Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek

2 dakika
36,081
VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek Pixabay
Etanolün moleküler yapısının üç boyutlu gösterimi
Tüm Reklamları Kapat

Valence Shell Electron Pair Repulsion ya da kısaca VSEPR teorisi, moleküllerin şekillerini elektronları kullanarak açıklamaktadır. Bilindiği üzere, zıt elektrik yüküne sahip parçacıklar birbirlerine çekim kuvveti uygularken aynı elektrik yüküne sahip parçacıklar birbirlerine itme kuvveti uygular. VSEPR teorisine göre atomun değerlik elektronları birbirlerine uyguladıkları kuvveti minimize edecek şekilde konumlanır ve bu şekilde molekülün geometrisini belirlenir.

VSEPR teorisi bu terimler üzerine kurulu olduğu için iki çok önemli kavramı açıklamak gerekmektedir.

Ortaklanmamış Elektron Çifti: Atomun değerlik katmanında bulunan ve bağ yapımına katılmayan elektron çiftine denir. Ortaklanmamış elektron çiftinin uyguladığı itme kuvveti bağ yapan elektron çiftlerine göre daha fazladır ve bu özelliğinden dolayı molekül geometrisine çok önemli katkıda bulunur.

Tüm Reklamları Kapat

Ortaklanmamış Elektron Çiftleri
Ortaklanmamış Elektron Çiftleri
TutorVista

Bağ Açısı: Merkezi atom ile bağ yapan atom, merkezi atom ve diğer bağ yapan atom arasındaki açıya denir.

Hidrojen - Karbon - Hidrojen bağının açısı
Hidrojen - Karbon - Hidrojen bağının açısı
UCLA CHEM

AXE Metodu

Bir molekülün geometrisini tahmin edebilmek için sadece AXNEN ifadesini bilmemiz yeterli olmaktadır. A burada merkezi atomu, X harfi ligandları (merkeze bağlı atomları) ve E harfi ortaklanmamış elektron çiftini temsil eder. N harfi pozitif tam sayı değerleri alır. Bir örnek ile açıklamak gerekirse, AX3E1 molekülünde A merkezi atomuna bağlı üç tane ligand vardır ve bu molekülde bir tane ortaklanmamış elektron çifti bulunur.

AXE metodununun en güzel yanlarından birisi de buradaki değişkenlerin atom cinsinden bağımsız olmasıdır. Moleküller hangi atomdan yapılmış olursa olsun eğer aynı AXE ifadesine sahipse aynı şekli alır. Mesela BCl2, Co2, HgF2 ve HCN molekülleri AX2E0 ( kısaca AX2) yapısında bulundukları için hepsi aynı molekül şekline sahiptir. AX2 yapısındaki moleküllere lineer moleküller denir.

AX2 yapısına sahip lineer bir molekül
AX2 yapısına sahip lineer bir molekül
Boundless

N değerlerinin farklı olması farklı molekül şekillerine yol açar. Bu tablo bu teorinin bir özeti olarak düşünülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

AXE metodu ile moleküler geometri arasındaki ilişki
AXE metodu ile moleküler geometri arasındaki ilişki
Wikipedia

VSEPR Teorisinin Eksik Olduğu Yönler

VSEPR teorisinin doğru sonuç vermediği moleküller vardır. Öngörülen geometrik model ile deney sonuçları bazı durumlarda uyuşmamaktadır. Bu uyuşmazlık aşağıdaki iki durumda görülmektedir:

İzoelektronik Durumlar: İzoelektronik aynı sayıda ve aynı elektron dizilimine sahip atom ve iyonlara denir. VSEPR teorisinde sadece elektronları kullanarak molekül modellediğimiz için izoelektronik atomlara sahip moleküllerin aynı geometrik şekillere sahip olmasını öngörmemize rağmen yapılan deneyler izoelektronik atomlara sahip moleküllerin farklı moleküler şekillere sahip olduğunu göstermiştir.

İzoelektronik Atomlar
İzoelektronik Atomlar
Libre Texts

Geçiş Metalleri İçeren Moleküller: Geçiş moleküllerindeki D orbitalleri, dolayısıyla elektron dizilişleri, normal grup elementlerinden daha farklıdır ve bu durum, molekül geometrilerinde farklılıklara yol açar. VSEPR teorisi bu farklılıkları öngöremez. Aşağıdaki tabloda bazı örnek moleküller gösterilmiştir.

Bazı geçiş metallerini içeren moleküllerin geometrik şekillerini içeren bir tablo
Bazı geçiş metallerini içeren moleküllerin geometrik şekillerini içeren bir tablo
Wikipedia
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Özetini Oku
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • İnanılmaz 6
  • Merak Uyandırıcı! 4
  • Bilim Budur! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Muhteşem! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/11/2024 10:54:09 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7706

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bağırsak
Diş Hekimi
Küresel Isınma
Bilgi
Aminoasit
Hidrotermal Baca
Primatlar
Sıcaklık
Küresel
Primat
Pandemik
Tohum
Dil
Vaka
Deizm
Mucize
Yayılım
Virüs
Ölümden Sonra Yaşam
Amerika Birleşik Devletleri
Yüzey
Biyokimya
Organ
Mühendislik
Bilgisayar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Y. Ertan, et al. VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek. (25 Mart 2019). Alındığı Tarih: 23 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7706
Ertan, Y., Özdil, A. Ş. (2019, March 25). VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek. Evrim Ağacı. Retrieved November 23, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7706
Y. Ertan, et al. “VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, 25 Mar. 2019, https://evrimagaci.org/s/7706.
Ertan, Yiğit. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “VSEPR Teorisinin Gücü: Elektronlar Üzerinden Moleküllerin Şeklini Açıklayabilmek.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Evrim Ağacı, March 25, 2019. https://evrimagaci.org/s/7706.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close