Mutlak iyilik ve mutlak kötülük var olabilir mi?

Bilincimiz Evrensel Fizik Yasalarından Bağımsız Değil!

Bilim temelli akıl yürütmeye denk düşen felsefe, ki adı diyalektik- materyalist felsefedir, maddi temelli somut yahut vesile olduğu zihin temelli ve somut olana hizmet eden soyut hiç bir olgu için mutlaklığı öngörmez.

Gerekçesi ise evrensel devinim ve evrimsel gelişim yasalarıdır.

Bu yasalara dayanan realist bakış açısı toplumsal zeminde olay ve olguları kişiye ve mutlaklık temelinde, ya öyle ya da böyle şeklinde indirgeyip kategorize etmez. Aksine öyle ya da böyle oluşu zamana, mekana ve tercihe vesile olan donanıma bağlar. Bu ön parametrelerin hepsi de dinamik ve vesilesi ile değişken oluşundan, sebep oldukları olgusal sonuçları da aynı perspektifle ele alır.

Ancak bilimi kendine tabi ve tali kılan akıl yürütmeye denk düşen felsefe, ki adı metafiziktir, somut maddeyi soyut zihne tabi kılar ve vesilesi ile ezeli ve ebedi bir mutlaklığa delalet eder.

Bunun toplumsal zemindeki karşılığı ise realizmin iğdiş edilmiş hali olan romantizmdir.

Bu zeminden beslenen romantik bakış açısı, olay ve olguları kişi temelli ve mutlak olarak ya öyle ya da böyle şeklinde kategorize eder ve geçişkenliğe asla müsaade etmez.

Burada zaman, mekan, tercih hükümsüzdür. Etki- tepki yoktur. Aksine her şey ya siyahtır ya da beyazdır ve asla ara renklere yer yoktur.

Biri şayet iyi konuşuyorsa o aynı zamanda ve mutlak surette iyi dans eder, iyi yemek pişirir, iyi giyinir, iyi bir aile ebeveynidir, iyi huyludur, iyi, iyi, iyi, iyi ve nicesi. Tıpkı eski Türk filmlerindeki esas oğlan ve esas kız gibi...

Kötü ise hep kötü. Tıpkı Yadigar Ejder, Aydemir Akbaş ve nicesi gibi, kendisi, tipi, duruşu, gülüşü, düşünüşü ve hatta düşü bile kötüdür.

Belki de sözü Yüzüklerin Efendisi Filminde Dambıldorun Heri Potıra (okunduğu gibi) söylediği söz ile bitirmek gerekir: İyi ve kötü doğamıza özgüdür ve olağandır. Ancak bizi biz yapan şey ölçü ve yeteneklerimiz değil, tercihlerimizdir.

Ki tercihler değişir. Çünkü onları belirleyen şey devinen zamanın bu devinime bağlı ve zorunlu olarak evirilen zeminidir.

Diyelim ki zaman ve zemin aynı, yine de iyi olan kötüyü, kötü olan da iyiyi barındırabilir mi? Kesinlikle evet. Gözünü sevdiğim görelilik burada da karşımız çıkıyor ve evrensel fizik yasalarına son sözü söyletiyor: “bana tabii olan bilinciniz bu yasalardan muaf değil…” Sevgiyle...

İyinin ve kötünün mutlak olmadığını söylememize yol açan nedenlerin başında ve temelinde yatan nedenlerden biri; bu fiillere bir son çizememek ve ilkelerinde belirsizilik yaşamasıdır insanlığın. Tabii adaletten ayrılarak hukukun doğmasının nedenlerinden biri de budur. Tabii adalet o kadar muğlaktır ki her fiilinizi onaylatabilir ve meşruluğunu kabul ettirebilirsiniz ona. Hukuk kendine ilkeler ve sınırlar çizerek bu adaletten kısmen ayrıldı. Bu fillerin iyi-kötülüğüne; suç-ceza gibi kavramlarla cevap vererek geldi. Yanında bunları belirleyen yasaların “değişebilirliğiyle” elbette!

Tabii adalet içerisinde taşıdığı mitolojik temellerle insanın hiç bir fiil işlemeden ama işleyeceğini varsayarak (ki burada ona hayali de olsa bir son biçer) bile öldürmenin“iyi” olduğunu öne sürüyordu mesela. Bunun için Hızır-Musa kıssasına bakılabilir. Burada olan da bir sonun ve son karar vericin kabulüdür aslında. Sınır ve son belirlemektir.

Günümüzde insanlık bunu, eskiden yapıldığı gibi, mutlak bir bilen ve kendisi ve söyledikleri asla “değişmeyen” kabulü altında değil; kendi koyduğu yasalarla ve gerektiğinde bunları “değiştirerek” yapıyor. Buna vurgu yapıyoruz çünkü iyi olan yasaya uygun olandır. Yasaya uygun olmayan iyi olmaz. Biz iyi ve kötüyü fiil olarak ortaya çıktığında belirleriz ve hatta bunun toplum içerisinde olmasını bekleriz. Yani iyi ve kötü, fiillere ve başkalarına gereksinim duyar. Topluluk olarak yaşamaya gereksinir yani. Toplum da bir arada yaşamak için yasalara ihtiyaç duyar. Yasalara, iyi ve kötüye yani.

İnsan sosyal bir canlıdır ve bu sosyal çevrede iyi ve kötünün ne olduğunu bilmeyi ister. Bu onların toplum olarak yaşaması için gereklidir. Aksi toplumsal kaosa ve orman kanunlarına dönüşüme yol açar. Yani insan yasalara ihtiyaç duyar ve yasalar iyi ve kötüyü belirler. Yasalar değişir, iyileştirilir ama muğlaklık bırakmaz. Yani “insan hakları iyi midir, kötü müdür? Bilemeyiz. İyi yanı da kötü yanı da olabilir” Demez. “İnsan hakları iyidir ve iyileştirmeye devam edilmelidir” Der. “Kadın hakları iyi midir?” Demez. “İyidir. Gerektiğinde değişikliklerle daha da iyileştirmeli” der.

Şimdi o zaman hem iyi, hem kötü olabilir deniyorsa, soru içerisinde soru olacak; klasik mantık ilkelerinden hangisini kabul etmemiş oluyoruz?

Özdeşlik İlkesinde

A' A'dır.

Çelişmezlik İlkesinde

A, A olmayan değildir.

Üçüncü Halin İmkansızlığı İlkesinde

A' ile A'olmayan arasında üçüncü bir imkan yoktur.

Şimdi hem iyi hem kötü oluyor denirse bu ilkelerden hangisinin yanlış olduğunu ispat etmiş oluyoruz? Bu griliği nereye kadar devam ettirebiliriz? Burada kesinlik ve değişmezlik klasik mantıktadır. Griliği kabul etmeyen odur. Diğer yandan tutunacak sabit bir ilke bırakmayıp, tümünü belirsizleştirirsek bilim de pek mümkün olmaz.:)

Şu videonun da ilgili olduğunu düşünüyorum.

https://www.youtube.com/watch?v=T38JHs1tgSg