Burada eleştirinin nasıl olduğunun önemi çok fazla. Bilim bizlere sonuçları ve nedenlerini verir. Önemli olan bizim bunları nasıl yorumladığımızdır. Bunlardan çıkaracağımız anlamdır. Doğru olanı anlayabilmek, verilen bilgiyi doğru yorumlamak bilimsel gerçekleri görmemizi sağlar. Yani bir bilimsel bilgiyi başka şekillerde yorumlayan iki veya daha fazla kişi birbirleriyle bilim kavgasına girebilirler.
Fakat doğrudan bilim eleştiriye açık mıdır? Bu soruya gelecek olursak, bence hayır. Bilim kesindir ve doğru olanı bize sunar. Bizim eleştirmemiz ise sadece bizim doğru yorumlama veya başka bir deyişle çıkarım yapamamızdan kaynaklanır. Oysaki her bilgiyi en doğru şekilde anlasak ortada eleştirisini yapabileceğimiz hiçbir şey kalmaz.
Önemli nokta eleştiri ile sorgulamanın karıştırılmaması gerektiğidir!
Bilim sorgulanmaya, teoriler üzerine teoriler koymaya, hipotezleri çürütme odaklı başka bilimsel bilgiler almaya sınırsız bir şekilde açıktır. Yani bir şeyi sorgulayarak “Bu böyledir ama böyle olmama ihtimali olabilir. Bunu şöyle açıklayabiliriz.” şeklinde karşı fikirler bilimin gelişmesinde çok büyük rol oynar. Zaten bilim böyle çalışır. Doğru olana net bir şekilde ulaştığımızı bilmek çok zordur. Bu sebeple sürekli başka fikirler ile bilimsel teorilerin sağlamlığı test edilmelidir. Mesela evrim bugüne kadar bildiğimiz en sağlam teorilerdendir. Darwin zamanından beri bazı bilgiler yanlış olduğu için düzeltilmiş, değiştirilmiştir ama hiçbir zaman bu evrimin gerçekliğini sarsmamış tam tersine güçlendirmiştir. Mesela Evrim Kuramı Darwin’den önce birçok bilim insanı tarafından izah edilmişti; ancak mekanizmaları (yasaları, ilkeleri, doğa gerçekleri) net bir şekilde ortaya konmamıştı. Darwin en temel mekanizmaları ortaya koydu ve bu teoriyi güçlendirdi. Bu son olmadı. Bunun üzerine Darwin’in başta genetik olmak üzere birçok hatası başka bilim insanları tarafından düzenlendi, düzeltildi. Bunun üzerine birçok başka kuramda geliştirildi. Örneğin Gould ve Lewontin’in Sıçramalı Evrim Kuramı gibi. Fakat bunlar canlıların evrimleştiği ve değiştiği gerçeğini değiştirememiştir.
Evrim örneğini vererek açıklama yaptım ama bu sadece bir örnek. Yani bilim sorguya ve karşıt hipotez ve teoriler üretmeye sonsuz şekilde açıktır. Önemli olan bilimsel bir şekilde bu karşıt fikir ve teorilerin açıklanabilir olması. Bu fikir ve teoriler karşı görüşü olduğu teoriyi çürüterek bilimi daha çok geliştirebilir veya çürütmeyi başaramayarak hali hazırdaki teoriyi daha çok güçlendirebilir. Dolayısıyla her türlü bilim gelişecektir.
Bu dediklerimle eleştiri çok farklı olduğu için ne hakkında bahsedildiği (eleştiriden kasıt) çok önemli rol oynamaktadır.
Kısacası: Bilim eleştiriye açık değil, sorguya ve karşı fikirlere bilimsel olarak dayanağı olduğu sürece sonsuz şekilde açıktır.
167 görüntülenme
