Uzay-zaman kavramı tam olarak nedir? Newton'un kuramı çürütüldü mü yoksa Newton kuramını daha da kapsadı mı?

İlk öncelikle uzay-zaman nedir sorunuzla başlayalım: Einstein'dan önce uzay ve zaman ayrı şeylerdi ve uzay da olayların gerçekleştiği statik bir sahne gibiydi. Ama Einstein bunun böyle olmadığını izafiyet teorisinde göstermiştir. Einstein uzay ve zamanın sabit ve içindeki tüm nesnelerin ona göre hareket etmediğini, uzay-zamanın içindeki nesnelerin hareketine göre değişebildiğini ortaya koydu. Bilim insanları genellikle uzay-zamanı anlatabilmek için çarşaf analojisini kullanırlar; Esnek bir çarşaf düşünün, o çarşafın üzerine bir kütle bırakın, çarşafın büküldüğünü göreceksiniz. Şimdi ise o çarşafın üzerine bıraktığınız kütleden daha küçük bir kütleyi çarşafın üzerine bırakın, yeni bıraktığınız küçük kütle ilk başta bıraktığınız büyük kütlenin etrafında dönecektir(yörüngede). Ama çarşaf analojisinin tam olarak doğru olmadığını hatırlatmakta fayda var. Yani kısaca uzay-zamana bir kütle koyacak olursanız o kütle hem uzayı hem de zamanı bükecektir(dünyanın kütlesi uzay-zamanı büktüğü için zaman dünya gibi kütleli cisimlerin yanında daha yavaş akar, ama eğer güneş gibi çok daha büyük bir kütleli cismin yanına gittiğinizde zaman dünyaya oranla daha yavaş akacaktır), o koyduğunuz kütleden daha küçük bir kütle ise daha büyük olanın yörüngesine girecektir, yani aslında dünya uzayda dümdüz bir yolda ilerlemek istemektedir ama ilerlediği yol güneş tarafından büküldüğü için yörüngede dönmektedir(burada yoldan kasıt uzay-zamandır). Şimdi gelelim Newton Fiziğinin şu anda kullanılıp kullanılmadığınına: Newton Fiziği günlük hayatımızda halen kullanılmaktadır, örnek vermek gerekirse newton fiziği ile dünya,venüs,mars v.b gezegenlerin hareketini açıklıyabiliriz, newton fiziği ile aya gidebiliriz, uçak uçurabiliriz. Ama iş ışık hızına (299.792.458 m/s) yakın hızlara geldiğinde newton fiziğinde hata payı kabul edilemeyecek kadar artar. İşte o hızlarda Einstein'ın izafiyetini kullanırız. Yani aslına baktığında Einstein'ın izafiyeti Newton fiziğinin genişletilmiş bir versiyonundan ibarettir.(Uzay-zamanı daha iyi kavrayabilmek için bıraktığım kaynağa göz atabilirsiniz)