Sosyal canlılar olduğumuzdan, uyumsuz davranışlar genelde stres tepkisine neden olur. Diğer sosyal hayvanlarda bunun ilkel hali, bir tepki aldığında korkuya kapılmak. Biz, güçlü bir belleğe sahip olduğumuz ve geleceği hayal edebildiğimiz için, kafamızda daha fazla belirsizlik oluşuyor. Öyle ki, her stres tepkimize ayrı isim vermişiz (korku, cinsel istek, açlık, aşk, öfke, utanç, pişmanlık, coşku vb.).
Utanç ve ahlakın evrimi veya temel öğrenme şekli, oyunlarda görülebilir. Diğer sosyal hayvanlarda da oyun oynama ve kurallara uyma davranışı var. Zarar vememe, güç dengesi olmadığında, arada bir karşıdakine iltimas geçme gibi prensiplere uymak gerekiyor. Eğer sürekli hile yaparsanız veya karşıdakini ezerseniz, insan veya değil, bir süre sonra oyundan atılırsınız veya oyun çağrılarınız karşılıksız kalır. O tepkiler ve izolasyon duygusu da utancın temelini oluşturur mesela. Tabi hayvanlarda hafıza insanınki kadar kuvvetli olmadığı için bu duygu ileride hatırlanmayabilir.
Sosyolog Jonathan Turner insanları diğer pirimatlardan ayıran şey duyguların evrimi olmuştur diyor. 4 temel duygu; öfke, üzüntü, korku ve mutluluk. 3/4'ü negatif olan bu temel duygular insanların hayatlarının devamlılığı için gerekli olan grupları bir arada tutmak için pek elverişli değil. Ama bu duyguların ikili ve üçlü birleşimlerinden doğan duygularla insanlar topluluk halinde kalıp yaşamayı başardı. Korku ve öfke kıskançlığı oluşturdu, korku ve mutluluk dinle de bağlantılı olan huşuyu. Üzüntü, korku ve öfkenin birleşimi utanç, suçluluk duygusunu oluşturuyor.
