2016'da Okyanusta Yaşanan Sıcak Hava Dalgası, 4 Milyon Deniz Kuşunun Ölümüne Neden Oldu!

2016 yılının başlarında, kaydedilen en şiddetli denizel sıcak hava dalgalarından biri güney Alaska’da korkunç bir manzaraya sahne oldu. Tavuk büyüklüğündeki deniz kuşları olan on binlerce bayağı dalıcımartının cesetleri, bir deri bir kemik kalmış hâlde sahillere yığılmıştı Bu manzara, sanki denizden savrulmuş ıskarta parçalarını andırıyordu. Bilim insanları başlangıçta ölü sayısını yarım milyon kuş olarak tahmin etmişti. ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi'nden bir vahşi yaşam biyoloğu olan Heather Renner şunları söylüyor:

Durumun kötü olduğunu biliyorduk. Ancak yıllar süren gözlemlerden elde edilen verileri inceledikten sonra, durumun düşündüğümüzden çok daha kötü olduğunu fark ettik.

Heather Renner ve meslektaşlarının Science dergisinde yayımlanan tahminlerine göre, ölen kuş sayısı 4 milyona ulaşmış olabilir.^[1] Bu, Alaska’daki sıcak hava dalgası öncesindeki bayağı dalıcımartı popülasyonunun yarısına eşdeğer ve modern tarihte belgelenmiş en büyük hayvan kitlesel ölümlerinden biri olarak kayıtlara geçti. Sekiz yıl sonra, okyanus sıcaklıkları normale dönmesine rağmen, Renner kuş popülasyonunun toparlandığına dair çok az kanıt olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmaya dahil olmayan, National Audubon Society Seabird Institute'ta koruma bilim direktörü ve deniz kuşları ekoloğu Don Lyons, şunları söylüyor:

Araştırma, bölgenin ekosisteminde çok temel değişikliklerin yaşandığını gösteriyor.

Şekil ve renk olarak zarif bir pengueni andıran bayağı dalıcımartılar, kısa kanatlarını hızla çırparak dalgaların üzerinde saatte 80 kilometre hızla uçabiliyor. Küçük balıkları yakalamak için 200 metre derinliğe kadar dalış yapabiliyorlar. Böyle bir atletik performansı sürdürebilmek için her gün vücut ağırlıklarının yarısı kadar yiyecek tüketmeleri gerekiyor.

2016’daki sıcak hava dalgası sırasında bilim insanları, Alaska sahillerinde 62.000 bayağı dalıcımartı cesedi saydı. Bu sıcak hava dalgası, kuzeydoğu Pasifik Okyanusu'ndaki su sıcaklıklarını tarihi seviyelerin 2°C üzerine çıkarmış ve Yığın (İng: The Blob) olarak adlandırılmıştı. Kuşların çoğunun kışı geçirdikleri denizde ölmüştü.

Daha kapsamlı bir tablo elde etmek isteyen Heather Renner, Alaska Körfezi ve Bering Denizi’ndeki ada kolonilerine yöneldi. Bu bölgelerde yaz aylarında kayalıklarda yuva kurmak için on binlerce kuşun toplandığı yıllık sayımlar gerçekleştiriliyordu. Renner durumu şöyle açıklıyor:

İlk ölümlerden kısa bir süre sonra, birçok kayalığın artık seyrek nüfuslu olduğunu gördük. Ancak zayıf düşmüş kuşların enerji tasarrufu yapmak için denizde kalıp yuvalamaktan vazgeçmiş olabileceği ihtimalini de göz önünde bulundurmamız gerekiyordu. Yıllar geçtikçe, bu kuşların birçoğunun bir daha geri dönmeyeceği anlaşıldı.

Sıcak hava dalgasının üç yıl sürdüğü dönemin ardından, en yakından izlenen sekiz adada popülasyonlar %50'den fazla azaldı. Doğu Bering Denizi’ndeki koloniler ise en ağır kayıpları vererek %70 oranında küçüldü. Renner ve ekibi, toplam ölü sayısını bu veriler üzerinden 4 milyon olarak tahmin ediyor. Önceleri ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’nda (USGS) deniz biyoloğu olarak çalışan John Piatt, şunları söylüyor:

Muhtemelen kuşların sonunu getiren şey yoğun kalori ihtiyaçlarıydı. Bu sıcak hava dalgasının biyolojik etkilerinin ilk göstergesinin bayağı dalıcımartılar olmasının ana nedenlerinden biri de bu olabilir.

Bayağı dalıcımartıların diyetinde temel bir yeri olan kapelin ve kum balığı gibi ufak balık türlerinin de popülasyonlarının normal seviyelerin %50’sinin altına düştüğü görüldü. Ayrıca Pasifik morina balığı stokları çöktü ve 100 milyon dolarlık bir balıkçılık sektörü kapatılmak zorunda kaldı. Bilim insanları, sıcak hava dalgası sırasında yaklaşık 7.000 kambur balinanın da Pasifik'te kaybolduğunu, bunun da açlığa sebep olduğunu düşünüyor. Son zamanlarda bazı türlerinin ise normal seviyelerine dönmeye başladığı belirtiliyor. Alaska’daki USGS deniz ekoloğu Yumi Arimitsu şunları söylüyor:

Son birkaç yılda kapelinlerin yeniden dönmeye başladığını gördük.

Alaska Körfezi’nde morina balığı toplam biyokütlesi son 7 yılda %25 oranında arttı. Bu yıl, Alaska sularında kambur balina yavrularında da bir artış gözlendi. Ancak bayağı dalıcımartılar için herhangi bir toparlanma işareti henüz yok. Renner, bunun nedeninin devam eden yiyecek kıtlığı ve buna ek olarak bayağı dalıcımartı yumurtalarına yönelik yırtıcı hayvan saldırıları olduğunu düşünüyor. Renner durumu şöyle açıklıyor:

Zayıflamış kolonilerdeki kuşlar, kartallar gibi yırtıcılar saldırıya geçtiğinde daha kolay kaçıyor. Bu da yumurtaları aç martı kuşlarına karşı savunmasız bırakıyor.

Bayağı dalıcımartıları Galler sahillerinde on yıllardır izleyen Sheffield Üniversitesi'nden evrimsel biyolog Tim Birkhead bu açıklamayı bulduğunu belirtse de bir küçük popülasyonlar söz konusu olduğunda herkesin daha endişeli ve gergin olacağını söylüyor. Çalışmada yer almayan ve National Oceanic and Atmospheric Administration’da deniz ekoloğu olan Rob Suryan ise son olarak şöyle bitiriyor:

Bu olay, ekosistemin sıcaklıklardaki değişikliklere karşı ne kadar hassas olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu tür sıcaklık artışlarının gelecekte bölgede daha yaygın hale geleceğini öngörüyoruz. 8 yıl geçmesine rağmen hâlâ ekosistemin nasıl bir hal alacağını görmeyi bekliyoruz.