Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii)

Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii) Yiğit As
Mediodactylus danilewskii, genç birey.
5 dakika
7,559
Tüm Reklamları Kapat
Akdeniz ince parmaklı keleri
  • Bilimsel Adı Mediodactylus danilewskii
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Akdeniz ince parmaklı keleri
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Mediterranean thin-toed gecko
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Gözlem Bilgileri

Tekirdağ ilinin Ergene ilçesine bağlı bir mahalle olan Yulaflı'da gözlemlediğimiz bu genç birey, eski bir duvar üzerinde güneşin son demlerinden faydalanmaya çalışıyordu. Bulunduğu duvarın hemen altında küçük bir su birikintisi mevcuttu. Muhtemelen su birikintisine gelen sinekler, bu genç keleri kendisine çekmişti. Eğer siz de bir tanesini gözlemek isterseniz. Gece yarısından sonra, özellikle saat 2 civarlarında bahçenize çıkıp duvarları kontrol edebilirsiniz. Sık sık Türk keleri (Hemidactylus turcicus) ile karıştırılır.

Nadir de olsa sabah vakti gözlemleyebildiğimiz bir genç birey, Tekirdağ.
Nadir de olsa sabah vakti gözlemleyebildiğimiz bir genç birey, Tekirdağ.
Yiğit As

Tanım ve Genel Bilgiler

Yaklaşık olarak 10 cm büyüklüğe ulaşabilirler. Bizim gözlemlediğimiz birey erişkin olmadığından dolayı 5 cm civarlarındaydı. Sırt kısımları grimsi açık kahverengi tonlardadır. Muhtemelen kamuflaj için açık kahve tonunun üzerinde koyu renkli lekelere sahiplerdir. Kuyruklarından boyunlarına kadar karinalıdırlar (çıkıntılı). Karın bölgeleri ise kirli beyaz renkte ve karinasızdır. Dikey göz bebeklerine sahip bu canlılar, görünüşlerinin aksine böceklere karşı amansız yırtıcılardır. Eğer bir tanesine denk gelirseniz, dokunmanızı pek tavsiye etmiyoruz. Çünkü çok kolay korkup, kuyruklarını bırakabilirler. Kuyruklar kritik durumlar için geliştirilmiş adaptasyonlar olsa da, zor durumlarda kullanılacak yağı depolarlar. Kuyruk kayıpları bu küçük canlılar için kıt koşullarda ölümcül sonuçlara yol açabilir.

Erkek bireyler yetişkinliğe eriştiklerinde, bölgelerini işaretlemek ve dişilere ortalıkta çiftleşmeye hazır bir erkek bulunduğunu göstermek için preanal porlara sahiptir. Ayrıca bölgeci davranan bu türün bölgesini korumak için kuş cıvıltılarına benzer sesler çıkardığı bilinmektedir. Porlara (gözeneklere) geri dönecek olursak, kloak (bağırsak çıkışı) bölgesinin iki yanında bulunurlar. Sahip oldukları porlar çiftleşme döneminde vücuttan dışarıya doğru çıkıntı yapabilirler. Porların asıl işlevi feromon salgılamaktır. Feromon salgısı hayvanlar aleminde çok sık rastlanan bir iletişim türüdür. Feromonlar aynı hayvan türleri arasında birçok sosyal mesaj belirtebilirler. Bizler için de çok önemli olacaklar ki günümüzde parfüm endüstrisinin vazgeçilmezleri olmuşlardır.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Kendileri, 61 cins içinde yaklaşık 950 türü bulunan Gekkonidae (Gekogiller) ailesinde sınıflandırılırlar. Aynı zamanda bilinen en büyük geko ailesidir. Ev kelerleri (Hemidactylus spp.) ve tokay gekoları (Gecko gecko) gibi çok tipik gekolar bu ailede sınıflandırılır. İlk izleri, yaklaşık 100 milyon yıl önce Kretase Devri'ne ulaşan tırmanıcı (scansorial) sürüngenlerdir.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Küresel olarak Batı Avrupa, Akdeniz Havzaları, Orta Doğu, Kuzey Afrika, ve Ön Asya'ya yayıldıklarını söyleyebiliriz. Ülkemizde ise Trakya başta olmak üzere Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerinde yayılım göstermektedirler.

