Evrimsel biyolojide değişim 2 temel seviyede incelenir: mikroevrim ve makroevrim. Bunların ne anlama geldiği, isimlerinden kolaylıkla anlaşılabilir: mikroevrim, dışarıdan kolay kolay görülemeyen; ancak detaylı incelemelerle varlığı anlaşılabilen evrimsel değişimlere verilen isimdir. Tıpkı bakteriler gibi canlıları normalde göremememiz; ancak mikroskop kullanarak bunları görebilmemiz gibi... Mikroevrim, genellikle bir türün kendi içerisinde meydana gelen değişimlere verilen isimdir. Çoğu zaman bu değişimler genler ve proteinler bazında olur (ki bu nedenle "mikro" denir); ancak mikroevrim, bu kimyasal değişimlerin fiziksel görünüm (fenotip) üzerindeki etkilerini de kapsayabilir. 

Mikroevrim gücünü genellikle evrimin resmi tanımından alır. Hatırlayacak olursanız evrim, bir canlı popülasyonu içerisindeki her bir özelliğin görülme sıklığının (frekans) nesiller içerisinde değişmesi demektir. Örneğin insan popülasyonlarında sarı saç renginin oluşmasını sağlayan genler 1940'ta %24, 1970'te %21 oranında bulunuyorsa, bu evrimsel bir değişimdir. Ancak örneğin bir bebeğin 1 yaşındayken saçlarının hayali bir renk skalasında %90 sarışın, 25 yaşındayken %10 sarışın olması evrim değildir. Bu, bireyin ömrü içerisinde yaşanan bir değişimdir ve bu nedenle evrimsel biyolojinin değil, gelişim biyolojisinin ilgi alanıdır. Öte yandan sarışınlığa neden olan genlerin görülme sıklığının popülasyon içerisinde nesilden nesle değişimi evrimdir. İşte mikroevrim de; aslında tam olarak budur. Dışarıdan baktığımızda sarışın veya kahverengi saçlara sahip olmasıyla ilgisi olmaksızın insanın "insan" olduğunu biliriz. Fakat "insan" dediğimiz bu canlı, gözlerimizin önünde evrimleşiyor olsa da, bu evrimsel değişim dikkatli bakılmazsa görülemez. Tıpkı bakteriler gibi... Bu nedenle buna mikroevrim denir.

Evrim Ağacı Uyarısı: Başlığın toplumumuzla daha ilişkili olabilmesi için orjinalinde "Jennifer Aniston" (Amerikalı aktris) olan isimleri yer yer "Türkan Şoray" olarak değiştirdik. Çünkü konu dahilinde, genel toplum tarafından yakından bilinen bir yüz olduğu sürece yazı aynen geçerliliğini koruyor. Bu yazı, Jennifer Aniston'a özel bir durum değil. Genel olarak toplumdaki bilindik simalar için geçerli. Aniston, sadece sinirbilimciler arasında sıklıkla kullanılan bir örnek. Yani toplum içerisinde çok uzun yıllardır yer etmiş diğer aktör ve aktrisleri kullanarak da yazıyı değiştirebilirsiniz, geçerliliği değişmeyecektir. Yazıyı Türkiye'yle ilişkilendirmek için Evrim Ağacı olarak parantezler içinde bazı bilgiler ekledik. Böylece anlamanız daha kolay olacaktır. İyi okumalar.

Jeniffer’ı, veya hep söylediğimiz gibi “Jen”i düşünün (veya o ayırt edici beni ve yüz yapısıyla Türkan Şoray'ı). Büyüleyici gülümseyişiyle Jen, muhteşem çenesiyle Jen, saçını açık bırakmış hâliyle Jen, Rachel rolünde Jen, Brad’le Jen, Brad’siz Jen, Vince’le Jen, Oscar töreninde Jen ve tabii ki temporal lobun orta kısmındaki sinir hücresi olarak Jen.

Balıkesir'de kadın sağlığı konusunda en iyi hizmeti arayanlar için şehirde pek çok uzman doktor bulunmaktadır. Bu uzmanlar, jinekoloji, tüp bebek tedavisi, doğum ve sezaryen gibi alanlarda geniş bir bilgi birikimine sahiptir. Balıkesir en iyi kadın doğum doktoru^[1]arayışında olanlar için çeşitli hastane ve özel klinikler, modern tıbbi cihazlarla donatılmış olup, en güncel tedavi yöntemlerini sunmaktadır. Kadın hastalıkları ve doğum konusunda uzmanlaşmış bu doktorlar, gebelik takibi, doğum öncesi ve sonrası bakımda yüksek standartlarda hizmet vermektedirler. Sağlıklı bir gebelik süreci geçirmek ve doğum anında güvende hissetmek isteyen anne adayları, Balıkesir'deki bu uzman doktorların tecrübelerinden faydalanabilirler. Hastaların memnuniyetini ön planda tutan bu doktorlar, her bireye özel yaklaşımlar sunarak en iyi tedavi ve bakım hizmetini sağlamaktadır. Balıkesir'deki kadın doğum uzmanları, her türlü kadın hastalığının teşhis ve tedavisinde de yetkinlikleriyle öne çıkmaktadır.

İnsanlara olan ihtiyaca ne sebep oldu? Zeka mı? Kendi bilişsel evrimimizi anlamak için yaşayan en yakın atalarımıza, yani insan olmayan primat kuzenlerimize bakabiliriz.

Biliş, çevreden gelen bilgileri yorumlama, bunları birbirine bağlama ve elde edilen bu kişisel bilgileri gelecekteki durumlara ve problemlere uyarlayabilme yeteneğidir (Cheney ve Seyfarth, 1990). Böylesi önemli bir durum, hayvanın uyum başarısını geliştirmesini sağlar. Tüm hayvanlar yiyecek aramak, av olmaktan kaçınmak ve eş bulmak için çevrelerini anlamak zorundadırlar. Primatlar diğer taksonlar arasında, içinde bulundukları dünyayla nasıl baş ettikleri konusunda esneklikleri ile öne çıkmaktadırlar. Primer beyin büyüklüğünün ve buna bağlı olarak bilişsel yeteneklerinin gelişimini ilerleten ve önemli seçilim baskıları olduğu düşünülen karmaşık fiziksel ve sosyal dünyalarda yaşarlar (Byrne, 2000; Reader et al., 2011). Buna göre, öncelikle, fiziksel çevrelerini nasıl anladıklarını anlatacağız; daha sonra ise sosyal bilişi tartışmaya devam edeceğiz.

Timsah sırtlı kaplumbağa olarak da bilinen Macrochelys temminckii türü su kaplumbağaları, sadece Meksika Körfezi'ndeki nehir sistemlerinde bulunmaktadır. Bu muhteşem hayvanlar Kuzey Amerika'da yaşayan en büyük tatlı su kaplumbağasıdır ve genellikle "kaplumbağalar dünyasının dinozoru" olarak anılır. Yeni bir araştırma, bu canlının aslında 3 ayrı türü olduğunu gösteriyor. Buna rağmen canlının soyu tükenme tehdidi altında.

Ayı gibi pençelere ve sivri çenelere sahip olan 90 kiloluk, tarih öncesi çağlardan kalmış gibi gözüken bu hayvanın hiçbir doğal avcısı bulunmamaktadır. Bireyleri genellikle 100 yıl kadar yaşayabilmektedir. Bulundukları yerde durmaktan hoşlanan bu dev canavarlar genellikle nehir diplerinde otururlar ve yemeğin kendilerine gelmesini beklerler. Av önlerine düştüğü anda solucan benzeri dilini dışarıya çıkarara avı yakalarlar. Genellikle hareketsizlerdir; hareket etseler de oldukça yavaştırlar. Öyle ki, kabukları üzerinde algler büyüyebilir. Ancak uyaralım: Bu canlının çeneleri arasına parmağınızı sıkıştırmak, son hızla kapanan bir araba kapısına parmağınızı sıkıştırmakla eştir.

San Fransisco veya İstanbul'da, hiçbirine tek bir kelime bile yazmadan 600 kişiyle "çıktığınızı" hayal edin. Yakında olacak şey şu: Küçük ve meşgul bir bot, sizin adınıza çok sayıda aday ile konuşarak "kendinizi tanıma" safhasını tamamlayacak ve size hangi insanlarla tanışmak için koltuktan kalkmanız değeceğini söyleyebilecek. Whitney Wolfe Herd'e göre flörtün geleceği bu ve bunu bilecek biri varsa, o da ta kendisi!

Wolfe Herd, kadınları ilk hamleyi yapmaya teşvik eden bir buluşma ve ağ platformu olan Bumble'ın kurucusu ve yönetim kurulu başkanı. Platform, şimdi algoritmasının bu yönünü değiştirmiş olsa da, Wolfe Herd şirketin "Kutup Yıldızı"nın her zaman aynı kaldığını söylüyor:

Tesla, Ortodoks bir Hıristiyan olarak yetiştirildi. Hayatının ilerleyen dönemlerinde kendisini "Ortodoks anlamda inançlı " olarak görmediğini, dini fanatizme karşı olduğunu söyledi ve "Budizm ve Hıristiyanlık hem mensup sayısı hem de önemi en büyük dinlerdendir" dedi. Ayrıca "Bana göre evren hiç olmayan ve asla bitmeyecek olan büyük bir makinedir ve ruh veya ruh dediğimiz şey bedenin işleyişinin toplamından başka bir şey değildir. Bu işleyiş sona erdiğinde ruh ya da ruh aynı şekilde durur