Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?

5 dakika
5,860
Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur? Johns Hopkins Medicine
Amniyosentez
Tüm Reklamları Kapat

Prenatal (doğum öncesi) tanıda fetüsün genetik yapısı hakkında bilgi almak için çeşitli testler kullanılır. Bu testler bazı hastalıkları tanımlamada özelleşmiştir; yani bütün genetik hastalıkları anlamak için yapılan genel tek bir test bulunmamaktadır. Günümüzde popüler olarak kullanılan iki yöntem koryon villus örneklemesi (CVS) ve amniyosentezdir. Amniyosentez, koryon villus örneklemesinden daha kaliteli, daha güvenilir ve daha düşük risk oranına sahiptir. Bu yazıda, amniyosentezi farklı açılardan ele alıp kullanımıyla ilgili bilgiler vereceğiz.

Doğum öncesi tanı için kullanılan amniyosentezi anlamak için gen, kromozom, genetik ve genetik hastalıklar gibi bazı temel kavramları anlamak gerekir. Gen, başlangıcı ve sonu belli olan, fiziksel özellikleri tanımlayan anlamlı DNA bölgeleridir. Genlere bakılarak birçok bilgi edinilebilir. Kromozomlar ise canlılarda kalıtımı sağlayan DNA'yı içinde barındıran genetik ünitelerdir. Genetik kavramı, isminden de anlaşıldığı üzere gen ile ilgilidir ve canlılardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen biyolojinin bir alt bilim dalıdır. Genetik bilimi sayesinde birçok hastalığı tespit ederek erken teşhis koymak mümkündür. Son olarak genetik hastalık kavramı, bireyin DNA dizisindeki bir değişiklik veya mutasyonun neden olduğu bir bozukluk sonucu oluşan hastalık türüdür.

Amniyosentezin Günümüze Gelişi

1950'li yıllarda Rosa ve Fanard tarafından amniyosentetik sıvı ile fetal cinsiyet belirlemek için bir teori geliştirildi. Bu yöntemin pratik olarak kullanımı sınırlı oldu çünkü teknik yalnızca hamileliğin erken dönemlerinde uygulanabiliyordu. Bu test amniyosentezin ortaya çıkabilmesi için önemli bir basamak oldu. Yıllar ilerledikçe amniyosentetik sıvı ile yeni teknikler ve işlevler üzerine çalışmalar yapıldı ve amniyosentez metodu günümüzdeki halini aldı. Bu süreçteki önemli bir gelişme ise ilk zamanlarda ultrason kullanılmıyorken sonrasında ultrason yardımı ile amniyon sıvısının alınmasıdır. Bu sayede fetüse zarar verecek birçok sorun önlenebilmektedir. Ayrıca teknolojinin gelişimi ile çoğul gebelikte de bu test uygulanabilmeye başlanmıştır. İleri yaşlardaki insanlarda çoğul gebelik ihtimali daha yüksektir ve amniyosentezin çoğul gebeliklerde uygulanabilmesi de bu yüzden çok önemlidir.

Tüm Reklamları Kapat

Amniyosentez
Amniyosentez
Meltem Hastanesi

Amniyosentez Hangi Durumlarda Uygulanır?

Bu test, her hamileye uygulanmak zorunda değildir. Genellikle 35 yaş üstüne, önceki hamileliklerinde herhangi bir sorun yaşayanlara, akraba evliliği yapmış çiftlere ve genetik hastalık sahibi ya da taşıyıcı olma riski yüksek olan anne-baba adaylarına uygulanır. Belli bir yaş üstündeki annelerde hastalıklı çocuk doğurma riskinin bulunma nedeni ise annenin yumurtalıklarındaki hücrelerinin kromozom yapısı ile ilgilidir. Hücreleri birbirine bağlayan Cohesin bağı yaş ilerledikçe azalmaya başlar ve kromozomal yapının bozulması ile hastalıkların meydana gelmesine neden olur. Ayrıca, özellikle akraba evliliklerinde genetik hastalıkların görülme olasılığı yüksektir. Bunun nedeni hastalık yapan çekinik genlerin akrabalarda çokça görülmesi ve hem anne hem babadan bu genlerin alınması durumunda hastalığın çocukta ortaya çıkmasıdır. Bunun en belirgin örneklerden biri Aşkenazi Yahudileridir. Bu toplumun kültüründe akraba evliliği yaygındır; bunun sonucunda başka topluluklarda neredeyse hiç görülmeyen, kendilerine ait genetik hastalıkları bulunmaktadır. Yani, özellikle genetik hastalıkların yoğun olarak görülebileceği topluluklarda amniyosentez uygulanmalıdır.

Süreç, ebeveynlere prosedürün anlatılmasıyla başlar. İşlemin bazı riskleri bulunduğu için ebeveynler riskleri anladığına dair bir form doldurur ve imzalarlar. Amniyosentezde düşük riski %1 civarındadır. Sonuç olarak prenatal testler, tedavinin mümkün olmadığı durumları tanılayarak aileye hamileliğin bitirilmesini seçebilme imkanı sunar. Gelişmiş teknoloji sayesinde amniyosentezin özellikle genetik hastalıklar tanısındaki önemi küçümsenemez.

