Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

Üzerinde yaşadığımız karasal alan neden bitip tükenmiyor?

Rüzgarların çok etkisi olmasa da akarsular yoluyla dünya çapında her an (total olarak bakıldığında) yüzlerce ton toprak parçası geri dönmeksizin denizlere karışıyor. Bu süreç suyun var olduğu dönemlerden itibaren devam ediyorsa eğer, nasıl oluyor da karasal alanın tümünü kaybetmiyoruz? Zamanı mı var
147 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Öne Çıkarılan Cevap
Ahmet Özkaya
Ahmet Özkaya
84K UP
Coğrafya Öğretmeni - Yazar

Her bir morfojenetik bölgede, çeşitli aşındırma faaliyetleri etkindir. Nemli bir iklimde akarsu hakimken, kurak sahalarda rüzgar faaliyeti daha ön plandadır. Ancak dış etmen ve süreçleri içerisinde kuşkusuz en önemli aşındırma ve biriktirme faaliyetini akarsular üstlenirler.

Ancak akarsular, tüm alüvyonu deniz veya okyanus tabanlarında biriktirecek gibi bir yanılgı oluşmasın. Akarsular taşıdığı alüvyonu eğer kıta sahanlığı genişse (şelf) verimli delta ovaları meydana getirir. Nil deltası, Kızılırmak deltası vb. gibi.

Tüm Reklamları Kapat

Akarsuların bazı biriktirme şekilleri

-Birikinti konisi

Tüm Reklamları Kapat

-Ova

-Taban seviyesi ovası

-Delta ovası

Örneğin: Bir maden sahasındaki ekskavatörü akarsu düşünelim. Ekskavatör kazdıkça çıkan hafriyatı denize bıraksın. Bu süreyi milyonlarca yıla göre değerlendirdiğimizde, ekskavatör ne kadar kazarsa kazsın saha yükseldikçe malzeme tekrar oluşacaktır. Elbette her saha yükselecek diye bir kavram yanılgısı oluşmasın. Epirojenik hareketler sonucu bir taraf magmaya batarken diğer taraf yükselmektedir. Bir teknenin suya bir kısmı batarken diğer kısmının yükselmesi gibi.

Volkanlar, yeryüzündeki malzemenin oluşmasında çok büyük etkiye sahiptir. Çarpışma sahalarında (konverjans) dalma batma zonunda eriyen malzeme, tekrar onu konveksiyonel akıntı etkisiyle püskürterek, volkanların patlamasına ve lav yığınlarının yayılmasına sebep olur. Kısacası bir taraf erirken diğer taraf tekrar malzeme tedarik etmektedir.

Özetlemem gerekirse eğer: İç etmen ve süreçlerin yapıcı (dağ, volkan, vb.) yapıcı rol üstlenirken akarsular ve diğer dış etmen ve süreçleri (akarsu, rüzgar, fiziksel ve kimyasal parçalanmalar vb.) aşındırıcı rol üstlendikleri için bu döngü milyonlarca yıldır devam etmektedir. Ayrıca transgresyon (deniz ilerlemesi) ve regresyon (deniz gerilemesi) olayları geçmiş jeolojik dönemlerde yaşanmıştır. Bunun en önemli sebebi buzullaşma döneminde regresyon ve buzul erimesi dönemlerinde ise transgresyon yaşanmıştır. Bu sebeple geçmiş dönemlerde iklim değişikliği sebebiyle karaların alanlarında farklılıklar olmuştur. Son olarak belirteyim: Türkiye'nin kuzeyinde bulunan Kuzey Anadolu Dağları, Tetis denizinin içerisinde yükselmiştir. Orojenez sonucu sıkışan bölgeler, tıpkı bir plastiğin yanlardan sıkışıp yükselmesi gibi yükselirler.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (9 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 9 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close