Öncelikle bulut ve yağış oluşum mekanizmasını bilmeliyiz ki bu soruya cevap verip, anlayabilelim.
- Bulutlar çoğu zaman bizleri büyüleyen ve hayran bırakan oluşumlar olmuşlardır. Yıllar boyunca değişik şekillerde, yüksekliklerde, boylarda ve zamanlarda oluşmuşlardır. Bu değişikliklikler ve bulutlardaki farklılıklar insanları sınıflandırma yapmaya iten ana unsur olmuştur. Konumuzla ilgili olan kısım ise yağış oluşturma potansiyeli olan bulutlardır. Bunlar stratiform ve cumuliform bulut tipleri olarak ayrılmışlardır. Tabii bu tipler de kendi aralarında ayrılmışlardır. Misal kışın, bizlerin kış yağmuru olarak anlandırdığı yağışlara neden olan bulut Nimbostratus bulutlarıdır veyahut yazın, bizlerin yaz yağmuru olarak adlandırdığı yağışlara neden olan bulut Cumulonimbus bulutlarıdır. Elbette bunlar da kendi aralarında ayrışırlar(Cumulus Congetus vb.). Kısacası her bulut yağış oluşturmaz, yağış oluşturan bulutlar da belirlenmiştir.
- Yağışlar ise birçok mekanizmayla birlikte oluşabilir. Misal yaz yağışları, konveksiyonel hareketlerin birer sonucudur. Kış yağışları daha çok Cephesel(Frontal) oluşumlardır. Veya Karadeniz'de Kafkas Dağları'nda, Akdeniz'de Toroslar'da da başka bir türde yağış biçimi görülür. Buralar orografik yağışın oluştuğu başlıca yerlerdir(Kaz Dağları gibi başka lokasyonlar da mevcut).
- Özet olarak gökyüzünde gördüğünüz her bulut yağmur bulutu değildir. Bunlar stratocumulus, altostratus, silvagenitus, cumulus, cirrocumulus, cirrus gibi bulutlar olabilir. Lakin yine de gökyüzünde gördüğünüz bir bulutun yağmur bulutu olduğuna eminseniz ve yine de yağmur yağmıyorsa bunun nedeni "Virga" olabilir.
*Virga: Yağmur bulutundan düşen yağmur damlalarının, nem koşullarının yetersiz olması nedeniyle yüzeye ulaşamadan buharlaşması olayıdır.
Eğer sorunuz Cumulonimbus(Fırtına, Oraj Bulutu) bulutlarının oluşum mekanizmasındaki sıcaklıkların rolüyle ilgiliyse aşağısı daha çok yardımcı olacaktır.
Tüm Reklamları Kapat
- Sıcaklıklar özellikle konveksiyonel mekanizmayı kullanan bulutlar için çok önemli bir role sahiptir. Biz amatörlerin cT(Convective Temperature, Konvektif Sıcaklık) adını verdiği ölçü bulutların oluşum mekanizmasınının bir koşuludur. Yaz günlerinde Güneş, Dünya'nın yüzeyini ısıtır haliyle hava da ısınır eğer bu ısınmanın sonucunda hava sıcaklığı cT seviyesine ulaşabilirse hava yükselmeye başlar yani konveksiyonel hareket başlar. Akabinde havadaki kararsızlığın mevcudiyeti önem arz eder. Eğer havada yeterli miktarda konvektif kararsızlık mevcutsa hava yüzeyden yükselmeye başlar ve doygun bir katmanda bulut oluşturur, bizler bu katmana LCL(Lifting Condensation Level) deriz.
Eğer merak ettiğiniz şey bulutlu havada neden yağmur yağmadığıysa ilk üç paragraf size yardımcı olacaktır. Fakat asıl merak ettiğiniz bulutların oluşumunda sıcaklığın rolüyse son paragraf işinize yarayacaktır.
[1][1][1]
Kaynaklar
- Ankara Üniversitesi. Bulut Oluşumu. Alındığı Tarih: 15 Nisan 2025. Alındığı Yer: Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri | Arşiv Bağlantısı