Deniz seviyesinden 1000 metre yükseklere kadar dağılım göstermekle beraber, taş altları, kaya yarıkları, harabeler, su kenarları ve bahçeler gibi çevrelerde hayatlarını sürdürürler.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Yukarıda da belirttiğimiz gibi çok adaptif bir tür olduklarından. Artan eğilimli bir popülasyona sahiplerdir. IUCN Kırmızı Liste bilgileri arasında Asgari Endişe olarak bilinen LC (Least Concern) türler arasındadırlar.

Davranış ve Etoloji

İnsan yaşantısına çok iyi adapte olmuş, adeta insanlar ile birlikte yaşamayı "öğrenmişlerdir". Gün içinde en aktif oldukları zaman dilimi gece 2 sularıdır. En aktif oldukları zamanlar nisan, mayıs, haziran, temmuz, eylül ve ekim aylarıdır. Bu aylarda tek ve 2-5'erli gruplar halinde görülebilirler. Dişiler yılda 2-3 kez yumurtlayıp, her seferinde 2 adet yumurta bırakırlar. Yumurtadan çıkan yavrular 2 ila 3 sene de cinsel erginliğe ulaşırlar. Ömürlerinin yaklaşık olarak 7 yıl olduğu bilinir. Bazı popülasyonlarda dişilerin erkeklerden 1-2 yıl fazla yaşadığı gözlemlenmiştir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Genç birey, Tekirdağ.
Genç birey, Tekirdağ.
Yiğit As

Kelerlerin parmak uçlarında tırtıklı yüzeylere sahiptir. Rahatlıkla bir duvara tırmanabilir hatta baş aşağı asılı kalabilirler. Örneğin masanızın üstüne bakın, ne kadar da düz ve pürüzsüz görünüyor değil mi? Mikroskobik ölçekte bakarsanız değil. Bize pürüzsüz gibi gözüken yüzeylerde bile günlük hayatlarımızı etkilemediği için farkına varmadığımız girintiler, çıkıntılar bulunmaktadır. Öyle ki masanıza koyduğunuz bir A4 kağıdı masayla tamamen temas halinde görünse de aslında bu mikroskobik seviyedeki pürüzlülük durumu yüzünden sadece birkaç yerden masanıza temas halinde bulunur. İşte kelerin ve geri kalan geko ailesinin muhteşem adaptasyonları olan yapışkan ayakaları tam da bu pürüzlerden faydalanıyor. Bir kelerin ayaklarına mikroskop ile bakarsanız kıl benzeri milyonlarca keratin yapılı küçük filament görürsünüz. Bu filamentlerin uçlarına daha yakından bakarsanız gördüğünüz şey milyonlarca daha küçük mikrofilament olur! Bu sayede kolaylıkla düz duvarlara tırmanıp, baş aşağı asılı kalabilirler.

Ayrıca bu mikrofilamentler, moleküller arasında tutunmayı daha sağlam hale getiren Van der Waals kuvvetleri olarak da bilinen zayıf kuvvetlerden faydalanırlar. Biz insanlar bu muhteşem adaptasyondan çok etkilenmiş olmalıyız ki aynı prensiple çalışan geko bantlarını üretmişiz. Mühendislerin en basit tabiri ile sorun çözücüler olduklarını söylersek. Jurassic Park'a referans ile "Yaşam, bir yolunu bulur."

Diyet ve Metabolizma

Diyetleri arasında sinekler, güveler, kelebekler, çeşitli kınkanatlılar ve örümceklerden bulunur. Gece saatlerinde ışık kaynakları tarafından şaşırtılan güveleri avlamayı bir davranış haline getirmişlerdir. Kolay besine kim hayır der? Noktürnal (gececil) olarak yaşayan kelerler, yapay ışık kaynaklarına gelen sinekleri, güveleri avladıkları bilinmektedir. O yüzden öldürülmeleri insanlar için oldukça zararlı olacaktır. Zira bizler için tehlikeli hastalıkları taşıyan sinek nüfusunun dengelenmesinde büyük rol oynarlar.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

İnsanların evlerine girdikleri için öldürüldükleri bilinmektedir. Halbuki böyle bir canlının evinizin çevresinde dolaşmasının size hiç bir zararı olmadığı gibi belirttiğimiz sebeplerden dolayı birçok faydası vardır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:00:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7614

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. As, et al. Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii). (17 Şubat 2019). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7614
As, Y., Türkoğlu, P. (2019, February 17). Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii). Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7614
Y. As, et al. “Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 17 Feb. 2019, https://evrimagaci.org/s/7614.
As, Yiğit. Türkoğlu, Pedram. “Akdeniz ince parmaklı keleri (Mediodactylus danilewskii).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, February 17, 2019. https://evrimagaci.org/s/7614.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close