Uyum Bozucu Dalgınlık Nedir? Hayatı Zorlaştıran Düzeyde Dalgınlık Tedavi Edilebilir mi?

Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma

İsrail Haifa Üniversitesi'nden Profesör Eliezer Somer tarafından tespit edilen uyum bozucu dalgınlık (İng: "maladaptive daydreaming"), psikiyatrik bir durumdur.^[1] Bu, kişiyi günlük yaşamından alıkoyan yoğun bir hayal kurma durumudur. Çoğu zaman gerçek hayatta yaşanan bazı olaylar (sohbet konuları, ses ve koku gibi duyusal uyaranlar ve fiziksel deneyimler) bu durumu tetikleyebilir.

Uyum bozucu dalgınlık, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabının (DSM-V) yeni baskısında henüz bulunmamaktadır. Bu rahatsızlığın henüz resmi bir tedavi şekli olmamasına rağmen bazı uzmanlar, kişinin günlük yaşamı üstünde ciddi etkileri bulunan gerçek bir bozukluk olduğunu belirtiyor.

Belirti ve Semptomlar

Uyum bozucu dalgınlığa sahip olduğu iddia edilen kişi, bozukluğun bir veya daha fazla semptomuna sahip olabilir; fakat tüm belirtileri göstermek zorunda değildir. Yaygın semptomlar arasında aşağıdakiler örnek verilebilir:

• Kendi karakterlerine, olayın geçtiği yere, olay örgüsüne ve diğer ayrıntılı hikaye benzeri özelliklere sahip son derece inandırıcı hayaller
• Gerçek olayların tetiklediği hayaller
• Günlük işleri tamamlamada çekilen zorluk
• Gece uyumakta çekilen zorluk
• Hayal kurmaya devam etmeye karşı duyulan karşı konulmaz arzu
• Hayal kurarken kendini tekrarlayan hareketlerde bulunma
• Hayal kurarken yüz ifadeleri yapma
• Fısıldayarak ve konuşarak hayal kurma
• Dakikalarca, hatta saatlerce süren hayaller kurma

Uzmanlar, uyum bozucu dalgınlığa neyin sebep olduğunu henüz bilememektedirler.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Uyum bozucu dalgınlık yaşayan insanlar aynı zamanda dikkat eksikliği ve hiperaktivite (ADHD), depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk (OCD) da deneyimlerler.^{[2], [3]}Bu bozuklukların, uyum bozucu dalgınlık ile aralarındaki ilişki hala gizemini korumaktadır.

Teşhis Yöntemleri

Uyum bozucu dalgınlığı teşhis etmek için kullanılan evrensel bir yöntem olmamakla birlikte, Prof. E. Somer, bir kişinin bu bozukluğu yaşayıp yaşamadığını belirleyen Uyum Bozucu Dalgınlık Ölçeğini (UBDÖ) (İng: "Maladaptive Daydreaming Scale" ya da kısaca "MDS") geliştirmiştir. UBDÖ, uyum bozucu dalgınlığın 5 temel özelliğini derecelendiren, 14 parçalı bir ölçektir:

• Hayallerin içeriği ve kalitesi (detayı)
• Kişinin hayallerini kontrol edebilme yeteneği ve rüya görme dürtüsü
• Hayal kurmanın verdiği sıkıntı miktarı
• Hayal kurmanın kişi tarafından algılanan faydaları
• Hayal kurmanın, bir kişinin günlük aktivitelerini gerçekleştirmesini ne kadar etkilediği

Buna ek olarak kişiler, uyum bozucu dalgınlığı ne sıklıkla yaşadıklarını da derecelendirirler.

Uyumsuz bozucu dalgınlık, genellikle bir psikoz türü olan şizofreni olarak teşhis edilir.^[4] Bu, şizofreni hastalarının gerçekliği hayal dünyalarından ayırt edememelerinden kaynaklanmaktadır; fakat Somer, uyum bozucu dalgınlığı olan insanların, hayallerinin gerçek olmadığının farkında oldukları için bunun bir psikoz olmadığını belirtmektedir.^[5]

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Devamını Göster

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Bu bozukluğun henüz resmi bir tedavisi yoktur ancak bir çalışmada araştırmacılar, obsesif kompulsif bozukluğun tedavisinde kullanılan fluvoksaminin (Luvox) uyum bozucu dalgınlığa sahip olan bir kişinin hayallerini kontrol etmede etkili olduğunu keşfetmişlerdir.

Müddet Tahminleri (Prognoz)

Bu bozukluk günlük yaşamınıza müdahale edebilir. Bu durumla başa çıkmak için ihtiyaç duyduğunuz yardımı almak sizin için zor olabilir. Öte yandan bu bozukluğu yaşayan başka insanların rahatsızlıklarıyla nasıl başa çıktıklarını öğrenme amacıyla bir destek grubuna katılmak, uyum bozucu dalgınlığınızı uzak tutmanızı kolaylaştırabilir. Bu bozukluğu yaşayanlar için, Daydream In Blue ve Wild Minds Network dahil olmak üzere birkaç çevrimiçi forum bulunmaktadır.