Yapay Zeka, Kreatif Potansiyel Konusunda da İnsanları Geçmeyi Başardı!

Yapay zekâ için bir skor daha! Mart 2024'te yapılan bir çalışmada, 151 insan katılımcı, yaratıcı düşüncenin bir göstergesi olarak kabul edilen "ıraksak düşünce"yi ölçmek için tasarlanmış üç testte ChatGPT-4 ile karşı karşıya getirildi. Iraksak düşünme, "Ailemle siyaset hakkında konuşmaktan kaçınmanın en iyi yolu nedir?" gibi, kesin bir çözümü olmayan bir soruya benzersiz bir çözüm üretme yeteneği ile karakterize edilir. Çalışmada GPT-4, insan katılımcılardan daha orijinal ve ayrıntılı cevaplar verdi!

Scientific Reports'ta yayınlanan "Yapay zeka üretici dil modellerinin mevcut durumu, ıraksak düşünme görevlerinde insanlardan daha yaratıcıdır!" başlıklı çalışma, Arkansan Üniversitesi Psikoloji Bilimi doktora öğrencileri Kent F. Hubert ve Kim N. Awa'nın yanı sıra, aynı üniversitede Psikoloji Bilimi yardımcı doçenti ve Yaratıcı Biliş ve Dikkat Mekanizmaları Laboratuvarı direktörü Darya L. Zabelina tarafından kaleme alındı.

Kullanılan üç test, katılımcılardan ip ya da çatal gibi gündelik nesneler için yaratıcı kullanımlar bulmalarını isteyen "Alternatif Kullanım Görevi"; katılımcıları "Ya insanlar artık uykuya ihtiyaç duymasaydı?" gibi varsayımsal durumların olası sonuçlarını hayal etmeye davet eden "Sonuçlar Görevi" ve katılımcılardan anlamsal olarak mümkün olduğunca uzak 10 isim üretmelerini isteyen "Farklı Çağrışımlar Görevi" idi. Örneğin, "köpek" ve "kedi" arasında çok fazla anlamsal mesafe bulunmazken, "kedi" ve "ontoloji" gibi kelimeler arasında büyük bir mesafe bulunmaktadır.

Çalışmadaki yanıtlar; yanıt sayısı, yanıt uzunluğu ve sözcükler arasındaki anlamsal fark açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, yazarlar şu sonuca varıyorlar:

Genel olarak, GPT-4, yanıtların akıcılığı kontrol edildiğinde bile, ıraksak düşünme görevlerinin her birinde insanlardan daha orijinal ve ayrıntılıydı. Başka bir deyişle, GPT-4 farklı düşünme görevlerinin tamamında daha yüksek yaratıcı potansiyel sergilemiştir.

Tabii ki bu bulgular nihai değil ve daha fazla araştırmanın yapılması gerekiyor. Yazarlar, şöyle diyorlar:

Bu çalışmada kullanılan tüm ölçümlerin yaratıcı potansiyeli ölçtüğünü, ancak yaratıcı faaliyetlere veya başarılara katılımın bir kişinin yaratıcılığını ölçmenin başka bir yönü olduğunu belirtmek önemlidir.

Çalışmanın ana amacı, yaratıcı kimliği olan kişileri değil, insan düzeyindeki yaratıcı potansiyeli incelemekti. Hubert ve Awa şöyle yazıyorlar:

İnsanların aksine, yapay zeka failliğe sahip değildir ve yapay zeka bir insan kullanıcının yardımına bağımlıdır. Bu nedenle, yapay zekanın yaratıcı potansiyeli, bir insan tarafından teşvik edilmediği sürece sürekli bir durgunluk halindedir.

Ayrıca araştırmacılar, GPT-4 yanıtlarının uygunluğunu değerlendirmemiştir. Dolayısıyla, yapay zeka daha fazla yanıt ve daha orijinal yanıtlar vermiş olsa da, insan katılımcılar yanıtlarının gerçek dünyaya dayanması gerektiği için kısıtlandıklarını hissetmiş olabilirler.

Awa ayrıca, insanların ayrıntılı yanıtlar yazma motivasyonunun yüksek olmayabileceğini de kabul ediyor ve "Yaratıcılığı nasıl operasyonel hale getiririz?" konusunda halen cevaplanması gereken ek sorular olduğunu söylüyor:

Bu testleri insanlar için kullanmanın farklı insanlara genellenebilir olduğunu gerçekten söyleyebilir miyiz? Geniş bir yaratıcı düşünme yelpazesini değerlendiriyor mu? Bu nedenle, farklı düşünmenin en popüler ölçütlerinin neler olduğunu eleştirel bir gözle incelememiz gerektiğini düşünüyorum.

Ancak bu testlerin insanın yaratıcı potansiyelinin mükemmel ölçütleri olup olmadığı asıl mesele değil. Önemli olan, büyük dil modellerinin aşırı yüksek bir hızla ilerlemesi ve daha önce olmadığı şekilde insanlardan daha iyi performans göstermesidir.

Yapay zekanın insan yaratıcılığının yerini alacak bir tehdit olup olmadıkları ise henüz belli değil. Yazarlar, şimdilik şöyle diyorlar:

İleriye dönük olarak, yapay zekanın bir ilham aracı olarak, bir kişinin yaratıcı sürecine yardımcı olarak veya sabitliğin üstesinden gelmek için hareket etmesinin gelecekteki olasılıkları umut vericidir.