Temizlik Hastaları: Takıntılarınızdan Kurtulun, Çünkü Abartılı Titizlik Sizi Hastalıklardan Korumuyor!
Hastalanmak istemiyor musunuz? Bunu mümkün kılmak için elbette yapmanız gereken temel şeyleri biliyorsunuzdur: Yanınızda hep bir ıslak mendil taşıyın, halka açık alanlardaki kapıların ve lavabo kapılarının tutacaklarını peçeteyle tutun, metroda yanınızda oturan kişi sağlıksız görünüyorsa ve öksürmeye başlarsa nefesinizi tutun...
Kötü haber ise şu: Titizlik hastalarının (veya temizlik hastalığı, temizlik takıntısı hastalığı) kılı kırk yaran alışkanlıkları muhtemelen onları pek korumuyor. Gelin hep birlikte bazen "titizlik hastalarının" yaptıkları, koruma açısından pek de işe yaramayan davranışlara bir bakış atalım.
Tuvalet kapısını tekmeleyi bırakabilirsiniz!
Elbette tuvalet kapısının üzerinde bazı pis mikroplar bulunabilir. Fakat sizden önce tuvalet kapısını kim kullandıysa ve eliyle sifonu çektiyse, muhtemelen o bakterileri ellerinden tuvalet kapısına da aktarmıştır. Bu yüzden, tuvalet kapısını yine tekmeleyip yine açmadıkça, muhtemelen aynı noktadaki mikroplara dokunacaksınız. İşinizi yaptıktan sonra ellerinizi yıkadığınız müddetçe bunda bir sorun yoktur.
...ve kapıları peçetelerle birlikte açmayı da!
Tuvalet kapısı tutacakları ve kirli metro direkleri, bakteriler için uygun üreme ortamları gibi görünüyor. Geçenlerde bir genetikçi, bir metro direğini tutmayı, 10.000 insanla el sıkışmaya benzetmişti. Fakat durum tam olarak böyle değil. Kirli eller E. coli ve muhtemelen zararlı diğer bakterileri taşıyabilse de, tırabzanlarda ve kapı tutacaklarında bulacağınız mikropların çoğu zararsızdır.
Üstelik, tutacakları peçetelerle kavrıyor ve onlarla temastan kaçınıyorsanız ve sonra peçeteyi cebinize veya çantanıza koyuyorsanız, bakteriyi yalnızca daha sonra dokunacağınız bir noktaya taşıyorsunuz.
Çantanızda taşınıdığınız küçük el temizleyicileri de atabilirsiniz!
El temizleyicileri bütün bakterileri öldüremez, bu yüzden yapabildiğiniz zaman sabun ve sudan vazgeçmeyin. Örneğin, genelde bulaşmış yiyecekler yoluyla geçen ve ishal yapan bir mikrop olan norovirüs ile öldürücü ishale sebep olabilen ve çoğunlukla yaşça büyük yetişkinleri etkileyen C. difficile, el temizleyicilerine karşı dayanıklıdır.
El temizleyicinin içinde bolca alkol bulunmadığı sürece (CDC sadece yüzde 60 veya daha fazla içeren çözeltileri kullanmayı öneriyor), sabun ve suyun öldürebileceği kadar yaygın bakterileri öldürecektir.
...ve yakınınızda bulunan biri öksürdüğü zaman, ürpertici bir şekilde nefesinizi tutmayı bırakın!
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Birisi ağzını veya burnunu kapatmadan hapşurur veya öksürürse, aslında kendi bakterisini havaya fırlatıyordur. Hapşırma parçacıkları, saatte 321 kilometreye yaklaşan hızlarda seyahat eder; öksürük parçacıkları ise saate yaklaşık 80 km hızla seyahat eder.
Eğer zaten pis mikropların erişim alanı içinde bulunuyorsanız, nefesinizi tutmanın, onların ağzınız, burnunuz veya gözlerinizle temasa girmesini önleme ihtimali düşüktür. Yüzünüzün önünde doğrudan asılı halde duran bakterileri çekmenizi önleyecektir, fakat hepsi bu kadardır.
Toplu taşıma kullanma konusunda da kendinizi tamamen iyi hissetmelisiniz!
Genetikçilerden oluşan bir takım, New York metrosunda bulunan tüm bakterileri belgelediler. Araştırmaları sonucunda metro içerisinde yaklaşık 600 farklı mikrop türünün bulunduğunu ortaya koydular - ki bu mikropların büyük çoğunluğu "tanımlanamaz" bakterilerdi. Buna rağmen, neredeyse tümü tamamen zararsızdı!
Sonuç olarak, etrafınızda bulunan kelimenin tam anlamıyla her yüzey, bakteriyle kaplıdır. Vücudunuzun aşağı yukarı 1.3 kilogramı, sadece bakterilere aittir. Eşyaların "mükemmel şekilde temiz" olabileceği fikri bir efsaneden ibarettir. Yaşamak için bakterilere ihtiyacımız vardır.
Daha önemlisi, kendinizi günlük patojenlere (şu derimizde, bağırsaklarımızda ve evcil hayvanlar ile böceklerin vücutlarında bulunanlar) maruz bırakmanın aslında sizin için iyi olabileceğini öne süren bulgular vardır, özellikle genç bir yaşta maruz kalırsanız.
Ayrıca, klozeti peçetelerle kaplamanıza gerek yoktur!
Tuvalet koltuklarının bulaşıcı hastalıkları yayabileceği sonucuna ulaşan bir karı ve koca icatlarının patentini 1920'lerde aldıktan sonra kamu tuvaletleri, oturma yerlerini şu dayanıksız ve sinir bozucu katmanlarla doldurmaya başladılar. Neyse ki, bunun gerçekten uzak olduğunu biliyoruz. HIV ve uçuk gibi virüsler dayanıksızdır, yani sıcak ve güzel bir insan vücudunun dışında çok iyi hayatta kalamazlar.
Yine de diğer çoğu sert yüzey gibi, tuvalet koldukları E. coli ve enfeksiyona neden olan streptococcus gibi yaygın mikroplar taşıyabilirler, fakat hasta olmak için önce onlara ve sonra yıkanmamış ellerinizle ağzınıza veya gözlerinize dokunmanız gerekirdi. Bu yüzden işiniz bittikten sonra ellerinizi yıkıyorsanız, hasta olmamanız gerekir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 5
- 1
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science Alert | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/01/2025 18:50:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4637
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Alert. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.