50000 yıldan daha eski buluntuların ve evrenin yaşı nasıl belirlenebiliyor?

Kısa cevap : Yarıömrü karbonun yarı ömründen daha büyük olan elementler kullanılarak yaş tayini yapılıyor.

Uzun cevap : Elementler atomlardan meydana gelmektedir. Atomların merkezinde proton ve nötron bulunurken, çekirdekte belirli orbitallerde dolanan elektronlar vardır. Bu atomların bazıları "kararlı" iken bazıları ise "kararsız" yani radyoaktiftir. Radyoaktif atomların iç enerjileri fazladır. Doğada hiçbir şey yüksek enerjide bulunmak istemez, dolayısıyla minimum enerjide olup, maksimum düzensizlikte bulunmak ister. İşte bu yüzden radyoaktif atomlar bozunarak daha düşük enerjiye geçmek isterler. (nötron, alfa, beta, gama, x-ışını yayarak bu gerçekleşir.) Atomlar bozunarak farklı düşük seviyedeki atomlara dönüşürler.

Baştaki atom sayısının yarısının diğer elemente dönüşmesi için geçen süreye "yarıömür yada yarılanma ömrü" denir. Bazı radyoaktif atomların yarıömrü oldukça küçükken (Polonyum-214-218) , bazılarının ki ise oldukça büyüktür (Toryum-230, Uranyum-234-238). İşte bu büyük olan atomlar kullanılarak ve yarıömürden yola çıkıp, atomda daha bozunmamış olan atomların sayısı yardımıyla incelenen maddenin ya da cismin yaş tayini yapılır.

İleri okuma için kaynağa bakabilirsiniz.