Filtrum (İngiltere'de rabbus olarak da bilinir), çoğu memelide bulunan ve genellikle "rhinarium" denen nemli ve kıllı bölgeyi de barındıran bir yapıdır. Tıpkı burun deliklerimiz gibi bir yarıktır ve atalarımız ile bazı modern kuzenlerimizde (maymun olması şart değil, tüm canlılar ile uzak veya yakın kuzen olduğumuzu hatırlayın) burna girmeden önce havanın nemlendirilmesi gibi bir işlevi vardır. Pittsburgh Üniversitesi'nde Memeli Bilimcisi (mammalogist) olan ve Chicago'nun meşhur Field Doğal Tarih Müzesi'nin eski dönem müdürlerinden Philip Hershkovitz'in 1977'de yayınladığı "Yeni Dünya Maymunları'nı Yaşamak: Primatlara Giriş" isimli kitabında izah ettiği gibi, günümüzde filtrum artık işlevsiz bir organdır ve evrimsel olarak körelmektedir.
İnsanda filtrum, embriyolojik gelişimde nazomedyal (üst dudak ve burnu barındıran, embriyoda henüz bunlara ayrışmamış olan yapı) ile maxillary bölgenin birleşmesi sırasında oluşur. Bu birleşmenin düzgün gerçekleşmemesi sonucu "tavşan dudaklılık" dediğimiz hastalık meydana gelebilir. Bu, filtrum ile ilgili tek hastalık değildir: Eğer filtrum düzleşmiş veya yassı olursa, Fetal Alcohol Sendromu (FAS, mental bir hastalık) ve Prader-Willi Sendromu'ndan (15. kromozomda meydana gelen genetik bir hastalık) şüphelenilebilir.
BBC'nin Sağlık köşesinde yer alan University Collage London'da tıp doktorluğu yapan Dr. Michael Mosley'in yazısında yer aldığı gibi, filtrum'un görünürde hiçbir işlevi yoktur ve sadece atalarımızdan kalma bir eklentidir. Yüzümüz, annemizin karnındayken henüz bir pirinç tanesi boyundan, bir fasulye tanesi boyutuna büyüyene kadar geçen dönemde oluşur.
Vücudumuzdaki plakalar, yukarıda anlattığımız gibi birleşirken, hemen hemen hiç iz bırakmadan birleşirler. Bir tek filtrum dediğimiz yarık, bir "emrbriyonik birleşim izi" olarak kalır. Yani atalarımızda işlevsel olan bu yarık, günümüzde onlardan bize kalan bir mirastır ve evrimsel geçmişimizi bize hatırlatırcasına orada durmaktadır.
Kaynaklar
- Yazar Yok. Evrim Ağacı. (9 Mart 2020). Alındığı Tarih: 9 Mart 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı