Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!

Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!
5 dakika
4,616
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Podcast
6:27
Akın Karahasan
Seslendiren
38
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Eğer bir Pokemon tutkunuysanız, gördüğünüz bir Pokemon'un sadece silüetine bakarak bile ismini hatırlamanız tuhaf gelmeyebilir; tabii ki bileceksiniz, sizin çocukluktaki hobiniz buydu - hatta kim bilir, belki hala hobiniz bu! Ama bilmeniz gereken bir şey var: Pokemonları bilme biçiminiz, örneğin bir kalemin şeklini bilme biçiminizden farklı. Çünkü eğer 90'lar boyunca Pokemonu takip ettiyseniz, muhtemelen beyninizde, Pokemonları tanımak üzere özelleşmiş bir bölge var! Yani Pokemonlar, özellikle de 90'lıların beyinlerini, eski haline dönmeyecek biçimde değiştirdi.

Aslında bebeklerin ve çocukların beyinlerinde, çok sık gördükleri nesnelere yönelik özel beyin bölgeleri oluştuğunu uzun bir süredir biliyoruz.[3] Doğumdan yaklaşık 10 yaşına kadar olan sürece, "kritik pencere" deniyor. Bu süreçte beynin gelişimi büyük oranda tamamlanıyor; ancak tabii ki durmuyor. Beyin, ömrümüz boyu gelişmeyi sürdürüyor. Ama bu gelişim, beyin bölgelerinin büyümesinden ziyade, halihazırda var olan sinir düğümlerinin yepyeni bağlantılar kurarak, yeni işler yapacak biçimde özelleşmesi gibi düşünülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu süreçte, örneğin yüz tanıma bölgemiz hızla gelişiyor, çünkü kritik pencerede en çok gördüğümüz şey, insan yüzleri oluyor. Bu yüz tanıma mekanizması beynimize o kadar derin kazınıyor ki, ilerleyen süreçte yüz olmayan şeylerde bile yüzler görmeye başlıyoruz. Ama bunun detayları bir başka videonun konusu, bunları kaçırmak istemezseniz, abone olup, zihinlerimize kazınmış bir başka nesne olan o zil tuşuna basmanın tam zamanı. Sadece yüzler de değil. Örneğin okulda kelimeleri görüyoruz ve bunları oluşturan harflerin şekilleri beynimize kazınıyor. 

Aslında bu kadar özelleşmiş sinir ağları sadece çocukluk çağlarında oluşmuyor;[4] daha önceden detaylıca işlediğimiz gibi, yetişkinlerin beyninde de Türkan Şoray veya Jennifer Aniston gibi meşhur simaları ve bu simaların yüz hatlarını tanıyacak biçimde özelleşmiş beyin bölgeleri bulunuyor. Yani beyninizde Türkan Şoray nöronları veya Jennifer Aniston nöronları var demek çok yanlış olmaz! Benzer şekilde Julia Roberts, Halle Berry ve Kobe Bryant gibi isimler de adeta beyin hücrelerimize kazınmış halde.

Tüm Reklamları Kapat

Pokemonların yeri ise, hem beynimiz için, hem de bilim için bambaşka... Çünkü yeni simaların beyinde yeni sinir ağları oluşturup oluşturamayacağını kitlesel olarak test etmenin pek yolu yok. Yüzlerce çocuğu alıp, onlara yıllarca aynı kişilerin görüntülerini gösterip, sonra düzenli aralıklarla beyinlerini tarayamazsınız. Bu, hem aşırı maliyetli olacaktır, hem de birçok etik sorunu barındırır.

Ama bu, 90'ların çocuklarına ister istemez yapıldı! Ceplerimizde taşıdığımız Gameboylarımızdaki Pokemonlar, bir deney düzeneğinde bile bulamayacağımız bir hassasiyet ile, her seferinde ekranın aynı köşesinde, aynı siyah-beyaz piksellerle, aynı genişlikte, aynı şekilde, yıllar yılı bize gösterildi. Daha doğrusu biz, kendi isteğimizle bunlara durmadan bakmayı seçtik. Ve biz o ekranlara kilitlenip kaldıkça, beynimizdeki sinirler bu küçük karedeki karakterleri tanıyacak biçimde şekil değiştirmeye başladılar. Birbirleriyle yepyeni bağlantılar kurdular ve bugün, 90'larda büyümüş bir çocuğu bir fMRI makinasına yatırıp, ona bir Pokemon gösterdiğinizde, beyninde sadece Pokemonları tanımak üzere özelleşmiş çok özel bir sinir grubunun ateşlendiğini görüyoruz.[7]

Pokemon, Beyinlerimizi Değiştirdi!

