Merhabalar
Öncelikle büyük patlamanın ne demek olduğuna bir göz atalım.
Büyük Patlama (Big Bang) teorisi, evrenin nasıl oluştuğuna dair en önemli açıklamadır. En basit haliyle, içerisinde bulunduğumuz evrenin ilk başta küçük bir tekillikten ibaret olduğunu, sonrasında bugünkü haline gelene kadar kainatın 13,8 milyar yıldır genişlediğini bize göstermektedir.
Günümüzde, gökbilimciler mevcut teknolojiler yardımı ile evrenin başlangıcına geri dönemediklerinden dolayı, büyük patlama teorisi hakkında sahip olduğumuz bilgilerin çoğu matematiksel formüller ve modellere dayanmaktadır. Ancak, gökbilimciler, evrende oluşan genişlemenin “yankısını” mikro dalga arka planı olarak bilinen doğal bir olay sayesinde görebilirler.
Gökbilimciler topluluğunun büyük bir çoğunluğu bu teoriyi kabul ederken, Büyük patlama ‘nın yanı sıra sonsuz genişleme ya da salınımlı evren gibi alternatif açıklamaları savunan teorisyenlerde vardır.
Evrenin genişlemesi hakkında da çok bilinen bir yanlışı düzeltelim.Evren bir yandan büyürken diğer yandan sabit kalmaz.Her yandan büyür.Kendi yaşının 2 katı olması bu yüzden beklenen bir durumdur.Peki neden çok daha büyük ?
Bunun nedeni evrenin genişlemesi hız kavramıyla açıklanamayacak bir olgu oluşundan ötürü gelmektedir.
Algısal olarak baktığınızda, evrenin genişlemesi bir hız gibi görünebilir. Fakat evrenin genişleme hızı derken, aslında bildiğimiz hız kavramından söz etmeyiz. Hız dediğimiz şey, bir noktadan diğer bir noktaya ne kadar sürede gidildiğinin bir ölçütüdür. Halbuki evren bir hareket yapmamaktır, sadece genişlemektedir ve bu genişleme bir noktadan değil, her noktadan gerçekleşir. Dolayısıyla bir noktada göreceğiniz genişleme hızı, bir diğer noktada göreceğinizden farklı olacaktır.
Hızı genellikle km s-1 birimiyle ifade ederiz. Bu tanım, bir cismin bir saniyede kaç kilometre ilerlediğini bize söyler. Fakat evrenin genişlemesi söz konusu olduğunda bu birim km s-1 Mpc-1‘dir. Yani bir megaparsek (Mpc) (3.26 milyon ışık yılı) uzaklıktaki bir cismin bir saniyede kaç kilometre ilerlediğini bize söyler. Aramızdaki evren genişlediği için, bizden bir Mpc uzaklıktaki bir cisim, hiçbir hareketi olmasa dahi sırf aradaki evrenin genişlemesinden ötürü, bizden yaklaşık 70 km s-1 hızla uzaklaşır. Eğer 2 Mpc uzaklığa bakarsanız bu değer 140 km s-1, 3 Mpc uzaklığa bakarsanız 210 km s-1 olur. En nihayetinde bu değerin bir noktada ışık hızına ulaşacağı açıktır. (Bu durum özel göreliliği ihlal etmez, çünkü söz konusu olan cismin kendi öz hızı değildir, sadece aradaki evrenin genişlemesinden kaynaklanan ötelenmedir. )
İşin özü evrenin genişlemesi ve hız kavramları karşılaştırılabilir değildir.
(Bu yazı çeşitli kaynaklardan alıntıdır ve kendi düşüncelerimi de yansıtmaktadır.Kaynaklar ve referanslar kısmından yazıların tam halini bulabilirsiniz.)
Referanslar
1. P. Coles & F. Lucchin, Cosmology
2. Leonard Susskind, Stanford University, Cosmology Lectures
3. P. Francis & B. Schmidt, Austuralian National University, Cosmology Lectures, ANU-ASTRO4X: Astrophysics: Cosmology.
Kaynaklar
- Yazar Yok. Rasyonalist.org. (7 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 7 Eylül 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
- Yazar Yok. Hyperphysics. (7 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 7 Eylül 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı