Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Primatların Bilişsel Yeteneği

Primatların Bilişsel Yeteneği Pexels
19 dakika
5,100

İnsanlara olan ihtiyaca ne sebep oldu? Zeka mı? Kendi bilişsel evrimimizi anlamak için yaşayan en yakın atalarımıza, yani insan olmayan primat kuzenlerimize bakabiliriz.

Biliş, çevreden gelen bilgileri yorumlama, bunları birbirine bağlama ve elde edilen bu kişisel bilgileri gelecekteki durumlara ve problemlere uyarlayabilme yeteneğidir (Cheney ve Seyfarth, 1990). Böylesi önemli bir durum, hayvanın uyum başarısını geliştirmesini sağlar. Tüm hayvanlar yiyecek aramak, av olmaktan kaçınmak ve eş bulmak için çevrelerini anlamak zorundadırlar. Primatlar diğer taksonlar arasında, içinde bulundukları dünyayla nasıl baş ettikleri konusunda esneklikleri ile öne çıkmaktadırlar. Primer beyin büyüklüğünün ve buna bağlı olarak bilişsel yeteneklerinin gelişimini ilerleten ve önemli seçilim baskıları olduğu düşünülen karmaşık fiziksel ve sosyal dünyalarda yaşarlar (Byrne, 2000; Reader et al., 2011). Buna göre, öncelikle, fiziksel çevrelerini nasıl anladıklarını anlatacağız; daha sonra ise sosyal bilişi tartışmaya devam edeceğiz.

Tüm Reklamları Kapat

Primatların Fiziksel Dünya Algısı

Bilişsel Haritalama

Dünyanın her yerinde primatlar, bir dizi çevresel topografyaya egemen olmak, hava şartlarını değerlendirmek ve böylelikle yaşam alanlarında güvenli ve verimli bir şekilde hareket etmek zorundadır. Ana menzilleri içerisinde yer alan birtakım ögeleri anlamak ve hatırlamak durumundadır. Bu durum hem bilişsel haritalama becerilerini hem de esnek bir belleği gerektirir. Bilişsel haritalama, ağaçlar gibi sadece fiziksel işaretçilerin yerlerini değil aynı zamanda göze çarpan ve değişen özellikleri (örneğin, belli bir ağacın ne zaman meyve vereceği) hatırlamalarını da sağlar. Doğada gezinirken primatlar amaçsızca gezinmeyecek, güdümlü bir şekilde hareket edeceklerdir. Maymunlar (örneğin, Beyaz Elli Gibon ve Takkeli Kapuçin) ve apeler (kuyruksuz, insan türüne daha yakın maymunlar) (örneğin, şempanzeler ve Batı Gorili) tercih ettikleri meyve ağaçlarına ulaşmak için (Ban ve ark., 2014) en verimli rotaları alacaklardır, diğer bir deyişle, geçtikleri yerlerde ulaşılabilir besin kaynağı sayısını artırmaya bakacaklardır (Asensio, ve arkadaşları., 2011; Bates & Byrne, 2009; Janson, 1998; Vedder, 1984) Bilişsel haritalama, uyum gücünü arttırmak için çok önemlidir çünkü yoğun ve kalabalık ortamlarda görüş genellikle çok sınırlıdır ve meyve veren ağaçlar (veya diğer değerli kaynaklar) kolayca görülemeyebilir; bu yüzden hareket yollarını planlamak enerji harcamalarını ve arama maliyetlerini azaltır. Kuşkusuz, kişisel ilgi odakları (aynı tür içerisinde bile) değişkenlik gösterebilir ve bu durum primatlara karar verme sürecinde esnek davranmalarını sağlar. Örneğin, dişi şempanzelerin onları besin kaynaklarına götürecek yolları takip ederek rotalarını planlamaları daha muhtemelken, erkek şempanzelerin topraklarının sınırlarını izlemeye daha çok önem verdikleri görülmektedir (Bates & Byrne, 2009).

Bellek ve Gelecek Planlamaları

Primatların hafızası oldukça kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda, maymunların, 16 saate kadar eşyaların yerlerini hatırlayabildikleri (Menzel, 1999) ve son 24 saat içinde kendilerine gösterilen yeni eylemleri taklit edebildikleri ortaya çıkmıştır. 2010). Dahası, tıpkı insanlar gibi maymunlar (Hint Şebeği) ve apeler (Şempanze) seri şekilde gösterilen görüntüleri hatırlayabilmektedir (Inoue & Matsuzawa, 2007; Sands & Wright, 1980). Aslına bakılacak olursa, bazı durumlarda, esir şempanzelerin çalışma belleği becerileri insanların bellek performansını aşabilir (Inoue & Matsuzawa, 2007; ancak bkz. Cook & Wilson, 2010). Primatların hafızası da geleceğe dair planlamalara imkan verir. Örneğin şempanzeler, belirli araçları seçebilir ve ileriki zamanda bazı problemleri çözmek için onları saklayabilirler (Mulcahy & Call, 2006a). Etraflarında meyve ararlarken maymunların (özellikle Gri Yanaklı Mangabey Maymunu), o ara hangi ağaçta meyvelerin olgunlaşmış olabileceğini anlamak için geçmiş günlerin sıcaklık bilgisine başvurdukları belirtilmiştir (Janmaat et al., 2006). Bu esneklik zihinsel tasavvur gerektirebilir: örneğin, ape (Şempanze) ve maymun (Yengeç Yiyen Şebek, Zeytuni Babun ve Sincap Maymunu) türleri, küçük yaştaki çocukların becerisine yakın oranda, belli miktarlar için Romen rakamlarına başvurabilir ve bu rakamları basit aritmetik için kullanabilirler (Boysen & Berntson, 1989; Olthof, ve ark., 1997; Schmitt & Fischer, 2011).

Tüm Reklamları Kapat

Alet Kullanma Becerisi ve Nedenselliği Anlayabilme

Primatların duyusal motor bilişi, aletlerin maharetli kullanımı ile tanımlanmaktadır. Hem ape hem de maymun türleri, erişimi zor yiyecekleri elde etmek için araçlar kullanırlar (Ottoni ve Mannu, 2001; Whiten, 2011). Primatların özel gereksinimlere göre alet üretme kabiliyeti, nedensel ilişkilerle beraber fiziksel özellikleri (nedensel anlayış) anlayabildiklerini gösterir. Beyaz sakallı capuchin maymunları (Cebus libidinosus), örneğin, kabuklu yemişleri kırarken çekiç olarak kullanmak için belirli ağırlıktaki nesneleri seçer (Visalberghi et al., 2008). Bu yeteneğin maymun gelişimi sırasında öğrenildiği anlaşılmaktadır. Mesela, genç kahverengi kapuçin maymunları (C. apella) alet malzemesi için rastgele ve verimsiz tercihler yapmakta ve yetenekleri yaşlarıyla orantılı şekilde artmaktadır (Pouydebat et al., 2006). Bu öğrenilmiş beceri primatların etkileştiği sosyal çevre ve malzeme arasındaki ilişkiyi vurgular: Bireyler fiziksel çevrelerine ait nedensel ilişkileri hem kişisel etkileşim hem de sosyal gözlem yoluyla öğrenir.

Nedensel anlayışla ilgili esaret altındaki apeler ile yapılan daha resmi testler dört ape türünün, etrafında engeller bulunan yiyecekleri almak için aletleri esnek bir şekilde kullanarak nedensel ilişkileri net olarak anlayabildiğini (Mulcahy & Call, 2006b, Horner & Whiten, 2007'ye de bakınız) göstermiştir.

Sosyal Biliş

Primatların yaşadıkları sosyal dünya, onların bilişsel gereksinimlerine farklı bir boyut katmaktadır. Kendini tanıma testleri, bazı primat türlerinin, kendi sosyal dünyalarını ve bu dünyalarla olan ilişkilerini izleyebilmelerini sağlayan zihin teorisine (Gallup, 1970) dair bir kavrayışa sahip oldukları hipotezine yol açmıştır. Araştırmalar, primatların bireyleri tanıyabildiğini ve ayırt edebildiğini (Parr et al., 2000), sosyal ilişkiler hakkındaki bilgiyi akıllarında tutabildiğini (Byrne & Whiten, 1988) ve kapuçin maymunları hariç şempanzelerin (Pan troglodytes, Hare et al., 2001) başkalarının bildiği şeylerin farkında olduğunu ortaya koymaktadır. Sosyal gruplarındaki diğer üyeler hakkındaki bu bilgiler, primatların kiminle ilişki kurabileceğini, kiminle işbirliği yapabileceğini, potansiyel olarak kimden öğrenebileceğini ve bireyleri veya durumları nasıl manipule edebileceğini belirlemesine olanak tanır (Brosnan ve Hopper, 2013).

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Pexels

İş Birliği ve Toplum Yanlısı Davranış

Primatlar, grup avı, bölge savunması ve ittifaklar yoluyla mevki edinme gibi çeşitli görevler üzerinde iş birliği yaparlar ve bazı durumlarda oldukça karmaşık davranışlar gösterirler (ör., Boesch 1994). Bazı görevlerde, en azından, insan olmayan primatlar, insanlara eşdeğer sonuçlara ulaşırlar (ör. Brosnan et al., 2011). Primatlar görev taleplerine duyarlıdır, örneğin ödüller başka bir kişi tarafından kolayca yönetilemediğinde daha yüksek bir oranda iş birliği yaparlar (de Waal & Davis, 2006). İlginç bir şekilde, akrabalık bağı olmayan türlerle rutin olarak iş birliği yapan türlerin de eşitsizliğe olumsuz tepki verme olasılığı daha yüksektir, bu da iş birliği ve eşitsizliği tanımanın bazı türlerde birlikte evrimleşmiş olabileceğini göstermektedir (Brosnan, 2011). Primatlar aynı zamanda sadece sınırlı karşılıklı ilişkide bulunurlar; yabani popülasyonların uzun vadeli analizlerinde karşılıklılık görülse de (Gomes et al., 2008; Gomes & Boesch, 2009), kısa süreli laboratuvar deneyleri bu tür davranışlara çok az kanıt bulmuştur  (Melis et al., 2008; ayrıca bknz; Melis et al., 2011).  Bu, karşılıklılığın çoğunun anlık acil durumdan ziyade uzun vadeli ilişkilere dayandığını gösterebilir.

İş birliği yaygın olsa da toplum yanlısı davranışlar daha nadirdir. Apelerde (kuyruksuz, insan türüne daha yakın maymunlar), toplum yanlısı olmanın aslında sağlayıcıya karşı eşitsizliğe yol açtığı durumlarda bile (Brosnan et al., 2010), birkaç maymun türü dışında (de Waal et al., 2008; Burkart et al., 2007; Massen et al., 2010) bireylerin davranışlarını bir partnere yemek getirmek için değiştirdiklerine dair çok az kanıt vardır. (ör. Silk et al., 2005; ayrıca bknz; Horner et al., 2011). Öte yandan, şempanzeler arasında bile, bir partnere yardım eden davranışlar gıda bağlamı dışında görülebilmektedir (örneğin, katkıda bulunmak gibi, Warneken ve Tomasello, 2006).

Bir hipotez, birbirleriyle olan etkileşimleri ile ilgili eşsiz değerleri ve faydaları nedeniyle (Blaffer-Hrdy, 2009), üreyen işbirlikçi hayvanlar arasında toplum yanlısı davranışlar daha yaygın olduğunu belirtmektedir ki bu da onları partnerleri ile daha aktif olarak gıda paylaşmaya yönlendirmektedir (Jaeggi et al., 2010).

Makyavelist ve Sosyal Zeka

Primatlar, diğerlerinin davranışlarını manipüle ederek becerilerini sosyal bilişte kullanabilmektedirler. Aslına bakılırsa, primatların alışılmadık zekâsıyla ilgili bir hipotez, bilişsel becerilerin büyük ölçüde rakipleri zekayla alt etme gerekliliğinden dolayı seçilmesidir (Byrne ve Whiten, 1988). Bu en belirgin aldatma durumudur. Nadiren potansiyel hedefler tarafından alışkanlıklardan kaçınmanın yaygın olmaması beklendiğinden dolayı aldatma nadiren gözlenmektedir (Cheney ve Seyfarth, 1990). Ancak, kapuçin maymunları (Cebus apella) ile yapılan bir alan deneyinde taktiksel aldatma gözlemlenmiştir (Wheeler, 2009). Yapay koşullandırma durumlarında, yani düşük rütbeli maymunların dominant maymunun ortamda bulunmadığı ve alarmı çalan kişi için daha fazla yiyecekle sonuçlanabildiği rekabete açık durumlarda alarm çalmaları daha olasıdır. Böylelikle, aldatma üzerine geniş bir literatürün olmaması, aldatmanın yokluğuna veya zorunluluk gereği nadir görülen bir davranışın ne olduğunu göstermenin zorluklarına bağlı olabilir.

Sosyal Öğrenme

Primatların birbirlerinden sosyal olarak öğrenme yeteneği, başkalarının bilgisinden yararlanarak, fiziksel ve sosyal dünyaları hakkında nasıl öğrendikleri arasındaki ayrımı bulanıklaştırır (van Schaik ve Burkart, 2011). Sosyal öğrenmenin en önemli özelliği, genetik mirasa ihtiyaç duymadan bireyler arasında bilgi transferini kolaylaştırması ve potansiyel olarak maliyetli ve zaman harcayan deneme-yanılma öğrenimini atlatabilmesidir. İnsanlarda bu, kültürel dünyamızın çeşitlenmesine izin vermiştir. Birçok primat türü için sosyal öğrenmeye sahip oldukları belirtilmiştir ama acaba bizim gibi kültürleri var mıdır? Primatların gerçekten sosyal olarak öğrenilen, davranışsal geleneklere kanıt olacak davranışları vardır. Her ne kadar insan kültürü kadar zengin olmasa da, bazı vahşi primat toplulukları, ape (şempanze, orangutan) ve maymun türlerinde (Japon Şebeği, Beyaz Başlı Kapuçin ve Geoffroy örümcek maymunu) görülen bu tür gelenekler açısından kültürümüze benzer birçok alana özgü davranış sergilemeyi sürdürmektedir (Santorelli ve ark., 2011).

