Steroid İlaçlar, Beyindeki Beyaz ve Gri Maddeyi Etkiliyor!

Açık erişimli dergi BMJ Open'da yayımlanan ve türünün en kapsamlısı olan bir çalışmaya göre, inhaler de dâhil olmak üzere reçeteli streoid kullanımının, beyindeki ak ve gri maddenin yapısında ve hacmindeki değişikliklerde rolü olabilir.^[1] Araştırmacılara göre; bulunan bağlantılar anksiyete, depresyon, mani ve deliryum gibi uzun süreli kullanımdan sonra sıklıkla görülen nöropsikiyatrik etkileri açıklamada yardımcı olabilir.

Bir sentetik streoid grubu olan glukokortikoidler, immünosupresif özellikleri nedeniyle en sık reçete edilen ilaçlar arasında yer alıyorlar. Steroidler, çok çeşitli tıbbi durumları tedavi etmekte kullanılıyorlar. Yüksek gelirli ülkelerde, nüfusun %0,5 ile %3 arasının sistemik (infüzyonlar ve tabletler) tıbbi steroid kullandığı tahmin ediliyor. Oldukça etkili olsalar da hem sistemik hem de inhaler streoidlerin, birçok ciddi metabolik, karidyovasküler ve müsküloskeletal yan etkilerin yanı sıra nöropsikiyatrik etkilerle de bağlantılı olabileceği düşünülüyor.

Daha önce yayımlanmış olan araştırmalar, uzun süreli tıbbi steroid kullanımının yapısal bozukluklara ve beyindeki bazı bölgelerin büzüşmesine yol açabileceğini öne sürüyordu Ancak bu çalışmaların birçoğu, sadece belirli durumlara sahip az sayıda insanı araştırmalarına dâhil etmişti. Dolayısıyla astım gibi solunum rahatsızlıkları için inhaler steroid kullananlar da dâhil olmak üzere, daha fazla tıbbi steroid kullanıcısı üzerinde yapılan çalışmalarda da bu bağlantıların gözlenip gözlenmeyeceği hala kesin değildi.

Araştırmacılar, bu konuya bir kesinlik getirmek için, Birleşik Krallık Biobank'ından 40-69 yaş arasındaki yarım milyon kişinin verilerini aldı. Bununla, sistemik ve inhaler steroid kullananlar ve kullanmayanlar arasında beyin hacmi ve yapısı açısından belirli bir değişiklik olup olmadığını görmeyi amaçladılar. Araştırmacılar, ayrıca steroid kullanımının, algılama hızı ve duygusal tepkilerdeki farklılıklarla bağlantılı olup olmadığını da öğrenmek istediler.

222 sistemik ve 557 inhaler steroid kullanıcısının MR beyin görüntüleri, 24,106 adet kullanıcı olmayan bireyinkiyle karşılaştırıldı. Katılımcıların hiçbirine daha önce nörolojik, psikiyatrik ve hormonel bir rahatsızlık tanısı koyulmamıştı ve hiçbiri antidepresanlar gibi ruh halini değiştiren ilaçlar almıyordu. Katılımcılar, önceki iki hafta boyunca ruh halinin belirli yönlerini değerlendirmek için bir anket doldurdu.

MR sonuçları karşılaştırıldığında, sistemik ve inhaler steroid kullanıcılarının, beyindeki nöral bağlantı ve sinyalleşmeden sorumlu beyaz maddesinde, bu ilaçları hiç kullanmayanlara kıyasla daha fazla yapısal bozulma gözlendi. Sistemik streroid kullanıcılarında, inhaler kullanıcılarından daha büyük etkiler gözlendi. Ayrıca detaylıca yapılan analizden sonra bu etkilerin uzun süreli kullanıcılarda çok daha fazla olduğu sonucuna varıldı.

İlaç kullanmayanlarla karşılaştırıldığında, sistemik kullanımında daha geniş bir kaudata ve inhaler kullanımında daha küçük bir amigdalaya rastlanıldı. Hem kaudat hem de amigdala, beyinde bilişsel ve duygusal işlemlerde görevli gri madde yapılarıdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Sistemik steroid kullanıcıları ayrıca, algılama hızını ölçmek için tasarlanmış bir testte de ilaç kullanmayanlara kıyasla daha kötü bir performans sergiledi. İlaç kullanmayanlara göre önemli ölçüde daha fazla depresif belirtiler, ilgisizlik, huzursuzluk ve yorgunluk/uyuşukluk bildirdiler. İnhaler steroid kullanıcıları ise sadece yorgunluk/uyuşukluk bildirdiler ve bu sistemik streoid kullanıcılarına göre daha az bir düzeydeydi. Araştırmacılar şöyle söylüyor:

Glukokortikoid kullanımı ile beyindeki değişiklikler arasındaki nedensel ilişki, mevcut ve önceki çalışmalara dayandırılsa da bu çalışmanın kesitsel doğası nedensellik hakkında resmi sonuçlara varmamıza izin vermiyor.

Araştırmacılar aynı zamanda belirli eksikliklerden de bahsediyorlar. Buna göre; sadece birkaç ruh hali değişikliği belirtisi, önceki 2 hafta boyunca değerlendirildi. Bildirilen değişiklikler ise steroid kullanımının kendisinden ziyade steroidlerin reçete edildiği durumla ilgili olabilir. Araştırmacılar ayrıca sistemik kullanıcılar için steroid tabletleri ve infüzyonları ayırt edemediler. Bunların da bulgularını etkilemiş olabileceği düşünülüyor. Bunlarla birlikte araştırmacılar şunları diyor:

Gözlemlenen etki boyutlarının, bir bütün olarak glukokortikoid kullancılarında klinik sonuçlar doğurup doğurmadığı hala net değil. Ancak sentetik glukokortikoidlerin yaygın nöropsikiyatrik yan etkileri düşünüldüğünde bu bulgular oldukça dikkat çekici. Bu çalışma, hem sistemik hem de inhaler glukokortikoidlerin beyaz madde bütünlüğünde belirgin bir azalmayla bağlantılı olduğunu ve bunun kısmen glukokortikoid kullanan hastalarda gözlemlenen nöropsikiyatrik yan etkilerin altında yatabileceğini gösteriyor.

Bu ilaçların ne kadar yaygın kullanıldığı göz önüne alındığında hem doktorların hem de hastaların beyin üzerindeki olası etkilerini bilmesi gerektiğini belirten araştırmacılar, şimdi de alternatif tedavi seçeneklerinin araştırılmasını istiyor.