Amniyosentez Testi Neleri Analiz Edebilir?

Amniyosentez testi birçok farklı amaç için kullanılabilir.

  • Genetik test olarak bakıldığı zaman, amniyosentez sayesinde Down sendromu, Edwards sendromu, patau sendromu, trizomiler, kistik fibroz bozuklukları ve bunlar gibi birçok genetik hastalık analiz edilebilir.
  • Beyin veya omurga kaynaklı oluşan spina bifida hastalığı gibi hastalıkların tespitinde kullanılabilir.
  • Fetal akciğer testi olarak kullanılabilir ve bu sayede fetüsün akciğerinin kendi başına nefes alabilecek kadar olgun olup olmadığına bakılarak doğum için değerlendirme sağlar.
  • Fetal enfeksiyon tanısı için kullanılabilir.
  • Anne ve fetüs arasındaki herhangi bir kan uyuşmazlığı sonucunda Rh proteinine karşı antikor üretildiği durumlarda aneminin şiddetini ölçmek için kullanılabilir.
  • Amniyon sıvısının çok fazla biriktiği durumlarda (polihidramnios), amniyosentez sıvının uterustan boşaltılmasını sağlar.
  • Babalık testi için uygulanabilir ve tespit %99 doğruluk oranına sahiptir.

Amniyosentez Uygulama Süreci

Amniyosentez işlemi, ortalama olarak 40 dakika sürmesine rağmen bazı durumlarda daha uzun da sürebilir. Fetüsün hareketleri ultrasondan takip edilmek zorundadır çünkü iğnenin fetüse ya da plasentaya değmemesi gerekir. Uygun bir pozisyon bulmak için iğnenin tekrar batırılması ya da fetüsün yavaşlamasının beklenmesi gerekebilir ve bu gibi durumlarda işlem daha uzun sürer. Fakat amniyon sıvı örneğinin alınması beş dakikadan daha az sürer. Genellikle, hamileliğin 15-20. haftasında işlem uygulanır ve işlem uygulanmadan önce mutlaka mesanenin su ile dolu olması gerekmektedir. 20. haftadan sonra da bu işlem uygulanabilir fakat öncekinden farklı olarak bu sefer mesanenin boş olması gerekmektedir çünkü mesanede sıvı olması birtakım sorunlara neden olabilir. Ayrıca gerekli durumlarda test, 15. haftadan önce de uygulanabilir ama bu önerilmez çünkü düşük yapma ihtimali daha yüksektir ve doğruluk oranı daha düşüktür. İlk olarak gerekli bir durum varsa lokal anestezi uygulanır, yoksa sadece antiseptik çözeltiler ile karın bölgesi silinir. Sonrasında, ultrason ile izlenerek duruma göre farklı boyutlara ve kalınlıklara sahip, enjektör görevi olan bir şırınga iğne annenin rahmine batırılarak yaklaşık olarak 25 mililitre amniyon sıvısı alınır. Alınan örnek sıvı laboratuvara incelenmesi için gönderilir.

Amniyosentez İğnesi
Amniyosentez İğnesi
HealthManagement.org

Sonuç

Tarihsel gelişimine bakıldığı zaman, teknolojinin gelişmesi sayesinde genetik dalının çalışmaları da ivme kazanmıştır. Doğum öncesi tanı için kullanılan amniyosentez her ne kadar şimdiden diğer testlere oranla daha verimli olsa da gelecekte daha da geliştirilebilir ve riskler en aza indirilebilir. Toplum sağlığını korumak için amniyosentezin gittikçe daha yaygın kullanılacağını kolaylıkla ön görebiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
38
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Umut Verici! 16
  • Muhteşem! 12
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 9
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Tebrikler! 8
  • İnanılmaz 8
  • Bilim Budur! 7
  • Üzücü! 2
  • İğrenç! 1
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/12/2024 14:19:32 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8992

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
İnfografik
Evcil Hayvanlar
Mars
Jüpiter
Mikoloji
Evrimsel Tarih
İspat
Popülasyon
Hastalık
Yılan
Komplo Teorisi
Gıda
Böcek Bilimi
Önyargı
Yeni Doğan
Samanyolu Galaksisi
Biyokimya
Google
Kuantum Mekaniği
Hasta
Ortak Ata
Mikrobiyota
Gen İfadesi
Goril
Boyut
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. E. Koçak, et al. Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?. (16 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8992
Koçak, A. E., Ateş, A. (2020, July 16). Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?. Evrim Ağacı. Retrieved December 02, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8992
A. E. Koçak, et al. “Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?.” Edited by Arda Ateş. Evrim Ağacı, 16 Jul. 2020, https://evrimagaci.org/s/8992.
Koçak, Aslı Ece. Ateş, Arda. “Amniyosentez Nedir? Anne Rahminde Bebeğe Hastalık Tanısı Nasıl Konulur?.” Edited by Arda Ateş. Evrim Ağacı, July 16, 2020. https://evrimagaci.org/s/8992.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close