Tüm Reklamları Kapat

Bununla birlikte, insan kültürü ile primatların davranışsal gelenekleri arasında belirgin bir fark vardır ve bu karşıtlığın altında yatan şey şu anda çok tartışılan bir konudur. Karmaşık teknolojilerimizin gelişmesine izin veren temel mekanizmayı tanımlamak için kümülatif kültür önerilmiştir. Taklit ya da öğretme becerisi olmadan, araştırmacılar, primatların kümülatif öğrenme yeteneğine sahip olamayabileceğini çünkü bu karmaşık davranışlar için gerekli olan karmaşık bilgilerin sadık bir şekilde iletilemeyeceğini ileri sürmektedirler (Dean ve ark., 2014; Tomasello, 1999). Bununla birlikte, insanlarla yapılan deneysel çalışmalar, öğretme ve taklitin kümülatif kültür için ön koşul olmadığını ortaya koymaktadır (Caldwell ve Millen, 2009; Caldwell ve ark., 2012). Hal böyle olunca, primatların karmaşık araç kullanma davranışlarını bile diğerlerini gözlemleyerek kopyalayabildiğine dair güçlü kanıtları da göz önüne alırsak (Price et al., 2009), yaşayan en yakın akrabalarımızın (bilhassa şempanzelerin) kültürel dünyalarının yetersizliğini nasıl açıklayabiliriz? Şempanzelerin başkalarını kopyalayabilme kabiliyetlerinin, önceki kuşakların bilgisine dayanma konusundaki sınırlı yeteneklerine yol açması iyi bir açıklama olabilir. Kendilerine sunulan yöntem daha verimli olsa bile, başkalarının gözlemlerinden spesifik bir yöntem öğrendikten sonra, şempanzelerin kalıpların dışına çıkamayıp yeni bir davranışa geçemedikleri görülmektedir (Hopper ve ark., 2011). Uyumluluk ve muhafazakârlık gibi öğrenme kapasitelerine çekilen sınırlar, şempanzelerin güçlü sosyal bağları muhafaza etmesine ve potansiyel olarak vahşi doğadaki risklerden kaçınmasına olanak sağlayabilir. Dolayısıyla, buradaki temel yetenek sadece başkalarının hareketlerini kopyalamak değil, bunun ne zaman yapılacağını belirlemektir (Rendell et al., 2011).

Sonuç

Bizler, primatların bilişsel kapasiteleri hakkında hala çok şey öğreniyoruz, sadece kendi evrimsel geçmişimizi ve ortak atalarımızın yeteneklerini değil, aynı zamanda her türün kendi fiziksel ve sosyal dünyası için sahip olduğu özgün ve eşsiz adaptasyonlar hakkında da bilgi sahibi olmaktayız. Primatların bilişsel kapasiteleri sadece insan özelliklerinin karşılaştırılması için bir temel olarak kullanılmamalı, aynı zamanda her bir türün bilişsel repertuvarını ve farklı çevrelerin bilişin evrimi üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için de incelenmelidir.

Sözlük

Nedensel anlayış: "Sadece iki olayın uzay ve zaman içinde birbiriyle ilişkili olmadığını" anlama yeteneği, aynı zamanda bu iki olayın tahmin veya kontrol edilmesi için kullanılabilecek bağlayıcı bir "bağdaştırıcı güç" vardır. (Visalberghi & Tomasello, 1998, s.189).

Bilişsel haritalama: "Bir bilişsel harita içinde yer alan temsiller tipik olarak mesafeleri ve yönleri kodladığı ve zihinsel işlemlerini mümkün kıldığı varsayılır" (Shettleworth, 1998, s.296). Hayvanların A noktasından B noktasına kadar olan optimum rotaları hesaplamasına izin verir.

Tüm Reklamları Kapat

Muhafazakârlık: Bir yetenekte usta olmak daha verimli olabilecek yeni alternatif seçeneklere veya davranış stratejilerine keşfi kısıtlar.

İşbirliği: İki veya daha fazla kişi, birlikte çalışarak, doğrudan uyumunu bireyselde olduğundan daha fazla artırır (Brosnan, Salwiczek & Bshary, 2010).

