2024 Nobel Fizik Ödülü, Modern Yapay Zekânın Temelindeki Yöntemleri İcat Eden İkiliye Verildi!

2024 Fizik Nobel Ödülü, yapay sinir ağları ve makine öğrenmesini mümkün kılan temel algoritmalar üzerine yaptıkları öncü çalışmalar nedeniyle John Hopfield ve Geoffrey Hinton'a verildi.^[1]

Bu çalışmalar, ChatGPT gibi büyük dil modelleri için büyük önem taşıyor. ABD'li bilim insanı John Hopfield ve İngiliz-Kanadalı bilim insanı ve yapay zekâ uzmanı Geoffrey Hinton, makine öğreniminin temelini oluşturan keşifleri ve icatları nedeniyle 2024 Nobel Fizik Ödülü'nü almaya hak kazandılar. Nobel Ödülü'nü veren kuruluş olan İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, ödül sahiplerine verilirken yapılan açıklamada şöyle söylüyor:

Bu yılki Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan iki isim, fizik alanındaki araçları kullanarak günümüzün güçlü makine öğreniminin temelini oluşturan yöntemleri geliştirdi.

Tüm Reklamları Kapat

Yapay zekâ, Nobel Fizik Ödülü verilmesi beklenen bir alan gibi görünmeyebilir, ancak öğrenebilen sinir ağlarının keşfi ve bunların uygulamaları, fizik ile yakından ilişkili iki alan olarak öne çıkmaktadır. Bu yapay sinir ağları; parçacık fiziği, malzeme bilimi ve astrofizik gibi çeşitli fizik konularında araştırmaları ilerletmek için kullanılmıştır.

Yapay sinir ağlarına dayalı makine öğrenimi; şu anda bilim, mühendislik ve günlük yaşamı köklü bir şekilde dönüştürmektedir.

ABD'de Princeton Üniversitesi'nde profesör olan Hopfield, verilerdeki görüntüleri ve diğer örüntü türlerini depolayabilen ve yeniden oluşturabilen bir "ilişkilendirme hafızasını" ilk kez makinelerde oluşturdu. Kanada'da Toronto Üniversitesi'nde profesör olan Hinton ise verilerdeki özellikleri otonom olarak bulabilen ve görüntülerdeki spesifik unsurları tanımlama gibi görevleri yerine getirebilen yapay zekâ modellerinin temelini oluşturan yöntemi icat etti. Nobel Fizik Ödülü'nün iki sahibinden biri olan Geoffrey Hinton, ödülün sahiplerinin duyurulduğu basın toplantısına telefon ile bağlanarak şöyle söyledi:

Çok şaşkınım. Bunun olacağını hiç tahmin etmemiştim.

Modern yapay zekânın öncüsü olarak bilinen Hinton, kendi deyimiyle "yapay zekânın insanların beklediğinden çok daha kısa sürede insanlardan daha akıllı hale gelebileceğini fark ettikten" sonra, yapay zekânın tehlikeleri hakkında özgürce konuşabilmek için yapay zekâ üzerine araştırmalar yaptığı teknoloji devi Google'dan 2023 yılında ayrıldı. Nobel Fizik Komitesi başkanı Ellen Moons, ödül seromonisindeki konuşmasında şöyle söylüyor:

Makine öğreniminin büyük faydaları olmasına rağmen, hızlı gelişimi geleceğimiz hakkında da endişeler doğurmuştur. İnsanlık olarak, bu yeni teknolojiyi insanlığın en büyük yararı için güvenli ve etik bir şekilde kullanma sorumluluğunu kolektif olarak taşıyoruz.

Ödül, birden fazla kazanan olması durumunda ödül sahipleri arasında paylaştırılacak olan 11 milyon İsveç kronu (1,1 milyon dolar) değerindeki bir para ödülü ile birlikte veriliyor. Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından takdim edilmekte. Dünya çapındaki fizikçiler ve bilim insanları için en prestijli ödül olarak kabul edilen ödül, birkaç kesinti dışında 1901 yılından bu yana her yıl verilmektedir. Nobel Fizik Ödülü, özellikle diğer Nobel Ödülleri arasında genellikle en büyük yankıyı uyandırmaktadır ve geçmiş kazananlar listesinde Albert Einstein, Niels Bohr ve Enrico Fermi gibi bilimin dev isimleri yer almaktadır.