Benim listem şöyle olur:
- Leonhard Euler: Matematiğin açık ara farkla tek babası var: Euler. Yaptıklarıyla matematiğin yarısını tek başına üretti. Adamın katkı yaptığı sahaların kısaltılmış listesinde çizge teorisi, topoloji, analitik sayısı teorisi, karmaşık analiz, infinitesimal kalkülüs, mekanik, akışkanlar dinamiği, optik, astronomi ve müzik teorisi var. Günümüzde kullandığımız notasyonun neredeyse hepsini Euler icat etti. Fonksiyon kavramını bile geliştiren Euler ki şu videoyu izlerseniz, "her şeyin bir fonksiyon olduğunu" eğlenceli bir dille öğrenebilirsiz.
- Carl Friedrich Gauss: İkinci sırada da batonu Euler'den alan Gauss olmak zorunda. Gauss'un matematiğe katkıları, modern fiziğin belki de yarısını inşa etti. Cebir, sayı teorisi, nümerik analiz, kronoloji, astronomi, hata teorisi, yay ölçümleri, diferansiyel geometri, Öklidyen-olmayan geometri, topoloji, manyetizma, telegrafi, potansiyel teorisi, optik, mekanik ve metroloji alanlarına katkı yaptı. Hatta hayal edebileceğiniz her sahada muhtemelen Gauss'un öyle veya böyle bir imzası var. İkinci sıraya koymamın tek nedeni, Gauss'un çalıştığı sahaları Euler'in inşa etmiş olması.
- Isaac Newton & Gottfried Wilhelm Leibniz: Newton, sırf algıladığı fiziği yeterince iyi tarif edecek matematik yok diye, önce modern matemetiğin kalbi olan kalkülüsü icat etti, sonra 26 yaşına girdi. Daha başka bir şey söylemeye gerek var mı? Leibniz de eş zamanlı olarak kalkülüsü icat etti, ikisini bu konuda birbirinden ayıramayız. Newton daha fizikçiydi, Leibniz daha matematikçiydi. Newton büyücü işlerinden kafasını kaldırabilseydi fiziğe ve matematiğe daha da fazla katkı sağlayabilirdi belki. Leibniz ek olarak lineer sistemlere, geometriye ve topolojiye de katkılarda bulundu.
- Öklid & Harizmi: Geometrinin babası Öklid ile cebirin babası Harizmi'nin herhalde en iyi 5 matematikçi arasında olması şart. Bunlardaki sorun şu: Her ikisi de ilgili sahaları kurarak matematiğin temellerini attı; ama diğer matematik sahalarına yaptıkları katkılar çok daha kısıtlı. Öklid bu konuda biraz daha iyi durumda, çünkü onun yaşadığı dönemde matematiğin diğer sahaları yoktu. :)
- Bernhard Riemann & David Hilbert: Bu ikilinin matematiğe yaptıkları devasa katkılar bir yana, bu katkıların fizikte Albert Einstein, Niels Bohr ve benzerleri üzerinden yarattığı devrimlerin önemi, listeye girmeyi hak etmelerine neden oluyor. Düşünsenize, bu adamların matematiği sayesinde Evren'in baştan sona nasıl çalıştığını açıklamaya en çok yaklaşan iki teori olan Genel Görelilik Teorisi ve Kuantum Teorisi inşa edildi. Bunları bir birleştirebilirsek, iş bitecek, o derece. Kaldı ki bu isimlerin matematiğin diğer alanlarına yaptıkları katkılar da yadsınamaz: Her ikisi de geometriye, karmaşık analize, reel analize ve sayı teorisine katkılar yaptı.
Evet, aynı sıraya birden fazla kişi yazmak suretiyle biraz hileyle de olsa listem böyle olurdu. Diğer önemli isimler hakkında da birkaç not düşeyim:
- Pisagor bence biraz tartışmalı. Pisagor yaptığının matematik olduğunun farkında bile değildi muhtemelen. Amacı matematiği geliştirmek falan da değildi. O nedenle onun listede olmayı hak ettiğini sanmıyorum.
- Listede kesinlikle olması gereken ama maalesef yer kalmadığı için alamadığım 3 isim var: Srinivasa Ramanujan, Pierre de Fermat ve John von Neumann.
- Belki Alan Turing ve Terence Tao da, sırf modern dünyaya ve matematiğe etkileri dolayısıyla listede olmalı.
Tüm Reklamları Kapat
