Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi?

Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi? Flickr
12 dakika
3,827
  • Evrimsel Biyoloji
  • Tıp

Alerjilerin neden var oldukları ve neden giderek yaygınlaştıkları, immünologların (Ç.N. Bağışıklık sistemi uzmanları) kafasını karıştırmaya devam ediyor. Son zamanlardaki araştırmalar birçok ayrıntıyı ortaya çıkardı ve bu süreç içerisinde konunun etrafında kısaltmalardan oluşmuş aşılamayan bir engel büyüdü. Ancak yanıtlar başka bir yerde; ekolojide ve böceklerle, bağırsak kurtlarıyla ve yılanlarla etkileşimimizin evriminde yatıyor olabilir.

Yer fıstığı, polen ve penisilin çoğumuz için tamamen zararsızdır. Ancak nüfusun küçük ama giderek büyüyen bir kısmında bu ve başka maddeler, adaptif (Ç.N. Kendisini çevreye göre ayarlayan) bağışıklık sistemimizde, ciltte oluşan kızarıklıklardan ölümcül anafilaksiye (Ç.N. Ani başlayan, tehlikeli ve sistemik alerjik reaksiyon) kadar bir dizi sonuca yol açabilir. Bunları zaten biliyoruz. Ancak geniş kapsamdaki viral, bakteriyel ve farklı türden diğer tehditlere karşı oldukça dengeli tepkiler uygulayan yüksek derecede sofistike bir bağışıklık sistemi, neden zararsız bir maddeye karşı konak organizmayı öldürmeye çalışarak tepki verir? Ayrıca neden alerjiler ve diğer otoimmün hastalıklar geçtiğimiz yüzyıl boyunca dünyanın endüstrileşmiş bölgelerinde çok daha yaygın hale geldi?

Tüm Reklamları Kapat

İmmünologların geçtiğimiz onlarca yıl içinde bağışıklık sistemimizin işlevi biçimindeki birçok mekanik ayrıntıyı açığa çıkarmasına karşın bu iki büyük soru özünde hala yanıtlanamadı. Farklı türden alerjenler arasında ortak özelliklerin bariz eksikliği, basit ve mekanik bir etki – tepki zincirini tanımlamayı imkânsız kılmıştı.

Belçika’nın Brüj şehrinde düzenlenen “Tip 2 Bağışıklığın Çok Yönlü Rolleri” isimli Hücre Sempozyumunda çokça tartışılan umut ışıkları genelde bağışıklık sistemindeki dahili işlevlerin dışındaki bölgelerden geldi. Araştırmacılar, doğadaki hangi türden zorlukların bu dikkat çekici, ancak bazen de tehlikeli tepkiyi üretmiş olabileceğini kendilerine gittikçe daha çok soruyorlar. Bu alanda özellikle bağırsakların ve ciğerlerin endotelyası (Ç.N. Damarların iç tabakasını oluşturan zar) ve cilt gibi insan organizmasının dış dünya ile buluştuğu bölgeler (ara yüzeyler) araştırılıyor. Aynı zamanda bu ara yüzeylerde biz insanlarla etkileşime giren diğer türler inceleniyor. Bu alandaki ev tozu akarları ve arılar gibi olağan şüphelilerin dışında, bu düşünme silsilesi bağırsak solucanları ve zehirli yılanlar gibi daha şaşırtıcı türlere de uzanıyor.

Tüm Reklamları Kapat

Hijyen Hipotezi

Endüstrileşmiş dünyamızda alerjilerin ve bağışıklık sistemi hastalıklarının giderek artan yaygınlığıyla ilgili sıkça öne sürülen ancak henüz kanıtlanmamış bir hipotez, buna gerekçe olarak hijyendeki gelişmeleri gösterir. Bağışıklık sistemimiz çok çeşitli düşmanlarla savaşacak ve bu düşmanlar arasında ayrım yapmayı çocuklukta öğrenecek şekilde evrimleşmiştir. Neredeyse steril ortamlarda büyüyen çocukların olması gerekenden daha az olgun ve daha az eğitimli bağışıklık sistemlerine sahip olacağını varsaymak akla yatkındır. Ancak bu senaryoya göre hatalı işleyen süreçlerin tam olarak neler olduğu ve bu süreçlerin alerjilere nasıl neden oldukları hala açıklanmaya muhtaçtır.

