddedilebilir mi?
Flickr
- Özgün
- Nöroloji
Doğduğumuz an itibariyle içinde bulunduğumuz bedenin tüm uzuvlarını kabullenir, bize ait olduğunu bilir ve tüm uzuvların koşullarını bireysel olarak deneyimleriz. Uzuvlarımız kontrolümüzdedir ve aksini düşünmemiz için bir neden yoktur. Yoktur çünkü tüm bunlardan sorumlu kısımlar görevini yapmaktadır. Peki ya bir şeyler ters giderse? Kişi kendine ait olan uzvunun sahipliğini reddedebilir mi? Cevap evet! Asomatognozi, bir bireyin vücut bütünlüğü algısıyla ilgili yaşayabileceği sorunlardan biridir.
Asomatognozi Nedir?
Asomatognozi, bireyin kendi vücut parçalarının veya koşullarının farkında olamaması şeklinde kendini gösteren nörolojik bir bozukluktur. Bu hastalar bir uzvunun kaybolduğunu veya gittiğini basitçe ifade edebilecekleri gibi bazı durumlarda paranoid bir plan sonucu çalındığını veya kesildiğini iddia edebilirler. Üstelik bunu tersine kanıtlara rağmen savunabilirler.
Fokal beyin hasarı olan hastalardan elde edilen veriler, asomatognozinin özellikle sağ yarımküredeki posterior parietal lezyonlarla (hastalık veya travmadan dolayı tahrip olmuş anormal dokular) bağlantılı olduğunu göstermektedir.[1]
Uzvun sahipliğinin reddedildiği asomatognozi vakaları, ek olarak, hastalığın reddi veya farkında olamama şeklinde kendini gösteren anosognozi ve beyin hasarı olan kişinin engelinin varlığına kayıtsız göründüğü anosodiafori ile de ilişkilendirilebilir.
![Gri alanlar asomatognozi bir bireyin fiziksel gerçek vücut durumunu temsil ederken siyah alanlar hastanın hayali olan ve canlı gibi deneyimlemiş olduğu durumu temsil eder. D görselinde hastaların beyazımsı veya şeffaf bir kol şeklini deneyimledikleri ve yüzlerine dokunabildiklerini ifade ediyorlar ancak diğer insanlara/nesnelere temas sonucu elin kaybolduğunu söylüyorlar.[7]](https://thumbor.evrimagaci.org/K3mUGdTvwdfeoxLkgZKDAjvIAwg=/825x0/old%2Fcontent_media%2F838bd1720220dce60a8c06ef4a8c0b82.png)
Vakalar
Vakalardan biri, 51 yaşında sağ elini kullanan bir kadındır. Bilgisayarın başında otururken aniden başının dönmeye başladığını ve sol kolunun bazı kısımlarının kaybolduğunu hissettiğini, sanki kolunun içinden masayı görebildiğini ve sol kolunun sadece dirseğinin üzerinden net bir sınır ile görebildiğini ifade etmektedir. Birkaç dakika sonra ise sol eli ve kolunun restorasyonunu deneyimlediğini söylemektedir.[2]
Bir diğer vakada ise 61 yaşında bir kadın, kontrolünde olmadığın iddia ettiği sol elinde hareketler geliştirmiş ve etkilenen uzvun sahipliğini reddetmiştir.
Diğer Hastalıklar ile İlişkisi
Asomatognozi ile ilgili bir diğer kavram, somatoparafrenidir. Somatoparafreni, hastanın bir beyin patolojisi sonucu genel olarak sol üst uzvunun kendisine ait olmadığını iddia ettiği sanrısal bir durumdur. Asomatognozide bir kişinin uzvunun sahipliğinin farkında olunmaması varken, somatoparafrenide buna ek olarak sanrısal yanlış tanımlamalar ve konfabülasyonlar vardır. Yani kişi, kandırma isteği olmadan, hafızadan bilgi alımını kontrol eden bilişsel süreçlerin işlev bozukluğundan kaynaklandığı düşünülen bir neden ile, kendisi ile ilgili ya da dünya hakkında çarpık anılar üretir. Sendromların altında yatan nöroanatomiye göre farklı çalışmalar yürütülür.