Kooperatif yetiştiriciler: Genç bireylerin genellikle ebeveynlerinin ve sıkça ailenenin daha olgun çocuklarının tarafından bakıldığı sosyal sistem.

Kümülatif kültür: Nesillerin, ile giderek karmaşıklaşan eserler ve teknolojiler yaratan daha önceki nesillerin bilgisi üzerine inşa ettiği tasarımın birikmesi yoluyla oluşan süreç. Bu dizayna “kastanyola etkisi” (Tomasello, 1999) adı verilir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Cuba Serrano Lavado Küba Yöresel Kahve 1000 gr

The Coffee Belt Cuba Serrano Lavado Single Origin Küba Yöresel Kahve 1000 grUYARI: Bu ürün, müşterilerimizin tercihine göre özel olarak öğütülerek (veya hiç öğütülmeden) temin edilmektedir; yani müşteri talebine özel olarak hazırlanmaktadır. Bu nedenle lütfen sipariş notlarına talep ettiğiniz öğütme türünü ekleyiniz:

  1. Çekirdek (Öğütme İstemiyorum)
  2. Filtre Kahve Makinesi,
  3. Espresso (Öğütülmüş),
  4. French Press,
  5. Moka Pot,
  6. Hario V60,
  7. Aeropress,
  8. Metal Filtre,
  9. Chemex – Pour Over.

Tercih belirtilmemesi halinde öğütülmemiş çekirdekler gönderilecektir ve tarafınızdan öğütülmesi veya değirmen olan bir yerde öğüttürülmesi gerekecektir.

Devamını Göster
₺412.00
Cuba Serrano Lavado Küba Yöresel Kahve 1000 gr

Aldatma: Yanlış bilgilerin başka bir kişinin davranışlarını etkileyerek aldatan kişinin lehinde kullanması. Bu durum, aldatıcının niyeti olmadan yaşanılabileceği gibi, işlevsel ya da taktiksel, aldatma ile sonuçlanabilecek bu olay, bireylerin niyetleri doğrultusunda da gerçekleşebilir.

Fizyon-füzyon: Bir grup birey , bir gün veya haftalık yöntemler üzerine ayrılık yaşar ve iyileştirmeye giderler. Her parti büyüklüğünün toplam grup büyüklüğünün bir alt kümesini temsil ettiği anlamına gelir.

Uyum: Hayatta kalma ve başarılı bir şekilde yeniden üretme kabiliyeti (örn., evrimsel uygunluk)

Ev aralığı: Bir primat veya primatlar grubunun işgal ettiği bölge. Not, primatlar kendi toprakları hakkında hareket ederler, ancak her gün sadece küçük alt bölümlerde seyahat edebilirler. Dahası, bir primatın ev aralığının hangi özelliklerle ve farklı primat türleriyle örtüştüğü derecesi, sadece belirli primatın yanı sıra çevresel ve uzay basıncı tarafından da etkilenir. (örn., Gıda mevcudiyeti ve ormansızlaştırma).

Taklit: Bir başkasının gösterdiği kesin davranışları kopyalamak. "Emülasyon" ie kıyası bireyin sadece başkaları tarafından gerçekleştirilen yeni bir davranışın amacı veya son halini kopyalamasıdır.

Eşitsizlik: Eşit olmayan ödüllerin alındığı bir durum. Çalışılan davranışsal tepki, haksızlık duygusuna karşı adaletsizlik algısına karşı “eşitsizlikten kaçınma”dır (daha fazla tartışma için bkz. Brosnan, 2006).

Toplum yanlısı davranış: Başka bir kişiye fayda sağlayan davranışlar.

Öğretim: "Bir bireysel aktör A'nın davranışını, sadece naif bir gözlemcinin varlığında, B, bir bedel karşılığında veya en azından kendisi için anında bir fayda elde etmeden değiştirip değiştirmediğini öğrettiği söylenebilir. A nın davranışı böylece B in davranışını cesaretlendirir ya da cezalandırı ya da B ye tecrübe sağlar ya da Bye örnek teşkil eder. ya da B deneyimini sağlar ya da B için bir örnek oluşturur. Sonuç olarak, B bilgi edinir ya da yaşamda daha önce bir beceri edinir ya da başka türlü yapamayacağından ya da hiç öğrenemeyeceklerini daha hızlı ve verimli bir şekilde öğrenir (Caro & Hauser, 1992, s. 153).”

Akıl teorisi: İnanç, düşünce, istek ve niyet gibi zihinsel durumların kendine ve başkalarına atfedilmesi. Zihnin teorisini anlama hakkında ayrıntılı bir tartışma için Heyes (1998) 'e bakınız.

