Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?

Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?
6 dakika
39,032
  • Uzay Mühendisliği
  • Savaş Mühendisliği

İddia

Uzaydan yeryüzüne fırlatılacak titanyum alaşımlı metal çubuklarla 7-8 büyüklüğünde bir deprem yaratmak mümkün.

Gerçek mi?

Karışık
Karışık

Gerçek Taraflar

Uzaydan bırakılacak titanyum alaşımlı (daha sıklıkla tungsten) çubuklar yardımıyla kinetik bombardıman yapılabileceği fikri üzerinde hipotetik olarak da olsa durulduğu doğrudur. Bunun çok ilkel versiyonları Vietnam Savaşı ve Kore Savaşı sırasında, uzaydan değil ama uçaklardan bırakılan, patlayıcı taşımayan, sivri ama aerodinamik yapılı kütleler yoluyla denenmiştir. Yeterli etkiye ulaşamadığı için program sonradan terk edilmiş ve bir "fikir" olarak kalmıştır.

Sahte Taraflar

Kinetik bombardıman yöntemiyle sebep olunabilecek en yüksek deprem büyüklüğü 4.4 civarındadır ve bu, yüzeyde herhangi bir yıkım yaratmayacaktır. Zaten bu çubukların amacı çarptıkları yerde yıkım yaratmaktır; çubuklarla deprem tetikleyip de sonrasında bu depremin yüzeyde bir yıkım yaratmasını beklemek, termodinamik yasaları açısından da irrasyoneldir.

Tüm Reklamları Kapat

İddianın Kökeni

Kinetik bombardımana yönelik yöntemlerin tarihi Soğuk Savaş dönemine kadar gitmektedir. Ancak ülkemizde konunun gündeme en belirgin geldiği tarih, 6 Şubat 2023 depremlerinden sonra, 17 Şubat 2023 günü Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım'ın eski bir konuşmasının paylaşılmasıyla olmuştur.

Bilgiler

27 Ocak 1967 günü imzalanan "Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Dış Uzayın Kullanımı ve Araştırılması Yönündeki Devlet Faaliyetlerini Denetleyen Prensipler Anlaşması" veya kısaca "Dış Uzay Anlaşması" adlı sözleşme, Dünya ülkelerinin uzaydaki hiçbir uyduya veya gök cismine, nükleer veya biyolojik hiçbir kitle imha silahı yerleştirilemeyeceğini söyleyen, uluslararası bir anlaşmadır. Bu anlaşma sayesinde uzay, kitlesel ölüm silahlarının yerleştirilemeyeceği, barışçıl bir yer olarak tanımlanmıştır. Ne var ki bunu es geçmek üzere geliştirilen Kıtalararası Balistik Füzeler (ICBM'ler) ve aynı zamanda uzaya gönderilen uyduların sayısının hızla artması, bu tür anlaşmaları es geçecek ve yine de ölümcül olabilecek silah teknolojilerinin geliştirilmesini gerekmiştir. Kinetik Yörünge Saldırısı olarak bilinen bir teknoloji, bu tür bir çabanın sonucu olarak geliştirilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

"Kinetik bombardıman" veya "kinetik yörünge saldırısı", çok yüksek hızlarda çarpan merminin kinetik enerjisi yardımıyla yüzeyde yıkım yaratmayı hedefleyen hipotetik bir saldırı aracıdır. Kore ve Vietnam Savaşları sırasında Lazy Dog adı verilen, çok basit ve ilkel bir versiyonu uygulanmıştır: Bu yöntemde, 44 milimetre uzunluğundaki ve 13 milimetre çapındaki, 20 gramlık ufacık "mermi"ler, Amerikan savaş uçaklarından düşmanlar üzerine bırakılmıştır.

Ancak ilk olarak Soğuk Savaş sırasında ortaya çıkan konseptin genel mantığı bundan çok daha fazlasıdır: Bu yöntemde uzaydaki bir uyduya yerleştirilecek birkaç metre uzunluğundaki ve çeyrek metre ila yarım metre çapındaki tungsten çubuklar, saldırı emriyle hedefe doğru serbest düşmeye bırakılacaktır. Uzaydan düşen bu ağır çubuklar, erime sıcaklığı 3422°C olan tungstenden yapılmış olacağı için, atmosferdeki sürtünme sırasında erimeyecektir ve yüzeye kadar ulaşabilecektir. Düşüş boyunca Mach 10 (ses hızının 10 katı veya 12350 km/h) gibi muazzam bir hıza ulaşan bu çubuklar, çarptıkları yerlerde hiçbir patlayıcı kullanmamalarına rağmen, sırf kinetik enerjinin ısıya dönüşümü yoluyla muazzam bir yıkıma sebep olacaklardır. Bu korkutucu doğaları nedeniyle bu hipotetik silahlara popüler kültürde Tanrıların Çubukları veya Tanrılardan Gelen Çubuklar anlamında "Rods from God" gibi isimler de verilmiştir.