Asomatognozi, vücut bütünlüğüne ilişkin kimlik bozukluğu ile de karıştırılmamalıdır. Öncelikle asomatognozi, nörolojik bir rahatsızlıkken, vücut bütünlüğüne ilişkin kimlik bozukluğu (İng: "body integrity dysphoria" veya kısaca "BID") psikiyatrinin ve klinik psikolojinin ilgilendiği bir problemdir. Hasta, sağlıklı bir uzuv veya uzuvların üzerinde bedensel sahiplik eksikliği ile obsesif olarak sağlıklı bir uzvunu kesme arzusundadır.[8]
Asomatognozi ve anosognozinin ayırt edilmesi de önemlidir. Anosognozi, nöropsikiyatrik bir bozukluktur ve son çalışmalar, bu sendromu çok bileşenli olarak tanımlamaya eğilimlidir. Bu sendromda hasta, engelinin farkında değildir. Anosognoziyi hastalığın inkarından çok, hastanın "hastalığının farkında olmaması" şeklinde tanımlamak daha doğru olacaktır. Örneğin bir anosognozi türü olan ve körlüğün geliştiği anton sendromunda bireyi ele alacak olursak, hasta gördüğünden son derece emindir ve ona soracağınız sorulara yanlış olmasına rağmen büyük bir özgüven ile cevap vermektedir. Kandırma amacı yoktur; çünkü hasta, gerçekten bu duyguyu yaşamaktadır.[9]
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
17
-
13
-
8
-
6
-
3
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ S. Arzy, et al. (2006). Neural Mechanisms Of Embodiment: Asomatognosia Due To Premotor Cortex Damage. Archives of Neurology, sf: 1022-1025. doi: 10.1001/archneur.63.7.1022. | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Arzy, et al. (2006). Neural Mechanisms Of Embodiment: Asomatognosia Due To Premotor Cortex Damage. Archives of Neurology, sf: 1022-1025. doi: 10.1001/archneur.63.7.1022. | Arşiv Bağlantısı
- P. Invernizzi, et al. (2013). What Is Mine? Behavioral And Anatomical Dissociations Between Somatoparaphrenia And Anosognosia For Hemiplegia. Behavioural Neurology, sf: 139-150. doi: 10.3233/BEN-2012-110226. | Arşiv Bağlantısı
- S. Dieguez, et al. (2007). Asomatognosia. Cambridge University Press, sf: 215-253. doi: 10.1017/CBO9780511544880.012. | Arşiv Bağlantısı
- T. E. Feinberg, et al. (1998). Partial Status Epilepticus Associated With Asomatognosia And Alien Hand–Like Behaviors. Archives of Neurology, sf: 1574-1576. doi: 10.1001/archneur.55.12.1574. | Arşiv Bağlantısı
- A. Ardila. (2016). Some Unusual Neuropsychological Syndromes: Somatoparaphrenia, Akinetopsia, Reduplicative Paramnesia, Autotopagnosia. Archives of Clinical Neuropsychology, sf: 456-464. doi: 10.1093/arclin/acw021. | Arşiv Bağlantısı
- S. Dieguez, et al. (2013). Asomatognosia: Disorders Of The Bodily Self. Cambridge University Press, sf: 170-192. doi: 10.1017/CBO9781139058988.015. | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. Turbyne, et al. (2021). Body Integrity Identity Disorder Using Augmented Reality: A Symptom Reduction Study. BMJ Case Reports CP, sf: e238554. doi: 10.1136/bcr-2020-238554. | Arşiv Bağlantısı
- ^ David M. Eagleman. (2021). Incognito. ISBN: 9786054729074. Yayınevi: Domingo. sf: 51.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2025 18:11:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10351
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