Gelenekler: "Bir grubun üyeleri arasında paylaşılan uygulamalarla sonuçlanan, bireysel öğrenmeye sosyal katkılar üzerinde ölçülebilir bir dereceye dayanan bir grubun üyeleri arasında paylaşılan kalıcı davranış kalıpları" (Fragaszy & Perry, 2003, s.3)

Tüm Reklamları Kapat

Çalışma belleği: Bazen bilgi işlem unsurlarını içerebilecek bilgilerin kısa süreli saklanması.

Referanslar

Önerilen Okumalar:

Byrne, R. W. The Thinking Ape: The Evolutionary Origins of Intelligence. Oxford, UK: Oxford University Press (1995).

de Waal, F. B. M. & Ferrari, P. F. The Primate Mind: Built to Connect with Other Minds. Cambridge, MA: Harvard University Press (2012).

Maestripieri, D. Primate Psychology. Cambridge, MA: Harvard University Press (2005).

Tüm Reklamları Kapat

Tomasello, M. & Call, J. Primate Cognition. Oxford, UK: Oxford University Press (1997).

Referanslar:

Asensio, N., Brockelman, W. et al. Gibbon travel paths are goal oriented. Animal Cognition 14, 395-405 (2011).

Ban, S., Boesch, C. & Janmaat, K. L. Taï chimpanzees anticipate revisiting high-valued fruit trees from further distances. Animal Cognition (EPUB 2014) doi:10.1007/s10071-014-0771-y.

Tüm Reklamları Kapat

Bates, L. A. & Byrne, R. W. Sex differences in the movement of free-ranging chimpanzees (Pan troglodytes schweinfurthii). Behavioral Ecology & Sociobiology 64, 247-255 (2009).

Blaffer-Hrdy, S. Mothers and Others: The Evolutionary Origins of Mutual Understanding. Cambridge, MA: Belknap Press of Harvard University Press (2009).

Boesch, C. Cooperative hunting in wild chimpanzees. Animal Behavior 48, 653-667 (1994).

Boysen, S. T. & Berntson, G. G. Numerical Competence in a Chimpanzee (Pan troglodytes). Journal of Comparative Psychology 103, 23-31 (1989).

Tüm Reklamları Kapat

Brosnan, S. F. Nonhuman species' reactions to inequity and their implications for fairness. Social Justice Research 19, 153-185 (2006).

Brosnan, S. F. A hypothesis of the co-evolution of inequity and cooperation. Frontiers in Decision Neuroscience 5, 43 (2011).

Brosnan, S. F. & Bshary, R. Cooperation and deception: from evolution to mechanisms. Philosophical Transactions of the Royal Society London B 365, 2593-2598 (2010).

Brosnan, S. F. & Hopper, L. M. Cooperation, behavioral diversity and inequity responses. In M. Banaji & S. Gelman (Eds.) Navigating the Social World: What Infants, Children, and Other Species Can Teach Us. (pp. 371-376). New York: Oxford University Press (2013).

Tüm Reklamları Kapat

Brosnan, S. F., Houser, D. et al. Competing demands of prosociality and equity in monkeys. Evolution & Human Behavior 31, 279-288 (2010).

Brosnan, S. F., Parrish, A. R. et al. Responses to the assurance game in monkeys, apes, and humans using equivalent procedures. Proceedings of the National Academy of Sciences 108, 3442-3447 (2011).

Burkart, J. M., Fehr, E. et al. Other-regarding preferences in a non-human primate: Common marmosets provision food altruistically. Proceedings of the National Academy of Sciences 104, 19762-19766 (2007).

Byrne, R. W. Evolution of primate cognition. Cognitive Science 24, 543-570 (2000).

Tüm Reklamları Kapat

Byrne, R. W. & Whiten, A. Machiavellian Intelligence: Social Expertise and the Evolution of Intellect in Monkeys, Apes, and Humans. Oxford, UK: Clarendon Press (1988).

Caldwell, C. A. & Millen, A. E. Social learning mechanisms and cumulative cultural evolution: Is imitation necessary? Psychological Science 20, 1478-1483 (2009).

Caldwell, C. A., Schillinger, K., Evans, C. L. & Hopper, L. M. End state copying by humans (Homo sapiens): Implications for a comparative perspective on cumulative culture. Journal of Comparative Psychology 126, 161-169 (2012).

Caro, T. M. & Hauser, M. D. Is there teaching in nonhuman animals? The Quarterly Review of Biology 67, 151-174 (1992).

Tüm Reklamları Kapat

Cheney, D. L. & Seyfarth, R. M. How Monkeys See the World: Inside the Mind of Another Species. Chicago, IL: University of Chicago Press (1990).