Gelişmekte olan ülkelerde yaygın olan ancak endüstrileşmiş ülkelerde neredeyse hiç görülmeyen önemli bir tehdit ise küçük bağırsakları kolonileştiren kancalı kurt gibi asalak solucanlardır. Heligmosomoides polygyrus bakeri gibi benzer helmintlerin (Ç.N. Helmint: Konakta yaşayıp, ondan beslenen parazitler) bulaştıkları kemirgenlerle etkileşimleri üzerine yapılan yoğun araştırmalar, alerjide görülen hücresel ve moleküler süreçlerle çarpıcı benzerlikler ortaya çıkarmıştır. Kronik helmint enfeksiyonuna tepkiler, lgE ve lgG antikorlarını, doğal lenf hücrelerini ve tip 2 yardımcı T hücrelerini (Th2 hücreleri) içerir. Ancak helmintlerin, bağışıklık sisteminin işini yapmasını engellemek için düzenleyici T hücrelerini uyarmak gibi birçok yöntemi vardır. Bu yüzden helmint kaynaklı enfeksiyonlar, fareleri deneysel alerjilere karşı koruyabilir. Birleşik Krallık’taki Edinburgh Üniversitesinden Rick Maizels’in Hücre Sempozyumunda belirttiğine göre, enfeksiyona uğramış farelerden belirli düzenleyici bağışıklık sistemi hücrelerinin transfer edilmesi, bağırsak kurtları mevcut değilken de koruma sağlayabilmektedir (MucosalImmunol. 2014-7, 1068-1078). Hatta Maizels, bağırsak kurtlarında yakın zamanda keşfedilmiş bir protein molekülünün, alerjik tepkiye yol açan patikayı bloke ettiğini de göstermiştir.

Faydalı helmintler: Bağırsak solucanlarının, konağın bağışıklık sisteminde kimi bölgeleri düzenlediği gösterilmiştir. Bu bakımdan alerjik tepkileri de bastırabilirler. Modern yaşamda bunların ortadan kalkması ise, alerjilerin giderek artan yaygınlığıyla ilişkili görülür.
Faydalı helmintler: Bağırsak solucanlarının, konağın bağışıklık sisteminde kimi bölgeleri düzenlediği gösterilmiştir. Bu bakımdan alerjik tepkileri de bastırabilirler. Modern yaşamda bunların ortadan kalkması ise, alerjilerin giderek artan yaygınlığıyla ilişkili görülür.
Wikimedia Commons/CDC

Bu bulgular, insan hastaların alerji tedavisinde, onlara gerçek parazitler bulaştırmadan benzer parazit tepkilerinin uygulanmasına dair ümitlere yol açmaktadır. Maizels bu durumu şöyle açıklıyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Helmint parazitleri yaygın hastalıklara yol açsalar da, konağın bağışıklık sisteminin aktivitesini azaltmakta çok hünerlidirler. Eğer bu parazitlerin antialerjik etkilerini tekli moleküller halinde izole edebilirsek, zararlarına maruz kalmadan sadece sundukları faydalardan istifade edebiliriz.

İsviçre’nin Lozan şehrindeki École Polytechnique Fédérale Üniversitesinden Nicola Harris, yapılan sempozyumda, helmintlerin bu antialerjik etkisinde bağırsak bakterileri de rol oynadığı için durumun sanıldığından daha da çetrefilli olduğunu söyledi. Bağışıklık sisteminde solucanların yol açtığı değişikliklerin, içinde canlı solucanların yer almadığı dışkı nakli ile diğer hayvanlara da aktarılabilmesi dikkat çekicidir. Harris’in ekibinin tam olarak bulduğu şey, komensal (Ç.N. Birlikte yaşadığı canlıdan, ona zarar vermeden faydalanan) bakteriler tarafından salgılanan kısa zincirli yağ asitlerinin çok önemli bir görev üstlendiğidir.

