Temizlik Hastaları: Takıntılarınızdan Kurtulun, Çünkü Abartılı Titizlik Sizi Hastalıklardan Korumuyor!

Hastalanmak istemiyor musunuz? Bunu mümkün kılmak için elbette yapmanız gereken temel şeyleri biliyorsunuzdur: Yanınızda hep bir ıslak mendil taşıyın, halka açık alanlardaki kapıların ve lavabo kapılarının tutacaklarını peçeteyle tutun, metroda yanınızda oturan kişi sağlıksız görünüyorsa ve öksürmeye başlarsa nefesinizi tutun...

Kötü haber ise şu: Titizlik hastalarının (veya temizlik hastalığı, temizlik takıntısı hastalığı) kılı kırk yaran alışkanlıkları muhtemelen onları pek korumuyor. Gelin hep birlikte bazen "titizlik hastalarının" yaptıkları, koruma açısından pek de işe yaramayan davranışlara bir bakış atalım.

Tuvalet kapısını tekmeleyi bırakabilirsiniz!

Elbette tuvalet kapısının üzerinde bazı pis mikroplar bulunabilir. Fakat sizden önce tuvalet kapısını kim kullandıysa ve eliyle sifonu çektiyse, muhtemelen o bakterileri ellerinden tuvalet kapısına da aktarmıştır. Bu yüzden, tuvalet kapısını yine tekmeleyip yine açmadıkça, muhtemelen aynı noktadaki mikroplara dokunacaksınız. İşinizi yaptıktan sonra ellerinizi yıkadığınız müddetçe bunda bir sorun yoktur.

...ve kapıları peçetelerle birlikte açmayı da!

Tuvalet kapısı tutacakları ve kirli metro direkleri, bakteriler için uygun üreme ortamları gibi görünüyor. Geçenlerde bir genetikçi, bir metro direğini tutmayı, 10.000 insanla el sıkışmaya benzetmişti. Fakat durum tam olarak böyle değil. Kirli eller E. coli ve muhtemelen zararlı diğer bakterileri taşıyabilse de, tırabzanlarda ve kapı tutacaklarında bulacağınız mikropların çoğu zararsızdır.

Üstelik, tutacakları peçetelerle kavrıyor ve onlarla temastan kaçınıyorsanız ve sonra peçeteyi cebinize veya çantanıza koyuyorsanız, bakteriyi yalnızca daha sonra dokunacağınız bir noktaya taşıyorsunuz. 

Çantanızda taşınıdığınız küçük el temizleyicileri de atabilirsiniz!

El temizleyicileri bütün bakterileri öldüremez, bu yüzden yapabildiğiniz zaman sabun ve sudan vazgeçmeyin. Örneğin, genelde bulaşmış yiyecekler yoluyla geçen ve ishal yapan bir mikrop olan norovirüs ile öldürücü ishale sebep olabilen ve çoğunlukla yaşça büyük yetişkinleri etkileyen C. difficile, el temizleyicilerine karşı dayanıklıdır.

El temizleyicinin içinde bolca alkol bulunmadığı sürece (CDC sadece yüzde 60 veya daha fazla içeren çözeltileri kullanmayı öneriyor), sabun ve suyun öldürebileceği kadar yaygın bakterileri öldürecektir.

...ve yakınınızda bulunan biri öksürdüğü zaman, ürpertici bir şekilde nefesinizi tutmayı bırakın!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Birisi ağzını veya burnunu kapatmadan hapşurur veya öksürürse, aslında kendi bakterisini havaya fırlatıyordur. Hapşırma parçacıkları, saatte 321 kilometreye yaklaşan hızlarda seyahat eder; öksürük parçacıkları ise saate yaklaşık 80 km hızla seyahat eder.

Eğer zaten pis mikropların erişim alanı içinde bulunuyorsanız, nefesinizi tutmanın, onların ağzınız, burnunuz veya gözlerinizle temasa girmesini önleme ihtimali düşüktür. Yüzünüzün önünde doğrudan asılı halde duran bakterileri çekmenizi önleyecektir, fakat hepsi bu kadardır.

Toplu taşıma kullanma konusunda da kendinizi tamamen iyi hissetmelisiniz!

Genetikçilerden oluşan bir takım, New York metrosunda bulunan tüm bakterileri belgelediler. Araştırmaları sonucunda metro içerisinde yaklaşık 600 farklı mikrop türünün bulunduğunu ortaya koydular - ki bu mikropların büyük çoğunluğu "tanımlanamaz" bakterilerdi. Buna rağmen, neredeyse tümü tamamen zararsızdı!

Sonuç olarak, etrafınızda bulunan kelimenin tam anlamıyla her yüzey, bakteriyle kaplıdır. Vücudunuzun aşağı yukarı 1.3 kilogramı, sadece bakterilere aittir. Eşyaların "mükemmel şekilde temiz" olabileceği fikri bir efsaneden ibarettir. Yaşamak için bakterilere ihtiyacımız vardır.

Daha önemlisi, kendinizi günlük patojenlere (şu derimizde, bağırsaklarımızda ve evcil hayvanlar ile böceklerin vücutlarında bulunanlar) maruz bırakmanın aslında sizin için iyi olabileceğini öne süren bulgular vardır, özellikle genç bir yaşta maruz kalırsanız. 

Ayrıca, klozeti peçetelerle kaplamanıza gerek yoktur!

Tuvalet koltuklarının bulaşıcı hastalıkları yayabileceği sonucuna ulaşan bir karı ve koca icatlarının patentini 1920'lerde aldıktan sonra kamu tuvaletleri, oturma yerlerini şu dayanıksız ve sinir bozucu katmanlarla doldurmaya başladılar. Neyse ki, bunun gerçekten uzak olduğunu biliyoruz. HIV ve uçuk gibi virüsler dayanıksızdır, yani sıcak ve güzel bir insan vücudunun dışında çok iyi hayatta kalamazlar.

Yine de diğer çoğu sert yüzey gibi, tuvalet koldukları E. coli ve enfeksiyona neden olan streptococcus gibi yaygın mikroplar taşıyabilirler, fakat hasta olmak için önce onlara ve sonra yıkanmamış ellerinizle ağzınıza veya gözlerinize dokunmanız gerekirdi. Bu yüzden işiniz bittikten sonra ellerinizi yıkıyorsanız, hasta olmamanız gerekir.