30. Ig Nobel Ödülleri Sahiplerini Buldu: Helyum Soluyan Timsahlardan, Dışkıdan Yapılan Çatallara...

Zihnisinir ve komik keşifleri ödüllendiren Ig Nobel Ödülleri, COVID-19 pandemisi dolayısıyla sanal ortamda da olsa düzenlendi ve bolca böcek şakası yapıldı. Annals of Improbable Research (Olasılıksız Araştırmalar Yıllığı) isimli bilim mizahı dergisi tarafından düzenlenen dijital ödül töreni, 30. yılı için "böcekler" temasını konu edindi; ancak kazananlar arasında çok çeşitli sayıda tuhaf, beklenmedik, merak uyandıran araştırma da vardı. Seremoni, ilk defa tamamen dijital ortamda yapıldı ve bir dizi önceden kaydedilmiş konuşmaya, müzikli sayılara ve ışık hızında verilen derslere ev sahipliği yaptı.

Bu yılın entomoloji (böcekbilim) ödülü, böcekler üzerine araştırma yapan bilim insanlarından çoğunun neden örümceklerden korktuğu ile ilgili bir araştırmaya verildi. Araknofobik entomologlar araştırması, 2013 yılında American Entomologist dergisinde yayınlanmıştı ve kariyerlerini mağaralarda sürünen tahtakuruları ve kurtçuk larvalarına adamış kişilerin, örümceklerden neden bu kadar çok korktuğunu incelemişti.^[1] Araştırmanın sonuçlarına göre örümceklerin en sevilmeyen özellikleri arasında hızlı ve beklenmedik hareketlerde bulunma yetenekleri ve çok sayıda bacakları olması yer alıyor. Örümcekler, böcek değildir; ancak böceklerden sadece 2 adet daha fazla sayıda bacakları vardır.

Akustik alanındaki ödül, helyum soluyarak ses inceltmeyi içeren parti şovunu sürüngenlere uygulayan bir araştırmaya verildi. Timsah vokalizasyonunu çalışan araştırmacılar, timsahları hava geçirmez ve helyum dolu bir odaya koydular ve karınlarındaki yüksek enerji frekansı bantlarının daha da yüksek değerlere ulaşabildiğini gördüler. Journal of Experimental Biology dergisinde 2015 yılında yayınlanan sonuçlar, kuş olmayan sürüngenlerin, ses kutularındaki titreşimler yoluyla formant adı verilen sesleri üretebildiklerini gösteren ilk araştırmaydı.^[2]

Belirli kaş yapılarının neden "aşırı düzeyde narsisistik" olarak algılandığını araştıran iki bilim insanına psikoloji ödülü verildi.^[3] Yüzlerinin farklı kısımları gizlenmiş insan fotoğrafları gösterilen insanlar üzerinde araştırma yapan ikili, özellikle de kaşların narsisistik kişilik özelliklerine yönelik sözlü olmayan ipuçları olduğunu gösterdiler ve sonuçlarını 2018'de Journal of Personality dergisinde yayınladılar. Araştırmaya katılanlar, kaş belirginliğini (yani kaşların kalınlığını ve yoğunluğunu), narsisizmin en güçlü işareti olarak değerlendirdi.

Kazanan diğer araştırmalar arasında, mizofoni olarak bilinen psikiyatrik bir bozukluğa yönelik yeni kriterlerin geliştirilmesi vardı. Mizofoni, belirli nefes alma ve yemek yeme seslerinden tiksinme duygusudur.[4] Ayrıca daha yüksek ekonomik eşitsizlik olan ülkelerdeki romantik partnerlerin daha sık öpüştüğüne yönelik çalışma^[5] ile, daha önceden Inuitlerin yapabildiği iddia edilse de donmuş insan dışkılarından çatal üretilemeyeceği bulgusu^[6] da kazananlar arasındaydı.

Kazananlara, sahte bir 10 trilyonluk Zimbabwe doları banknotu verildi ve e-postalarına 6 sayfalık bir PDF gönderildi. Kazananlar, bu PDF dosyasının çıktısını alıp, bant ile birleştirmek suretiyle ödüllerini evlerinde üretebildiler. Bu senenin ödüllerini, Erik Maskin (Ekonomi, 2007), Frances Arnold (Kimya, 2018), Richard Roberts (Fizyoloji/Tıp, 1993), Martin Chalfie (Kimya, 2008), Jerome Friedman (Fizik, 1990) ve Andre Geim (Fizik, 2010) gibi Nobel ödüllü araştırmacılar takdim ettiler.

Seremoni sırasında Dream, Little Cockroach (Hayal Et, Küçük Hamamböceği) isimli, Nobel ödüllü bilim insanlarının, profesyonel şarkıcılar ve müziğe eğilimli diğer bilim insanları ile şarkılar söyledikleri bir miniopera da sergilendi. Geçtiğimiz yıllarda düzenlenen seromonilerde, katılımcıların etkinlik programından kağıt uçaklar yapıp sahneye atmaları istenmişti; bu sene ise katılımcıların evlerinde kağıt uçaklar yapması istendi. Sunucu Marc Abrahams, seromoniyi meşhur satırlarıyla sonlandırdı:

Eğer bu yıl Ig Nobel Ödülü'nü kazanmadıysanız (hele ki kazandıysanız) gelecek sene bol şanslar!