Harris’in ulaştığı sonuç şöyle: Geleneksel bakış açısına göre hijyen hipotezi, alerjilerin giderek artmasının nedenini beslenme tarzı değişikliği olarak ele alan görüşe alternatif olarak görünür. Oysa bu iki farklı açıklama belki de sindirim sisteminde gerçekleşen, lifli gıdaların yoğun olduğu bir beslenme türünde daha çok ortaya çıkan ve bağışıklık sistemi, bağırsak solucanları ve komensal bakteriler arasında gelişen karmaşık etkileşimlerle birbirine bağlıdır.

Bir Böceğin Yaşamı: Ev tozu akarları hava yoluyla bulaşan alerjenlerin en önemlileridir. Bu küçük eklembacaklıların belirli moleküler birimlerini kullanan araştırmalar yaygın alerjilerin arkasındaki moleküler mekanizmaların daha derinlemesine anlaşılmasını sağlıyorlar.
Bir Böceğin Yaşamı: Ev tozu akarları hava yoluyla bulaşan alerjenlerin en önemlileridir. Bu küçük eklembacaklıların belirli moleküler birimlerini kullanan araştırmalar yaygın alerjilerin arkasındaki moleküler mekanizmaların daha derinlemesine anlaşılmasını sağlıyorlar.
Wikimedia Commons/Gilles San Martin

Toksinlerle Başa Çıkmak

Hijyen hipotezi alerjilerin neden giderek yaygınlaştığını açıklamayı hedeflerken toksin hipotezi alerjilerin daha en baştan neden evrimleştiğine ilişkin ipuçları sunar. 1991’de yayınlanan bir makalede Margie Profet alerjik tepkilerin çoğunun, bazen (yer fıstığı gibi) ya da her zaman (arı sokması gibi) zehirli maddeler içeren maddeler tarafından tetiklendiğini ileri sürmüştür. Bu görüşüne paralel olarak Profet, alerjilerde görünen karakteristik bağışıklık tepkisinin, doğal toksinlere karşı bir savunma mekanizması olarak evrimleştiğini savunur.

Profet, bu alana fizik ve siyaset felsefesi diplomalarıyla bir yabancı olarak geldiği için teorileri basında genişçe yer buldu fakat akademik camiada ilgi görmedi. Ancak 2008 yılına gelindiğinde araştırmacılar onlarca yılda toplanan epidemiyolojik verilerin, Profet’in teorisiyle uyuşacak şekilde, alerji mağdurlarının belirli kanser türlerine karşı daha güvende olduklarına işaret ettiğini bildirdiler.

Toksin hipotezine ilk deneysel onay ise 2013 yılında iki ABD’li gruptan, Stanford Üniversitesinden Stephen Galli’nin ve Yale Üniversitesinden Ruslan Medzhitov’un grubundan, birbirlerinden bağımsız olarak geldi. İki grup da, insanlarda alerji tetikleyecek miktardaki düşük doz arı zehrinin, fareleri, normalde onlar için ölümcül olabilecek düzeyde daha çok miktardaki zehre karşı koruduğunu gösterdi (Immunity, 2013-39, 963-975; 976-985).

Tüm Reklamları Kapat

Galli, Brüj’deki sempozyumda farelerdeki toksin tepkisiyle ilgili diğer çalışmalardan da bahsetti. Alerjik tepkideki lgE antikorları, mast hücreleri ve bazofiller de dahil bazı belirli bileşenlerin üstlendiği görevi açığa çıkarmayı amaçlayan deneylerde Galli’nin grubu, farelerin bağışıklık sistemi üzerinde Russell engereği zehrinin etkilerini inceledi. Galli, farelerde bu zehre karşı bağışıklık gelişmesi için, belirli bir yüksek afinite reseptöründe lgE antikorları ve lgE bağlama zincirlerinin gerektiğini göstermiştir. Bunun yanı sıra, bu reseptöre işaret eden ve aynı zamanda memelilerde doğal bağışıklık sisteminin bir parçası olan mast hücreleri de bu türden edinilmiş bağışıklığın oluşmasına katkıda bulunabilir. Bu konuda en olası açıklama, belirli bir zehre özel lgE antikorları tarafından reseptörleri aktive edilen mast hücrelerinin, zehirdeki protein birimlerini ayrıştırmaya yardımcı olacak proteazlar (Ç.N. Diğer proteinleri ayrıştıran bir enzim) salgıladığıdır.

