Mizofoni nedir? Nasıl tedavi edilir?

Merhabalar. Yabancı literatürde “Misophonia” olarak bilinen rahatsızlık, dilimize Mizofoni hastalığı olarak çevrilmiştir. Seslere karşı aşırı hassasiyet olarak tanımlanan misophonia, bazı tıp kaynaklarında seçici ses duyarlılığı sendromu olarak da geçmektedir. Hasta birey sakız çiğneme, nefes alma, tırnak kesme, koklama, ağız şapırdatma, horlama, ıslık, öksürük, esneme, yürüme, konuşma, yemek yeme ve hatta diş fırçalama gibi günlük yaşamda sıkça karşılaşılabilecek seslerden rahatsız olmaktadır. İlk defa 2001 yılında Jastreboff adlı bilim insanı tarafından tanımlanan misophonia hastalığına sahip kişi çevresel seslerden duyduğu rahatsızlık nedeni ile zamanla sosyal hayattan uzaklaşır ve yalnızlaşmaya başlar.

Misophonia nedenleri tam olarak bilinemeyen bir hastalık olmakla birlikte beynin hem psikolojik hem de fiziksel olarak anormal semptomlar geliştirmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Diğer bir deyişle hem nörolojik hem de psikolojik bir bozukluk olarak değerlendirilmekte ve beyin frontal loblarındaki farklılıktan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bunlara ek olarak şu psikolojik rahatsızların misophonia hastalığını tetiklediği bilinmektedir:

Obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu: Endişeye sebep olan kaygı verici düşüncelere obsesyon adı verilir. Simetri kaygısı, kirlenme korkusu, diğer kişiler tarafından yanlış anlaşılma korkusu, bazı nesneleri biriktirme ya da düzen gibi takıntılar misophonia görülme seviyesini artırabilir.

Tourette sendromu: Nöropsikiyatrik bir hastalık olan Tourette sendromu, istemsiz ve tekrarlanan fiziksel hareketlere neden olur. Kendi kendine konuşma, sıkça boğaz temizleme, kafa ve omuz tikleri, devamlı koklama isteği ile göz kırpma gibi fiziksel hareketler misophonia'yı tetikleyebilir.

Anksiyete bozuklukları: Olaylar ve durumlar karşısında kontrolsüz şekilde endişelenen kişiler anksiyete bozukluğuna sahip kişilerdir. Kas gerginliği, asabiyet, yorgunluk, avuç terlemesi, ishal, vücutta karıncalanma, konsantrasyon zorluğu ve uyku problemi yaşayan kişilerde aynı zamanda misophonia görülme sıklığının arttığı da bilinmektedir.

Bunların dışında bağırsak, yeme bozukluğu, mide ya da yemek borusu daralması, idrar problemi, vertigo, migren, yüz felci, kulak ameliyatı, uzun süre yüksek sese maruz kalma, beyin travması ve cinsel sorunlar yaşayan kişilerde de misophonia'ya yakalanma riskinin arttığı bildirilmiştir.

Misophonia hastalığı konusunda son araştırmalar eğitim ve danışmanlık yönteminin en etkili tedavi yöntemi olduğunu göstermektedir. Böylece hasta, rahatsızlığı konusunda desteklenir ve bu hastalık hakkında daha fazla bilgi edinmesi sağlanır. Diğer taraftan ses terapisi eşliğinde ilerleyen özel terapi yönteminin de etkili olabileceği düşünülmesine rağmen halen net bir bilgi ortaya konamamıştır. Misophonia çözümü için hastaya özel uygulanan terapi şekilleri şunlardır:

Bilişsel davranışçı terapi: Hastanın sıkıntılarının azaltılması, sesler hakkında daha farklı düşünmesi ve değişimin keşfedilmesi amaçlanır.

Duyarsızlaştırma (ses terapisi): Kulaklara ya da odaya yerleştirilen özel ses jeneratörleri ile terapi yapılmaktadır. Birkaç ay süren terapide işitme üzerinde oluşan hassasiyet kaldırılmaya çalışılır.

Yeniden eğitme terapisi: Bireyi, kendisini rahatsız eden seslere karşı duyarsızlaştırmayı hedefleyen bu terapi, seslerin kulağa daha güzel gelmesi için geliştirilen teknikleri içerir. Böylece beynin işitsel işleme merkezinin onarılması amaçlanmaktadır. Hastanın durumuna göre terapi süresi 6 ila 12 ay devam edebilir.

Yaşam tarzı değişimleri: Hastanın, hastalığa karşı koyabilecek tüm teknikleri öğrenmesi amaçlanır. Terapi genelinde daha sakinleştirici müzikler ile seslerden yardım alınarak kişinin seslere karşı daha iyi hissetmesi sağlanır. Diğer ses ve gürültülere karşı kişinin yaşam tarzında yapacağı ufak değişimler konusunda öneriler getirilir.

Misophonia ilaç tedavisi konusunda özel bir ilaç mevcut değildir. Ancak hastalık ile birlikte seyreden depresyon ve anksiyeteye bağlı olarak ilerleme olursa, birtakım antidepresanların kullanılması desteklenebilir. Böylece semptomların azalması ya da hassasiyetin kontrol altına alınması desteklenebilmektedir. Bunların dışında misophonia'nın yaratabildiği uyku problemlerine karşı da önerilebilecek ilaçlar bulunmaktadır.