Bu patlayıcısız bombalar müthiş bir hızla ve çok dik bir açıyla iniş yapacakları için, konvansiyonel savunma silahlarıyla tespit edilmeleri, durdurulmaları veya yavaşlatılmaları imkansıza yakın olacaktır. Ek olarak, bu tungsten mermiler hiçbir patlayıcı savaş başlığı içermeyeceği için son derece güvenli olacak ve herhangi bir uzay antlaşmasını da ihlâl etmemiş olacaktır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

2003 yılında Amerikan Hava Kuvvetleri, gerçekten de "Hiperhızlı Çubuk Demeti" (İng: "Hypervelocity Rod Bundles") adını verdiği bir projede, bu hipotetik silah hakkında bir analiz raporu yayınlamıştır. Yani bu silah, henüz inşa edilmiş bir silah değildir ve açıkçası yakın gelecekte de inşa edilmesi öngörülmemektedir. Ancak askeri potansiyel açısından, böyle bir ihtimal üzerinde durulmuştur. Hava Kuvvetleri'nin raporunda 6 metreye 30 santimlik çubukların uzaya çıkarılması öngörülmektedir. Bunların, Mach-10 hızında, yani kabaca saatte 12500 kilometre hızla yere çarpılması ihtimali üzerinde durulmaktadır. Raporda, bu yapılacak olursa sadece 11.5 tonluk bir enerjinin açığa çıkacağı hesaplanmaktadır.

Görülebileceği gibi bu patlama, bir atom bombasının yanında bir hiç olacaktır. Ama yine de bu çubuklar, son derece ince olacakları, oldukça dik bir açıyla hedeflerine doğru yol alacakları ve aşırı yüksek hızlarda hareket edecekleri için karadan ve havadan savunma sistemleriyle vurulmaları veya yavaşlatılmaları imkansıza yakındır. Bu da onları orta vadede belki etkili bir silah yapabilecektir.

Sahte İddialar ve İşin Aslı

Tanrıların Çubukları (Henüz) Gerçek Değil!

Tabii ki vurgulanması gereken kritik nokta şudur: Bu silahlar gerçek değildir; sadece üzerinde durulan bir ihtimal, bir fikir konumundadır. Bunun nedeni, anlamlı bir yıkıma sebep olabilecek büyüklükteki çubukların ihtiyaç duyacağı kütlenin, roketlerimizle uzaya gönderebildiğimiz yüklerin çok ama çok üzerinde olmasıdır. Bu yüksek maliyet nedeniyle şu anda bu silahların üretimi üzerinde ciddi bir şekilde durulmamaktadır.

Kinetik Bombardıman 4.5'ten Büyük Depreme Sebep Olamaz!

Gündeme getirilen videoyla ilgili en sorunlu iddia, kinetik bombardıman yoluyla 7-8 büyüklüğünde bir depreme neden olunabileceği yönündeki bir iddiadır (videoda, sık yapılan bir hata tekrar edilerek "büyüklük" ile "şiddet" terimleri birbirine karıştırılmaktadır). Bu, tamamen hatalıdır. Bu çubukların hipotetik versiyonlarının bile sebep olabileceği en büyük depremler 4.0-4.4 büyüklüğü (15-60 ton TNT enerji) civarında hesaplanmaktadır.

Bunu görmek için basit bir hesap yapabiliriz: Bir deprem sırasında, 150 kilometre uzunluğundaki bir fayın, yerin 30 kilometre altından kırıldığını ve 85 kilometre uzağa kadar olan bir kaya parçasını hareket ettirdiğini varsayalım. Bu 3 sayıyı birbiriyle çarparsanız, 382.500 kilometreküp, yani 382 trilyon metreküp kayanın hareket ettiğini görürsünüz. Bu hacmi, kayanın ortalama yoğunluğu olan 2.7 kg/m3 ile çarparsanız, 1 katrilyon kilogram kütleye sahip bir kayanın, deprem sırasında sadece 30 saniyede, belki 6 metre yer değiştirdiğini görürsünüz. Bunları lise fiziğinde gördüğümüz enerji formülüne koyarsanız (E=12×(dt)2×mE=\frac{1}{2} \times (\frac{d}{t})^2 \times m), 20 Terajul enerji açığa çıktığını görürsünüz. Bu tabii ki kağıt üzerindeki hızlı bir hesaplamadır. Gerçekte deprem büyüklüğü denen şey, işte bu enerjinin basitleştirilmiş bir ifadesidir. Örneğin 7.8 büyüklüğündeki bir deprem sırasında 20 Terajul değil, 31.6 Petajul (31.6×1015J31.6 \times 10^{15} J), yani 32 katrilyon jul enerji açığa çıkmaktadır. Bu, 7.5 megaton TNT'ye, yani Hiroşima'ya atılan atom bombasının 500 tanesine eşdeğerdir.

Tüm Reklamları Kapat

Kinetik bir çarpma yoluyla buna eşdeğer miktarda enerji açığa çıkarmak için, 719.000 tanesinin aynı anda bırakılması ve aynı anda aynı noktaya çakılması gerekirdi - ki bu bile yeterli olmazdı: Unutmayın, bir deprem, sadece bir noktada yaşanmamaktadır: Bir fay hattı boyunca, yani bir alan, hatta 3 boyutlu bir hacim boyunca yaşanmaktadır. Dolayısıyla bu fayı bir bütün olarak, aynı anda vurmak mümkün değildir.