Galli, yılanların avlarıyla ve kısmen avcı olan hayvanlarla birlikte yaklaşık 200 milyon yıldır evrim geçirdiğini, bu sürenin de görece yeni ortaya çıkan memelilerin, onların zehrine karşı savunma mekanizmaları geliştirmeleri için yeterli olduğunu belirtiyor. Bu durum, yılanları avlayan belirli memelilerde zehre karşı dikkate değer bir direnç oluşmasına yol açmıştır. Örneğin Afrika ve Güney Asya’daki bal porsukları (Mellivora capensis) yılan ve arı zehirlerine karşı yüksek düzeyde dirençlidir, Galli’ye göre bu direnç hem doğuştan gelen hem de adaptif mekanizmalardan unsurlar içerebilir.

Dövüş kulübü: Bal porsukları, kendilerinden çok daha büyük avcıları bile korkutup kaçırabilen vahşi savaşçılardır. Zengin ve değişken menüleri zehirli yılanları da içerir, örneğin bu resimde görünen şişen engerek gibi. Gözlemlere göre zehre ilk maruz kalmalarından sonra bağışıklık geliştirmektedirler.
Dövüş kulübü: Bal porsukları, kendilerinden çok daha büyük avcıları bile korkutup kaçırabilen vahşi savaşçılardır. Zengin ve değişken menüleri zehirli yılanları da içerir, örneğin bu resimde görünen şişen engerek gibi. Gözlemlere göre zehre ilk maruz kalmalarından sonra bağışıklık geliştirmektedirler.
Colleen Begg

Bu bulgular, tüm alerji düzeneğinin evrimsel açıklamasında toksin hipotezini güçlendirmektedir. Buna karşın hala iki temel soru açıklanmaya muhtaçtır: Bunlardan biri doğanın neden ve nasıl kullanışlı bir koruma moduyla anaflaksi riskini oluşturabilecek sensitizasyon (Ç.N. Antijen niteliğindeki maddelere karşı vücudun gösterdiği aşırı duyarlılık) arasında hemen geçiş yaptığı, diğeri ise bu sensitizasyonun nasıl önlenebileceğidir.

Havayla Taşınan Alerjenler

En yaygın alerjilerin birçoğu, polenler ya da ev tozu akarlarının (Dermatophagoides pteronyssinus) salgılarının solunmasıyla tetiklenir. Bunun yanı sıra havayla taşınan alerjenler astımı da tetikler. Solunum yollarının kronik iltihaplanması hastalığı olan astım, son yıllarda Batı dünyasında önemli ölçüde yaygınlaşmıştır. Astımın yaygınlaşmasının enfeksiyon hastalıklarının azalmasıyla paralel olmasına da, hijyen hipotezinin desteklenmesinde sıkça başvurulur.

Tüm Reklamları Kapat

Bu fenomeni açıklamak için yürütülen ve ev tozu akarlarının salgılarının kullanıldığı fare deneylerini içeren birçok araştırma şunu göstermiştir: Solunum yolları epitelinin, pasif bir bariyer olmaktan çok öte işlevleri vardır. Bu bölge solunan maddelere karşı savunmada ve alerjenlere karşı sensitizasyonda kritik bir öneme sahiptir. Belçika’daki Vlaams Biyoteknoloji Enstitüsünden Bart Lanbrecht ve Hamida Hammad konuyla ilgili literatürü gözden geçirerek, bu sensitizasyon sürecinin hem adaptif, hem de doğuştan gelen bağışıklık sistemini karmaşık ve etkileşimli şekilde içerdiğini belirtmişlerdir (J. Allergy Clin. Immunol, 2014, 134, 499-507).