Cook, P. & Wilson, M. Do young chimpanzees have extraordinary working memory? Psychological Bulletin & Review 17, 599-600 (2010).

Dean, L. G., Vale, G. L. et al. Human cumulative culture: a comparative perspective. Biological Reviews 89, 284-301 (2014).

de Waal, F. B. M. & Davis, J. M. Capuchin cognitive ecology: Cooperation based on projected returns. Neuropsychologia 1492, 1-8 (2002).

Tüm Reklamları Kapat

de Waal, F. B. M., Leimgruber, K.& Greenberg, A. Giving is self-rewarding for monkeys. Proceedings of the National Academy of Sciences 105, 13685-13689 (2008).

Gallup, G. G., Jr. Chimpanzees: Self-recognition. Science 167, 86-87 (1970).

Gomes, C. M. & Boesch, C. Wild chimpanzees exchange meat for sex on a long-term basis. PLoS ONE 4, e5116 (2009).

Gomes, C. M., Mundry, R. & Boesch, C. Long-term reciprocation of grooming in wild West African chimpanzees. Proceedings of the Royal Society of London B276, 609-706 (2008).

Tüm Reklamları Kapat

Hare, B., Addessi, E. et al. Do capuchin monkeys, Cebus apella, know what conspecifics do and do not see? Animal Behaviour 65, 131-142 (2003).

Hare, B., Call, J. & Tomasello, M. Do chimpanzees know what conspecifics know? Animal Behaviour 61, 139-151 (2001).

Heyes, C. M. Theory of mind in nonhuman primates. Behavioral and Brain Sciences 21, 101-148 (1998).

Hopper, L. M. Deferred imitation in children and apes: Children imitate after a delay, but can apes ape in a similar fashion? The Psychologist 23, 2-5 (2010).

Tüm Reklamları Kapat

Hopper, L.M., Schapiro, S. J. et al. Chimpanzees' socially maintained food preferences indicate both conservatism and conformity. Animal Behaviour 81, 1195-1202 (2011).

Horner, V., Carter, J.D., Suchak, M., & de Waal, F.B.M. Spontaneous prosocial choice by chimpanzees. Proceedings of the National Academy of Sciences 108, 13847-13851 (2011).

Horner, V. & Whiten, A. Learning from others' mistakes? Limits on understanding a trap-tube task by young chimpanzees (Pan troglodytes) and children (Homo sapiens). Journal of Comparative Psychology 121, 12-21(2007).

Inoue, S. & Matsuzawa, T. Working memory of numerals in chimpanzees. Current Biology 17, R1004-R1005 (2007).

Tüm Reklamları Kapat

Jaeggi, A. V., Burkart, J. M.& Van Schaik, C. P. On the psychology of cooperation in humans and other primates: combining the natural history and experimental evidence of prosociality. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B365, 2723-2735 (2010).

Janmaat, K. R. L., Byrne, R. W., & Zuberbühler, K. Primates take weather into account when searching for fruits. Current Biology 16,1232-1237 (2006).

Janson, C. H. Experimental evidence for spatial memory in foraging wild capuchin monkeys, CebusapellaAnimal Behaviour 55, 1229-1243 (1998).

Massen, J. J. M., van den Berg, L. M. et al. Generous leaders and selfish underdogs: Pro-sociality in despotic macaques.PLoS ONE 5, e9734 (2010).

Tüm Reklamları Kapat

Melis, A. P., Hare, B. & Tomasello, M. Do chimpanzees reciprocate received favours? Animal Behavior 76, 951-962 (2008).

Melis, A. P., Warneken, F. et al. Chimpanzees help conspecifics obtain food and non-food items. Proceedings of the Royal Society B 278, 1405-1413 (2011).

Menzel, C. R. Unprompted recall and reported of hidden objects by a chimpanzee (Pan troglodytes) after extended delays. Journal of Comparative Psychology 113, 426-434 (1999).

Tüm Reklamları Kapat

Mulcahy, N. J. & Call, J. Apes save tools for future use. Science 312, 1038-1040 (2006a).

Mulcahy, N. J. & Call, J. How great apes perform on a modified trap-tube task. Animal Cognition 9, 193-199 (2006b).

Olthof, A., Iden, C. M. & Roberts, W. A. Judgments of ordinality and summation of number symbols by squirrel monkeys (Saimiri sciureus). Journal of Experimental Psychology 23, 325-339 (1997).

Ottoni, E. B. & Mannu, M. Semifree-ranging Tufted capuchins (Cebus apella) spontaneously use tools to crack open nuts. International Journal of Primatology22, 347-358(2001).

