Yapay zeka veya robotlar insanlardan üstün olabilir mi?

Robotlar veya yapay zekalar herhangi bir işte insandan daha ekonomik , hızlı veya yapabilirlik durumu müsait olmayan , tehlikeli işler için üretildiğinden üretilme sebebinde insandan üstündür . Mesela araba insandan daha hızlıdır , dürbün insandan daha uzağı görür , vinç insandan daha çok kütle taşıyabilir vb. Her konuda değil , ama üretilme amacı olan konuda insandan daha iyi olduğu için makine ve robotlar kullanılır .

Yapay zeka bir çok konuda insandan üstün durumda. Bunu belirleyen kıstas ise insan performansının üzerine çıktığı senaryolar. Fakat bu alanların hepsi birbirinden ayrı ve dar bir alan içinde üstünlük gösteriyor. Örneğin; Google Deepmind, satranç şampiyonunu alt edebiliyor fakat eğitilen modelin yapabildiği tek şey bu.^[1] Yapay Zeka'nın insanlardan tamamen üstün olduğu durum bu özgün yeteneklerin tamamını yapabildiği tek bir modelin varlığı diyebiliriz (AGI). Günümüz yapay zeka teknolojisi ise henüz bunun çok uzağında.

Bir yapay zeka için yaptığı hiç bir işlemin de verinin de anlamlı bütünlüğü yoktur. Yapay zeka sadece yazılım şemasını kullanarak bizim ürettiğimiz bütünsel olarak anlamlı çıktıları verir. Yani onu programlayan bizlere anlamlı bilgi sunması (ki bu zaten insanın programlamasına dayanan bir anlamlı bilgi işlemedir) bu bilgilerin yapay zeka için de anlamı olduğunu göstermez. Örneğin kendisine yüklenen programla bir elmayı tanıyan yapay zeka hiç bir zaman işlediği verinin bir elmaya karşılık geldiğine dair gerçek bir anlama sahip olamaz. Sunduğu ve cismin elma olduğuna dair çıktısı ise tamamen bizim beklentimizi karşılayacak bir bilgi sunum şekline dayanır. Makine için ise ortada ne elma vardır ne de işlediği bilginin anlamı. Bu nedenle makineye anlam veren ve anlam katan şey bizim bilinçlerimizdir. Yani onların anlamlı bilgi bütünü oluşturmasına ve buna uygun çıktı sunmasına neden olan şey bizim onları organize edebilecek bir anlam dünyasına ve bilince sahip olmamızdır. Bu noktada yapay zekanın bize göre ve bizim programlamıza uygun veri sunuyor olmasına bakıp da yapay zekayı gerçekten kendisi için de anlamlı bilgi ürettiğini sananlara şaşmamak elde değil. Bir makinenin bilinçli olması için kendi kendinin farkındalığına sahip olması gerekir. Bu da şu demek makinenin bir işlem birimi diğer işlem birimlerini tanımlaya biliyor demek olurdu. Ancak kendisi de bir işlem birimi olan ve tanımlayan işlem biriminin de kendisini tanımlayabilecek durumda olması gerekirdi ki işte burada paradoks ortaya çıkar. Çünkü tanımlayan ve tanımlanan aynı şey olur. Bu ise her ihtimalde tanımlayanın niteliğini çıkmaza ve paradoksa götürür. Böyle bir durumda Kendi kendini tanımlayan bir birim sonsuz bir döngü içinde olmak durumunda kalır. Bu da esasen zamansal bir kapalı halka durumuna dayanıyor olabilir. Daha doğrusu sonsuz bir döngü için kapalı bir zamansızlık veya tekillik gerekir. Eğer bilinçli olmak için bu gerekiyorsa her bilinç evrende sonsuz bir kapalı zaman halkası durumunda demektir. Zaten bilinç deneyiminde düşünmenin kendisi için zaman doğrudan algılanmaz ve dış dünyaya bakılarak ölçümlemlenır. Yani bu demek oluyor ki dış dünya olmasa düşünmenin kendisi için zaman kavramı ortaya çıkmazdı. Bilinç deneyiminin bu şekilde zamansız olması da sonsuz döngüyü doğrular.

birileri hala yapay zeka bilinçli zekadan üstün diyorsa bence bir kez daha düşünmeleri gerekir.