Evrende farklı konum/durumlarda bulunan gözlemcilerin zamanı farklı deneyimlemelerinin sebebi zaman genişlemesidir. Zaman genişlemesi, gravitasyonel ve hızsal olmak üzere iki çeşittir.
Gravitasyonel veya kütleçekimsel zaman genişlemesi adı üzerinde, kütleli nesnelerin uzay-zaman dokusunda yarattığı deformasyondan kaynaklı meydana gelir. Büyük kütleli nesnelere daha yakın olan kişiler zamanı diğerlerine göre daha yavaş deneyimleyecektir. Örneğin; bir kara delik gibi aşırı kütleli bir nesneye doğru yaklaşan birisi, dışarıdaki gözlemci için ağır çekimdeymiş gibi görünecektir. Tam aksine, kara deliğe doğru sürüklenen kişi de geriye kalan evreni hızlı çekimdeymiş gibi gözlemleyecektir.
Gravitasyonel zaman genişlemesinin formülü şöyledir:
Hızsal zaman genişlemesine gelecek olursak, daha hızlı hareket eden gözlemciler zamanı diğerlerine göre daha yavaş deneyimleyecektir. Bunu anlamak için "İkizler Paradoksu" incelenebilir. İkizler Paradoksu'nu basitçe anlatmak gerekirse tamamen aynı fiziksel özelliklere sahip iki ikiz kardeşin birisi ışık hızına yakın bir hızda uzay yolculuğuna çıkıyor, diğeri ise Dünya'da kalıyor. Deneyin sonucu şöyledir: Uzay yolculuğuna çıkan ikiz kardeş sadece birkaç yıl yaşlanırken Dünya'da kalan on yıldan fazla yaşlanmıştır. Elbette bu gerçek bir deney değildir. Ancak yaptığımız gözlemler ile bunun doğru olduğunu biliyoruz.
Hızsal zaman genişlemesinin formülü şöyledir:
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Zaman Genişlemesi Nedir? Astronotlar, Zamanı Bize Göre Ne Kadar Yavaş Deneyimliyorlar?. (25 Kasım 2022). Alındığı Tarih: 3 Nisan 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