Hammad, Hücre Sempozyumu’nda fareleri astımdan ve alerjiden korumak için çeşitli yaklaşımları test eden deneylerden bahsetti.

İmmünolojik olarak bağlantılı bir birim olan lipopolisakkariti ve belirli enterotoksinleri içeren çiftlik tozu, bağışıklık sisteminin erken dönem gelişiminde koruyucu çevresel bir faktör olarak tanımlanmıştır. Ancak bu etki sadece genetik eğilim de bu yöndeyse işlevseldir. Bu koruyucu etkiyi bloke edecek mutasyonların varlığı bilinmektedir.

Sempozyumu organize etmekte de görev alan Lambrecht’in burada bildirdiğine göre ev tozu akarlarından alınan ve Dermatophagoides pteronyssinus (Der-p1, Der-p2, vs.) sistematik adı altında sınıflandırılan saflaştırılmış alerjenlerin kullanıldığı belirli çalışmalar, sensitizasyonun mekanizmasıyla ilgili bilgi vermektedir. (Lambrecht, yaygın şekilde üzerinde çalışılan ev tozu akarlarının salgılarının değişkenliğinin, birbiriyle çelişen ve tekrarlanamayan sonuçlara yol açabileceği konusunda uyarmaktadır.) Dendritik hücrelerin ve bazofillerin bu süreç boyunca etkileri olduğu etraflıca ortaya konmuştur. Bu mekanizmaların ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasının, alerjenlere karşı sensitizasyonu önlemek için yeni yöntemler geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
T. rex No.2

Bu Dev Vahşi Canlılar Geç Kretase döneminde(68-66 milyon yıl önce) dünya’da yaşadılar ve fosil kalıntıları 1902 yılında Hell Creek, Montana’da bulundu. Düzinelerce keskin, parçalayıcı dişlerle donanmış ve toplam uzunluğu ortalama 12 metre olan bu Teropod cinsi dinozor şu ana kadar bilinen dünya’da yaşamış en güçlü canlı varlıktır.

Müze ve bilimsel araştırma kalitesinde, yetişkin bir T-Rex fosilinin kafatası baz alınıp benzer ölçülerde kil kullanılarak tasarlanan heykel çalışmasıdır.

Ürün Boyutları: 26cm x 14cm x 38cm
Ahşap Kaide ile birlikte yüksekliği 30cm’dir.

%100 El Yapımıdır. Yetişkin bir T-Rex fosilinin ölçüleri baz alınarak tasarlanmıştır.Polyester, resin ve plastik kullanılmadan üretilmiştir.

Malzeme:Kil,Siyah Ahşap Kaide
Ürün Boyutları: 26cm x 14cm x 38cm

Devamını Göster
₺7,300.00
T. rex No.2

Ev tozu akarları, örümcekler ve haşere gibi eklembacaklıların hepsi, anatomilerinin sert bölümleri için biyopolimer kitin üretir. Bu yüzden memelilerin savunma sisteminin kitinaz enzimi içermesi şaşırtıcı değildir. Şaşırtıcı olan ve açıklanması gereken husus ise, birçok kitinaz benzeri proteinin (CLP’ler) gen kopyalanmasından sonra kitinaz aktivitesini kaybetmesine karşın hâlâ adaptif bağışıklıkta ve alerjide etkili rol üstlenmesidir.

Bu proteinler helmint enfeksiyonunda ve astım gibi iltihaplı alerji hastalıklarında bolca bulunur. Ancak tam olarak nasıl bir rol üstlendikleri açığa çıkarılamamıştır. Aynı zamanda farelerde yaygın şekilde bulunan CLP’nin insanlarda bir ortologunun (Ç.N. Farklı türlerde, birbirine benzeyen genler) olmaması da medikal araştırmacıların konuya pek ilgi göstermemesine neden olmuştur.