Nature Human Behavior dergisinde yayınlanan bir makalesinde Princeton Üniverstiesi'nden Jesse Gomez, beyindeki "Pokemon Bölgesi"nin ventral temporal kortekste olduğunu gösterdi.[1] Bu, sıfırdan oluşan bir beyin bölgesi değil; ancak oradaki belirli sinir dokularının, Pokemonlara özgü görsel uyaranların etkisi altında yeniden düzenlenmesiyle oluşuyor. Örneğin bir yüz gördüğünüzde fusiform girus isimli bir bölgedeki nöronlar ateşleniyor.[2] Bir koridora bakıyorsanız, kollateral sulkustakiler ateşleniyor. Pokemonlara bakıyorsanız, ventral temporal korteks[5] içindeki oksipitotemporal sulkus isimli o özel doku ateşleniyor. Yüzlere veya koridorlara özgü nöronların özelleşmesi anlaşılır, ama Pokemonlar gibi hayal ürünü varlıklara yönelik bir beyin bölgesi... İnanılmaz!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Peki Pokemonlarla büyümemiş olanlarda bu bölge ne işe yarıyor? Onlarda aynı bölge hayvanlara, karikatür çizimlerine ve kelimelere tepki veriyor. Onlara Pokemonlar gösterildiğinde, bu bölgede fazladan bir sinirsel hareketlilik görülmüyor .Pokemoncularda ise, bu temel özelleşmelere ek olarak, buradaki sinir hücrelerinin Pokemonları ayırt edecek biçimde şekillendiği görülüyor.

Bu konuda da maymunlardan farklı değiliz. Harvard Üniversitesi'nin daha önceden yaptığı bir çalışmada, genç maymunlara daha önce aşina olmadıkları şekiller 3 kategoriye ayrılıp, sürekli gösterildiğinde, bu üç kategoriyi ayrı ayrı ayırt edebilen beyin bölgeleri oluştu.[6] Ve bu beyin bölgeleri, beynin rastgele yerlerinde oluşmadı, maymunların hepsinde, aynı anatomik bölgede oluştular.

Hatta sadece bu da değil. Sinirbilimde, eksantriklik önyargısı denen bir kavram var. Eksantriklik, bir şeyin merkezden ne kadar saptığının bir ölçüsü. Yani bir uyaran, görüş alanınızın merkezinde mi yer alıyor, yoksa çevresel görüş dediğimiz, odağın etrafında kalan bölgede mi? Bilim insanları buna bakarak, beynin neresinde özelleşmenin gerçekleşeceğini tahmin edebiliyorlar. Uzmanlar, Pokemonların beyinde özelleşeceği bölgeyi bu teori çerçevesinde doğru bir şekilde tahmin ederek, sinirbilimsel bir teoriyi de test etmeyi başardılar.

Tüm Bunların Anlamı Ne?

Beyin gelişimi büyük oranda çocuklukta olsa da, çocuklukta bitmiyor. Gençlik ve hatta yetişkinlik boyunca maruz kaldığımız uyaranlar, beyinlerimizde yeni özelleşmelere neden olabiliyor. Pokemon da, yazı dediğimiz olgu da, evrimsel tarihimizde çok yakın geçmişte ortaya çıkmış şeyler. Ama bu tür unsurlar bile beyinde özelleşmeye neden oluyorsa, çeşitli öğrenme bozukluklarının ardındaki nedenleri çok daha iyi anlayabiliriz ve bu tür sorunları olan çocuklara çok daha etkili bir şekilde yardım edebiliriz.

Ayrıca her şey bir yana, bu tür detayları keşfettikçe, beynimizi daha iyi tanıyabiliyoruz ve böylece kim olduğumuzu, nasıl düşündüğümüzü çok daha iyi kavrıyoruz. Bilim, gerçekten heyecan verici.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
28
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 11
  • Tebrikler! 6
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 02:36:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9189

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!. (21 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9189
Bakırcı, Ç. M. (2020, August 21). Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9189
Ç. M. Bakırcı. “Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 21 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9189.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Uzun Dönem Pokemon İzleyen ve Oynayan İnsanların Beyinlerinde, Pokemonları Tanıyan Özel Bir Bölge Gelişiyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 21, 2020. https://evrimagaci.org/s/9189.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close