Doğa yasalarını çiğnemek gibi bir durumdan söz edemeyiz. İnsan, doğa yasalarını kullanarak çevresel olayları yönlendirebilir ama doğa yasalarını çiğneyemez. Doğa yasalarını kullanarak bu değişimi yapıyor zaten. Uçakları kullanarak uçtuğumuz için kütleçekimi yasasını çiğniyor muyuz? Hayır. Bu yasaları kullanarak işe yarar değişimler yapıyoruz, üretiyoruz.
Hastalıklar için de aynı şey geçerli. Evrimsel süreçte insanın beyni, zekası evrimleşti. Doğal olarak. Bu doğal zekayı, hastalık sorununu çözmek için kullanmak da doğa yasaları çerçevesinde olur, "Hasta olanları doğaya salalım, ölsünler." düşüncesi de doğa yasaları çerçevesinde olur. Doğa yasaları size ne yapmanız gerektiğini söyleyemez. Doğa yasalarının bir bilinci yoktur.
Elbette bazı yollara "yapay" denme nedeni, insanın zekasını çıkardığımızda işleyecek yolun farklı olmasıdır. İnsanların evrimindeki belki de en önemli yapıyı yok saymak pek mantıklı bir hareket olmaz. Belki siz savunmuyorsunuz ama örnek vermek açısından argümanın asıl kökenine inmek istiyorum.
Bu sorunun kökünde, bence en "doğal dışı" zihniyet, popülasyonun dengesini bozduğu için hasta ve engellilerin "elenmesi"nin konuşulmasıdır. Bu tutum, sosyal darwinizm olarak bilinir ve evrimin işleyişinin "faşistler, naziler" gibi topluluklar adına yorumlanmasından ibarettir. Doğanın kanunu falan değildir.
Bu düşüncedeki asıl hata, bütün popülasyon işleyişini hastalıklar ve sağlıklılar arasındaki bir ölüm-kalım savaşına indirmektir. Oysaki evrim, sadece bu türden basit ve sığ bir savaşa indirgenemez. Mümkün değildir. Evrimde yardımlaşma da vardır, zeka kullanımı ile sorunları çözebilme de vardır ve tabii ki bunların tersi de vardır.
Burada bir endişe hastalıkların ilerlemesine ve birikmesine izin verildiği korkusudur. Bu biraz yersiz bir korku olacaktır çünkü bazı hastalıklar üreme çağından sonra oluşuyor, zaten ürediğiniz için evrim ile elenmesi mümkün olmuyor. İstediğiniz kadar "sürü bağışıklığı" kazanmaya çalışarak hastaları vahşi doğaya salın, hem popülasyonunuzdan olursunuz hem de yeni hastalıklar zaten çıkar. Ama hastalıkları iyileştirirken bunlara da karşı daha etkili önlemler alabiliriz. Mesela AIDS'ten bahsediyoruz, daha yakın zamanda olan gelişmelerden biri CRISPR-Cas9 ile bebeklere AIDS bağışıklığı kazandırmaktı. Aşılar gibi yollar ve diğer modern teknolojiler sayesinde "zekamız haricinde işleyen evrimden" daha etkili araçlar geliştirdik.
İyi bir planlama ve gelişen teknoloji sayesinde popülasyonumuzu gayet dengeli ve sağlıklı tutabiliriz. Ama evrim sayesinde kazandığımız zekamızı, bilimimizi, tıbbımızı, onlarca evrimsel işleyişin hepsini görmezden gelip evrimi doğadaki vahşi, yabani kavgaya indirmek, popülasyonun dengesini bozan asıl şeydir. Evrimde hiçbir zaman salt sosyal darwinist bir işleyiş olmadı.
Bu platformda sorunun bilimsel kısmına da politik kısmına da daha önce değinildi. Kaynaklardan bilgi edinebilirsiniz.
Kaynaklar
- U. Derin. Tıbbın Gelişimi Evrimi Etkiler Mi?. (4 Mart 2021). Alındığı Tarih: 9 Mayıs 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı S&C | Arşiv Bağlantısı
- Ç. M. Bakırcı. Dawkins'in Darwinist Bir Toplumda Yaşamak Istemeyeceğini Söylediği Doğru Mu? Bu Ne Anlama Geliyor?. (24 Nisan 2021). Alındığı Tarih: 9 Mayıs 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı S&C | Arşiv Bağlantısı
