Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Yaşam Süresini Uzatıyor Olabilir!

Toplumsal cinsiyet eşitliğinin beklenen yaşam süresini nasıl etkilediğini araştıran ilk çalışma, eşitliğin yaygınlaşmasının hem kadınların hem de erkeklerin yaşam süresini uzattığına işaret ediyor.

Sosyoekonomik gelişim ve coğrafi yakınlığa göre gruplara ayrılan ülkeler arasında gözlenen farklılıklara göre toplumsal cinsiyet eşitliğinin yaygınlaşması kadınların hayatını ve sağlık durumunu daha olumlu etkilemekle beraber erkeklerin de daha uzun yaşamasını sağlıyor. Bunun yanı sıra iki toplumsal cinsiyet arasındaki beklenen yaşam süresi farkını da azaltıyor.

Araştırmanın sonuçları, Dünya Kadınlar Günü'nden hemen önce yayınlandı. Araştırma ekibinin lideri ve George Institue for Global Health'te fahri araştırma görevlisi olan Dr. Cat Pinho-Gomes, toplumca benimsenmiş toplumsal cinsiyet eşitliğinin beklenen yaşam süresini uzatabileceğini söylüyor ve şöyle devam ediyor:

İş ve yaşam koşulları, kirliliğe maruz kalma oranı, sağlık ve eğitim hizmetlerine ulaşabilme, gelir miktarı ve sosyal destek alabilme gibi ne kadar yaşayacağınızı belirleyen faktörlerin çoğu; Dünya genelinde toplumsal cinsiyetler arasındaki farklardan etkilenen faktörlerdir.

Ülkelerin toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik ilerleme kaydetmesi ve kadınların siyasi, finansal ve sosyal hayatta daha fazla yer alması, tüm toplumu olumlu etkiliyor.

Dünya Ekonomik Forumunun son raporuna göre yaşam maliyetlerinin sürekli artması, COVID-19 pandemisi, iklim krizi ve geniş çaplı ihtilaf ve işten çıkarmalar gibi etkenler toplumsal cinsiyet eşitliğine giden yoldaki ilerlememizi yavaşlatıyor. Bu da sosyoekonomik gelişmeler ile yaşam ve iş koşullarındaki iyileşmeleri tehlikeye atarak son yıllarda kaydedilen yaşam süresi uzamasını frenleyebilir.

Araştırmacılar, toplumsal cinsiyet eşitliğinin beklenen yaşam süresi ile ilişkili olup olmadığını anlamak ve kadınlarla erkekler arasındaki yaşam süresi farkını açıklamak için Dünya Ekonomik Forumunun geliştirdiği Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksinden (mGGGI) yararlandı. Bu endeks 2010 ve 2021 yılları arasında Dünya genelinde 156 ülkede uygulandı.

Küresel Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin gelişimini ve mevcut durumunu 4 temel boyutta incelemiştir. Bu dört boyut ekonomik katılım ve fırsat eşitliği, eğitim düzeyi, sağlık ve hayatta kalma oranları ile siyasi güçlendirme olarak sıralanabilir. Bu çalışmada endeksin sağlık ve hayatta kalma boyutu dışarıda bırakılmıştır, çünkü bu boyut çalışmanın konusu olan beklenen yaşam süresini de endekse dahil etmektedir.

Geri kalan 3 boyut arasında hem kadın hem de erkeklerde uzun yaşam süresiyle en ilişkili olanın eğitim düzeyi olduğu saptanmıştır. Dr. Phino-Gomes bu bulgu hakkında şöyle söylüyor:

Bulgularımız, özellikle birçok kız çocuğunun eğitime erişiminin engellendiği ve kaynaklara erişimin sınırlı olduğu düşük veya orta gelir düzeyine sahip ülkelerde eğitime yatırım yapılmasının hayati öneme sahip olduğunu gösteriyor.

Son yıllarda toplumsal cinsiyet eşitliğinde önemli ilerlemeler kaydeden yüksek gelirli ülkelerde ise toplumsal cinsiyet eşitliğine daha fazla yatırım yapmak özellikle de erkeklerin beklenen yaşam süresini artırabilir. Avrupa Birliği ülkelerinde gözlemlediğimiz toplumsal cinsiyet eşitliği ve uzun yaşam süresi arasındaki ilişki bu çalışmada kullandığımız endeksle doğrulanmış ve bulgularımızın geçerliliği güçlendirilmiştir.

Siyaset alanındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile beklenen yaşam süresi arasındaki ilişkinin zayıf olması ise, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin siyasi sistemlerde uygulanamadığına dair endişeleri destekliyor.

Son zamanlardaki istifalarda da görebileceğimiz gibi, kadınlar siyaset alanında hâlâ birçok zorlukla karşılaşıyor. Kadınların bu alanda yaşadığı zorluklar arasında ayrıştırılmanın yanı sıra özel hayatları ile siyasi hayatlarını dengeleme, siyasi partilerden destek alma ve kampanyalarına finansman sağlama konularındaki zorluklar bulunuyor.

Özetle, 2021'de Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksindeki her %10'luk ilerleme; kadınlarda 4.3, erkeklerde ise 3.5 ay daha uzun bir yaşam süresiyle ilişkilendirildi. Bu da toplumsal cinsiyetler arasındaki beklenen yaşam süresi farkının 8 ay azalması anlamına geliyor. Ancak bu verilerin farklı coğrafi bölgelerde daha farklı olduğuna dikkat edilmeli. Dr. Pinho-Gomes son olarak şunları söylüyor:

Çalışmamızın sonuçları; özellikle de dünya, hayatımızın birçok alanında toplumsal cinsiyet eşitliğine zarar veren COVID-19 salgınından yavaş yavaş kurtulurken hükümetleri yakından ilgilendiriyor.

Bu Dünya Kadınlar Gününde, kadınların hayatın farklı alanlarında daha çok bulunmasının toplumları daha sağlıklı ve daha zengin hale getirmeye olan katkısını unutmayalım.