Çubuklar 5 Kilometre Derine Gömülemez!

Konuşmada aktarılan iddialardan biri, Tanrının Çubukları olarak bilinen bu teknolojilerin yerin 5 kilometre altına gömülebileceği iddiasıdır. Bu, absürt bir iddiadır; zira insanlar olarak kazabildiğimiz en derin delik bile en fazla 12 kilometre derinliktedir. Uzaydan bırakılan bir çubuğun bununla kıyaslanabilecek bir derinliğe ulaşacağını varsaymak mümkün değildir.

Bir çubuk, boyunun yaklaşık 5-10 katı kadar derine gömülebilecektir. Bu durumda 20 metrelik bir çubuk bile en fazla 100-200 metre derinliğe ulaşacaktır - ki bu, yer altı sığınaklarını veya füze silolarını patlatmak için etkili bir silah olurdu.

Öte yandan bu mesafe, bir deprem için gülünçtür: Depremin odak noktasından söz ederken genellikle en azından 7-8 kilometre, çoğu zaman 20-30 kilometre, bazen 50-60 kilometre derinlerden söz ederiz. Bu kadar derine enerji transferi yapabilecek etkili bir yol henüz bulunmamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç

Sonuç olarak kinetik bombardıman stratejisi, hipotetik bir savaş teknolojisinden ibarettir ve Vietnam ile Kore savaşlarındaki aşırı ilkel versiyonları bir yana, pratik olarak hayata geçirilmiş değildir.

Her şey bir yana, yüzeyde bir yıkım yaratmak amacıyla deprem tetiklemek son derece mantıksız bir çabadır: Zaten bu çubukların amacı, yüzeyde sebep olacakları enerji saçımı yoluyla yıkım yaratmalarıdır. Bu yıkım, hâlihazırda 4.4 büyüklüğündeki bir depremin sebep olabileceği hasarın çok ötesinde olacaktır. Bu nedenle bir çubukla deprem tetikleyip de, o deprem yoluyla yıkım yaratmak rasyonel değildir. Çubuğun kendisi, ihtiyaç duyulan yıkıma sebep olabilecektir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
133
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 80
  • Merak Uyandırıcı! 22
  • Korkutucu! 19
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 15
  • Bilim Budur! 12
  • İnanılmaz 9
  • Güldürdü 4
  • Muhteşem! 3
  • Üzücü! 2
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • J. Shainin. Rods From God. (10 Aralık 2006). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: The New York Times | Arşiv Bağlantısı
  • E. Adams. Rods From God. (2 Haziran 2004). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
  • D. Karmes. (2014). The Patricia Lynn Project. ISBN: 9781491752289. Yayınevi: iUniverse.
  • R. A. Rowley. (2013). Close Air Support In Vietnam. ISBN: 9781939335128. Yayınevi: Lulu.com.
  • United States Department Of The Air Force. 2003 U.s. Air Force Transformation Flight Plan. (28 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: Homeland Security Digital Library | Arşiv Bağlantısı
  • B. M. DeBlois, et al. (2004). Space Weapons: Crossing The U.s. Rubicon. International Security, sf: 50-84. doi: 10.1162/0162288042879922. | Arşiv Bağlantısı
  • B. Preston. (2002). Space Weapons, Earth Wars. ISBN: 9780833029379. Yayınevi: RAND Corporation.
  • C. Nast. Pentagon Preps For War In Space. (20 Şubat 2004). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: WIRED | Arşiv Bağlantısı
  • J. Arquilla. Rods From God / Imagine A Bundle Of Telephone Poles Hurtling Through Space At 7,000 Mph. (12 Mart 2006). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: SFGATE | Arşiv Bağlantısı
  • J. Borger. Bush Likely To Back Weapons In Space. (18 Mayıs 2005). Alındığı Tarih: 18 Şubat 2023. Alındığı Yer: the Guardian | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/03/2023 17:13:01 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14059

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Zehirli Mantar
Mühendislik
Öğrenme
Diş Hekimi
Yayılım
Gözlem
Yeni Koronavirüs
Yılan
Bilinç
Mistisizm
Oyun Teorisi
Kimyasal Bağ
Mikoloji
Coğrafya
Uluslararası Uzay İstasyonu
Fosil
Test
Amerika
Kültür
Kadın Doğum
Matematik
Yüksek
Dalga
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Yüzey
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?. (17 Şubat 2023). Alındığı Tarih: 25 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/14059
Bakırcı, Ç. M. (2023, February 17). Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 25, 2023. from https://evrimagaci.org/s/14059
Ç. M. Bakırcı. “Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Feb. 2023, https://evrimagaci.org/s/14059.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Tanrının Çubukları: Uzaydan Fırlatılacak Kinetik Bombardıman Çubuklarıyla Deprem Tetiklenir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 17, 2023. https://evrimagaci.org/s/14059.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.