Günümüzde sanat olarak sayılan tüm olgular ile yüz yıl ya da beşyüz yıl önce önce sanat tanımı içinde yer alan eserleri dikkatli incelemek gerekir. Çünkü tüm bunlar insanın içinde olduğu zaman dilimi içerisinde var olan durumlar ve çelişkilerin yansıtılmasının bütünüdür. Bir eserin sanat eseri olabilmesi/sayılabilmesi için hangi nitelikleri taşıması gerektiği yanında, oluşturulduğu dönemdeki kabuller ve erişilebilen imkanlar da önemlidir. Örneğin günümüzün boya teknolojisi ile ikiyüz yıl önceki boya materyallerini karşılaştıracak olursak özgün bir renk yaratmak ve onu kullanabilmek, bir maharet ve herkesten daha fazla hayal gücü gerektirmesinin yanında, genel kabul gören renklerin dışında bir renk kullanmaya cesaret göstermeyi de içermekteydi. "çağının ötesinde" kavramı ile ifade edilebilen eserlerin, günümüze erişmesini sağlayan tesadüfler zincirini bu parametrelerin tetiklemiş olması daha yüksek ihtimal. Çünkü farklı olanın ayırt edilmesi ya da dikkat çekmesi daha kolay. Yapay zeka ile yapılan herhangi bir eser için de bu tür kriterlerin değişiklik göstereceğini sanmıyorum. Kısaca "ai" olarak adlandırılan sistemlerle elde edilen eserler, üretildikleri dönemlerdeki eserlerin benzerliğinin dışına çıkabilir ve dikkat çekebilecek bir yapıda olurlarsa belki kalıcı ya da "ilk" olma şansı yakalayabilirler. Birbirine çok benzer üretimler yapıldıkça giderek "sanatsal" olarak nitelendirilme şansları azalacaktır. Bu yönden baktığınızda ai teknolojisini bir araç olarak herkesten farklı kullanmayı ya da farklı kullanımı ilk ortaya çıkaran olmayı başaranın bir sanatçı, eserinin de bir sanat eseri olarak kabul görmesi nispeten daha kolay olacaktır diye düşünüyorum. Bunu çok extrem bir örnekle "belki" şöyle açıklayabilirim; daha önce hayatında hiç "mona lisa" eserini görmemiş, haberi olmayan birinin, 2024 yılında %99 benzerini yapacak bir hayal gücüne sahip olduğunu düşünelim. Eseri bilenler için bir sanat eseri olarak tanımlanmayacaktır ama benzerini yapanın bir sanatçı olduğu gerçeğini de değiştirmeyecektir. Yaptığı resme sanat eseri dememenin kriterleri başka, yapanın dehasını habul etmek başka olacaktır. Elbette tarafsızlık için çok sağlıklı bir örnek sayılmaz ama bunun değerlendirmesini yapmak aslında o kadar da zor değildir. Kullandığı boyaların, fırçaların ya da zamanın bir miktar önemi vardır da hayal gücünü yadsımaya yetmez boyaların 2024 üretimi olması. Bu sebeple ai ile yapılan bir eser "çağının ötesinde" bir düşünceyi ya da vurguyu yansıtmayı becerebilirse sanat eseri sayılacaktır. Belki bu durum "kült" olma durumu ile karışabilir ama zamanla o ayrışma da gerçekleşir. Tıpkı zamanında bazı eserlerin sanat eseri sayılmayıp şimdi hayranlık uyandıracak kadar sanat eseri kabul edilmesi gibi...
Elbette eserin herhangi bir yönlendirme yapılmadan ve insan dokunuşu olmadan sadece ai tarafından üretilmesi sorunun esasını teşkil etmektedir. Ancak bu durumda ai sistemini kodlayanın ve uygun materyallerle eğitenin rolü ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla bu da dikkate alındığında bu amaç için üretilmiş ve eğitilmiş bir ai tarafında üretilen bir metin elbette sanatsal değer taşıma şansına sahiptir. Zaten bir "insan" tarafından üretilen eserin de sanatsal olabilmesi için o insanın da daha önceki deneyimleri, eğitimleri ve düşünce sisteminde süzdükleri ile eser üretmesi gerekir. Aksi olsaydı ilk bulunan tekerleğe sanat eseri demek zorunda kalırdık öyle olunca, günümüz malzeme teknolojisi ile üretilen tekerlerlere de sanat eseri denmesi gerekirdi. Bu da bütün tekerlekleri sanat eseri kabul etmek gibi garip bir durum ortaya çıkarırdı.