Virüsler canlı olmadıkları halde nasıl mutasyon gecirebilirler?

Yani bu biraz pedantik bir soru, çünkü hem mutasyonun tek tanımı var olduğunu varsayıyor hem de virüslerle ilgili asıl tartışmanın canlılık/cansızlık konusu değil de virüslerde mutasyonların var olup olamayacağıymış gibi sunuyor.

Evet, virüslerin canlılığı/cansızlığı tartışmalı; ancak geleneksel olarak virüsler cansız kabul ediliyorlar.

Hayır, mutasyon tanımı illa "organizmalar" için yapılmak zorunda değil, mesela DNA denen şeyin kendisi canlı değil ama mutasyon onda meydana geliyor.

Evet, virüsler de bir canlı olmamasına rağmen mutasyona uğruyorlar, çünkü doğada gerçekte "canlı" ve "cansız" diye bir ayrım bulunmuyor. Bunlar, maddenin farklı kolektif kombinasyonlarından ibaretler; biz kolaylık olsun diye böyle kategoriler uyduruyoruz ve dolayısıyla bir dolu "istisna" oluşuyor. Bu, doğanın kusurlu veya bilimin eksik olmasından değil, insan dilinin doğayı tam olarak tarif edememesinden kaynaklanıyor.

Aslında burada sözlüklere başvurmak biraz hatalı. Çünkü tanımsal bir sınırlandırma yapmıyoruz, bir olay görüyoruz ve onu duruma göre insanlara aktarmaya çalışıyoruz. Gelin birkaç tanıma bakalım: Örneğin NIH mutasyon için "bir organizmanın DNA dizisindeki değişiklik" derken, Utah Üniversitesi ve Cleveland Clinic insan üzerinden gözlenen biyolojik olayı anlatmış.^[1][2][3] Britannica, tanımda "bir organizma veya virüs" diyerek Wikipedia ise "bir organizma, virüs veya kromozom dışı DNA" diyerek tanıma ekleme yapmışken Nature Scitable ise direkt tanımın kendisini genişletip ayrım yapmaksızın "genetik dizilimdeki bir değişiklik" demiş.^[4][5][6] Virüslerin canlılığın eşiğinde cansızlar olması bir yana, virüslerin mutasyona uğradığı zaten biliniyor ve gözleniyor.^[7]

Çalıştığınız alan ve hedef kitleniz doğrultusunda gözlediğiniz olayı nasıl en kolay anlatıyorsanız olayı öyle tanımlayabilirsiniz ama tanımınız gözlediğiniz olayın ötesine geçiyorsa (yani tanımda organizma dediniz diye virüste gözlediğiniz olaydan çok organizma kısmına takıyorsanız) o tanımda bir sorun vardır. Tanımda organizmadan bahsedilse bile virüsleri çalışan alanlarda kimse buna takmayacağı için daha genel bir tanım yapmak veya tanımda kastedileni doğru anlamak önemlidir.

Merhabalar sanırım bu soruyu Celal Şengör'ün bir programda yanıt veremediği yerden gördünüz ve aklınıza takıldı, hemen size açıklayayım.:) Virüsler her ne kadar canlı olmasa da onlarda genetik materyal taşırlar, bazıları RNA bazıları DNA. Virüsler kendilerinin klonlarını üretmek için farklı canlıların hücrelerini kullanır, ancak bu hücrelerin enzimleri daha önce görmedikleri DNA ve RNA'ları replike ettiği için hata (mutasyon) oranları daha fazla oluyor, HIV hastalığının mutasyon oranının fazla olması da bundan kaynaklanıyor işte. Aynı zamanda virüslerde dış etkilerden (kimyasallar, radyasyon) dolayı mutasyon geçirebilirler. Farklı iki virüsün bir hücreyi enfekte etmesi durumunda da genetik materyal değiş tokuşu yapabilirler ve bu önemli genetik değişikliklere neden olabilir.

Virüsler DNA ve RNA ‘ ya sahiptirler. Canlı hücrelerde olduğu gibi ikisine birden sahip olamazlar. En büyük özellikleri ise zaten mutasyonlarıdır. Tıp alanında biliyoruz ki virüsler çok hızlı mutasyon geçirebilirler; bu yüzden her sene yeni bir grip aşısı çıkar. ^[1]