Zaman ve hareket arasındaki ilişki, fizikte uzun zamandır en ilgi çekici sorulardan biri olmuştur. Einstein’ın görelilik teorisi bu konuya ışık tutarak bizi şaşırtıcı bir gerçekle tanıştırdı: Zaman ve mekan, mutlak değil, görecelidir! Newton’un "zaman her yerde aynı akar" fikrini bir kenara bırakabiliriz.
Şimdi soruya gelelim: Eğer uzayda bir cismi tamamen hareketsiz bırakabilseydik (yani “evrenin geri kalanına göre” hiç hareket etmese) o cismin zamanı nasıl akardı? İşte yanıt: Hareketsizlik, zamanın akışını durdurmaz ya da sonsuza yaklaştırmaz. Zamanın nasıl aktığı, hızınıza ve bulunduğunuz yerdeki kütle çekim etkisine bağlıdır.
Hız meselesine bakalım: Görelilik teorisine göre, ne kadar hızlı hareket ederseniz zaman o kadar yavaş akar. Bu, ışık hızına yaklaştıkça belirginleşen "zaman genişlemesi" dediğimiz bir fenomendir. Ancak yavaş hareket eden veya duran bir cisimde zaman daha "normal" akar, durduğunuzda zamanın durmasını beklemeyin!
Bir de kütle çekim etkisi var. Büyük kütleli bir cisim, çevresindeki zamanı adeta "yavaşlatır". Bu yüzden, bir kara deliğin yakınında zaman dışarıdaki bir gözlemciye göre daha yavaş akar. Ama yine, hareketsiz durmanın böyle bir etkisi yok.
Kısaca, mutlak hareketsizlik gibi bir durum olsa bile, bu zamanın sonsuz bir şekilde akmasına yol açmaz. Zaman, hız ve kütle çekiminin etkileriyle biçimlenir, hareketsiz olmanızla değil. Belki evrenin en derin köşelerinde mutlak bir durgunluk hayali mümkündür, ama zaman sizi asla bırakmaz![1][2][3][4]
Kaynaklar
- G. Saathoff, et al. (2003). Improved Test Of Time Dilation In Special Relativity. American Physical Society (APS). doi: 10.1103/PhysRevLett.91.190403. | Arşiv Bağlantısı
- H. P. Robertson. (2002). Postulateversusobservation In The Special Theory Of Relativity. American Physical Society (APS), sf: 378-382. doi: 10.1103/RevModPhys.21.378. | Arşiv Bağlantısı
- J. M. Hill, et al. (2012). Einstein's Special Relativity Beyond The Speed Of Light. The Royal Society, sf: 4174-4192. doi: 10.1098/rspa.2012.0340. | Arşiv Bağlantısı
- M. S. Burns, et al. (2017). Measurement Of Gravitational Time Dilation: An Undergraduate Research Project. American Association of Physics Teachers (AAPT), sf: 757-762. doi: 10.1119/1.5000802. | Arşiv Bağlantısı