Tüm Reklamları Kapat

Parr, L. A., Winslow, J. T. et al. Recognizing facial cues: individual discrimination by chimpanzees (Pan troglodytes) and rhesus monkeys (Macaca mulatta). Journal of Comparative Psychology 114, 47-60 (2000).

Pouydebat, E., Gorce, P. et al. Substrate optimization in nut cracking by capuchin monkeys (Cebus apella). American Journal of Primatology 68, 1017-1024 (2006).

Price, E. E., Lambeth, S. P. et al. A potent effect of observational learning on chimpanzee tool construction. Proceedings of the Royal Society B 276, 3377-3383 (2009).

Reader, S. M., Hager, Y. & Laland, K. N. The evolution of primate general and cultural intelligence. Philosophical Transactions of the Royal Society B 366, 1017-1027 (2011).

Tüm Reklamları Kapat

Rendell, L., Fogarty, L. et al. Cognitive culture: theoretical and empirical insights into social learning strategies. Trends in Cognitive Sciences 15, 68-76 (2011).

Sands, S. F. & Wright, A. A. Primate memory: retention of serial list items by a rhesus monkey. Science 209, 938-940 (1980).

Santorelli, C. J., Schaffner, C. M. et al. Traditions in Spider Monkeys Are Biased towards the Social Domain. PLoS ONE 6, e16863 (2011).

Schmitt, V. & Fischer, J. Representational format determines numerical competence in monkeys. Nature Communication 2, 257 (2011).

Tüm Reklamları Kapat

Shettleworth, S. J. Cognition, Evolution and Behaviour. Oxford, UK: Oxford University Press (1998).

Silk, J. B., Brosnan, S. F. et al. Chimpanzees are indifferent to the welfare of unrelated group members. Nature 437, 1357-1359 (2005).

Tomasello, M. The Cultural Origins of Human Cognition. Cambridge, MA: Harvard University Press (1999).

vanSchaik, C. P. & Burkart, J. M. Social learning and evolution: the cultural intelligence hypothesis. Philosophical Transactions of the Royal Society B 366, 1008-1016 (2011).

Tüm Reklamları Kapat

Vedder, A. L. Movement patterns of a group of free-ranging mountain gorillas (Gorilla gorillaberingei) and their relation to food availability. American Journal of Primatology 7, 73-88 (1984).

Visalberghi, E., Addessi, E. et al. Selection of effective stone tools by wild bearded capuchin monkeys (Cebus libidinosus). Current Biology 19, 213-217 (2008).

Visalberghi, E., & Tomasello, M. Primate causal understanding in the physical and psychological domains. Behavioural Processes 42, 189-203 (1998).

Warneken, F. & Tomasello, M. Altruistic helping in human infants and young chimpanzees. Science 311, 1301-1303 (2006).

Tüm Reklamları Kapat

Wheeler, B. Monkeys crying wolf? Tufted capuchin monkeys use anti-predator calls to usurp resources from conspecifics. Proceedings of the Royal Society B 276, 3013-3018 (2009).

Whiten, A. The scope of culture in chimpanzees, humans and ancestral apes. Philosophical Transactions of the Royal Society B 366, 997-1007 (2011).

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
21
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Muhteşem! 2
  • Tebrikler! 2
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 2
  • Umut Verici! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Nature Education | Arşiv Bağlantısı
  • Lydia M. Hopper, et al. Primate Cognition. (14 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 14 Ağustos 2018. Alındığı Yer: Nature | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/03/2023 08:19:14 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7358

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Eğilim
Atmosfer
Karar Verme
Sars Mers
Yeşil
Nobel Ödülü
Makine
Çeviri
Toprak
Görme
Türlerin Kökeni
Seçilim
Kök Hücre
Test
Zehirli Mantar
İnsan Türü
Kanat
Besin Değeri
Şehir
Beslenme Davranışı
İklim
Kimya Tarihi
Ağız Sağlığı
Argüman
Hidrotermal Baca
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. M. Hopper, et al. Primatların Bilişsel Yeteneği. (30 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 24 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7358
Hopper, L. M., Çimen, B., Özdil, A. Ş. (2018, August 30). Primatların Bilişsel Yeteneği. Evrim Ağacı. Retrieved March 24, 2023. from https://evrimagaci.org/s/7358
L. M. Hopper, et al. “Primatların Bilişsel Yeteneği.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Begüm Çimen, Evrim Ağacı, 30 Aug. 2018, https://evrimagaci.org/s/7358.
Hopper, Lydia M.. Çimen, Begüm. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Primatların Bilişsel Yeteneği.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Begüm Çimen. Evrim Ağacı, August 30, 2018. https://evrimagaci.org/s/7358.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.