Birleşik Krallık’taki Edinburgh Üniversitesinden Judith Allen, fare CLP’lerinin bir grup olarak aktivitesi ile ilgili güncel bazı çalışmalardan bahsetti. Bu çalışmalarda, ciğerleri istila eden iplik kurtlarını (Nippostrongylus brasiliensis) içeren bir model kullanılıyordu. Allen’in grubu, proteinlerin parazitleri öldürmeye yardımcı olan bir nötrofil tepkisini başlattığı; ancak bu süreç içinde aynı zamanda ciğerlerde akut hasar oluşmasına da katkıda bulunduğu sonucuna ulaştı (Nat. Immunol., 2014, 15, 1116-1127). Ciddi derecedeki kronik astımda nötrofiller ve insan CLP’leri önemli rol oynamaktadır. Yani bu bulgular da modern hastalığı parazitlere karşı savunma amaçlı evrimleşen mekanizmalarla ilişkilendirmektedir.

İçine çek: Astım giderek yaygınlaşıyor ve bu yaygınlaşmanın altında yatan nedenleri anlamak için birçok araştırma yapılıyor.
İçine çek: Astım giderek yaygınlaşıyor ve bu yaygınlaşmanın altında yatan nedenleri anlamak için birçok araştırma yapılıyor.
Wikimedia Commons

Karmaşık Güçlükler

Biz insanlarda –ve yılmaz temsilcilerimiz olan laboratuvar farelerinde- deri, ciğer ve bağırsak gibi bölgelerin ara yüzeylerinde çevre ile ne şekilde etkileşimde bulunduğumuz ve bu çevredeki kimi bileşenlere karşı nasıl bazen alerjik tepki gösterdiğimiz konusundaki araştırmalar neredeyse hep aynı sonuca ulaşmaktadır: Bu konu çok karmaşıktır.

Bu yazıda tartışılan fenomenler hem genetik hem çevresel faktörleri, hem doğuştan gelen hem adaptif bağışıklığı ve ayrıca bağışıklık hücrelerinin ve moleküllerin kafa karıştırıcı bir bolluğunu içerir. Evrim sürecimiz içinde memeli bağışıklık sisteminin tepkileri nematodlar, eklembacaklılar ve zehirli yılanlar gibi diğer türlerden organizmalarla olan etkileşimlerimizle biçimlenmiştir.

Bundan dolayı alerjilerle ilgili anlayışımızı geliştirmek için, immünolojiyi ekoloji ve toksikoloji gibi alanlarla ilişkilendiren disiplinler arası çalışmalar gereklidir. Aynı zamanda immünologlar, diğer -bölümlerden olan meslektaşlarıyla iletişimlerini geliştirebilmek için, kendi yayınlarında sıklıkla rastlanan ve artık adı çıkmış kısaltma bolluğundan kaçınmalıdır. Bu şekilde gelişebilecek bir iletişim ve ortaklaşa düşünme süreçleri, evrimin bize alerjik tepkiyi verirken aklından ne geçtiğini anlamamıza, buradan hareketle de bunu önlemek için ne yapabileceğimizi kestirmemize imkân sağlayabilir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
35
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Tebrikler! 2
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/04/2023 05:07:41 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7857

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Genetik Mühendisliği
Dağılım
İlaç
Beslenme
İnsan Sağlığı
Hematoloji
Hastalık
İnfografik
Argüman
Ağrı
Terapi
Önyargı
Yağ
Karadelik
Doğa Yasası
Diş Hastalıkları
Kitap
Evrimsel Antropoloji
Darwin
Uyku
Öğrenme Alanı
Hominidae
Biyokimya
Öne Çıkan
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Gross, et al. Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi?. (19 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 2 Nisan 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7857
Gross, M., Birinci, F., Ateş, A. (2019, July 19). Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi?. Evrim Ağacı. Retrieved April 02, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7857
M. Gross, et al. “Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi?.” Edited by Arda Ateş. Translated by Fatih Birinci, Evrim Ağacı, 19 Jul. 2019, https://evrimagaci.org/s/7857.
Gross, Michael. Birinci, Fatih. Ateş, Arda. “Alerji ve Evrim: Evrimsel Süreçte Alerjiler Neden Elenmedi?.” Edited by Arda Ateş. Translated by Fatih Birinci. Evrim Ağacı, July 19, 2019. https://evrimagaci.org/s/7857.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.