"Bu kalemi bile yapan bir insan varsa koskoca kainatın nasıl bir yaratıcısı olmasın?" argümanı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bu argümanı bazen insan bazen de evren için kullanırlar. Peki geçerli bir akıl yürütme mi? İnceleyelim:

1) Benzetmenin geçerli olabilmesi için benzetilecek iki durumun da benzetme yönününden uyumlu olduğunu bilmemiz gerekiyor. Örneğin "bulut, pamuk gibi." derken bulutun görüntüsünü biliyoruz, pamuğun da. Bunları görüntü yönünden benzetiyoruz. Ama diğer yandan "Kalemi yapan akıllı bir varlık var, o halde bizi/evreni yapan akıllı bir varlık var." Bu benzetme hatalı olacaktır çünkü evrenin bir kalem gibi olduğunu "bilmiyoruz ki benzetebilelim."

Zaten insanın yaptığını bildiğimiz bir durumdan bilmediğimiz bir duruma çıkarım yapmak, aynı durumun evren için de olduğunu söylemek hatalı bir yaklaşım olur.

2) Pilot kalemi yapan varsa bizi de yapan vardır demek çıkmaza sokar. Tasarım yapan kişinin (insanın) tasarımcısı vardır dersek Tanrı da bir tasarımcı yani onu da tasarlayan biri vardır demek. Ama Tanrı'nın yaratıcısı olmadığını söylüyorlar, o yüzden bu örneği kullanmak onların aleyhlerine oluyor.

3) Pilot kalem insan eliyle üretilmek zorunda, çünkü organik kimyasallardan değil, inorganik kimyasallardan oluşuyor. Biliyoruz ki bu iki unsurun kimyasal tepkime çeşitliliği çok farklı. Elbette, inorganik kimyasallar belirli şartlarda öncelikle kimyasal bir evrimden geçip organik kimyasallara dönüşebiliyorlar; Dünya üzerinde yaşam bu şekilde başladı! Ancak bu, her an her yerde olan bir olay değil; doğal ve çevresel şartlara bağlı olan bir olay. Dolayısıyla, inorganik kimyasallar öncelikle organik kimyasallara evrimleşmemişlerse (ki pilot kalem örneğinde bu mümkün değil), onların davrandığı gibi davranmıyorlar. Bu da pilot kalem (ya da herhangi bir diğer fiziksel insan icadının: fabrikalar, uçaklar, iğneler, kaşıklar, çamaşır makinaları ve arabalar...) biyolojik olarak evrimleşmesini mümkün kılmıyor. Ayrıca ne genetik mataryeli var ne de üreyebiliyor.

4) Bu benzetmenin evren için de doğru olup olmadığını kontrol edebiliriz benzer bir mantık ile. Büyük Patlama'ya kadar gittik. Büyük Patlama'nın Tanrı tarafından yapıldığını biliyor muyuz? Hayır. Sadece Tanrı mı çıkıyor, hayır. Büyük Patlama'nın kaynağının ezeli ve ebedi maddesel formun parçası olduğu söylenebilir. Bu iki sorunun cevabı da hayır olduğu için bu benzetme geçerli değildir.

Tasarımcı argümanı tek başına felsefi olarak ayrı değerledirilir, savunma biçimleri ayrı. Çünkü "savunucu" tavrı belirlemiş zihinler sağlıklı düşünemez. Taraflaşmanın getirdiği fanatizm ile sunarlar düşüncelerini. Böyle anlayışların, obsesyon geliştirmeleri, aslında savundukları konuyu derinlemesine anlamalarına engel olur. Tasarımcı argümanı kendi içinde tutarlı anlamlı olabilir, ancak tükenmez kalem gibi altı boş, kendini yanlışlayan sunum biçimleri gerçekten komik ve karikatür.

Konuyu analiz etmek de mümkün ancak, düz mantıkla bile baksak, bir tükenmez kalem bile tek başına olamıyorsa, tasarımcı nasıl olabilir? e gelir konu. Kendi argümanıyla kendini yanlışlamış olur.

Oysa durum hiç de bu kadar düz mantık, çocuk oyuncağı değil. Tasarımcı argümanı böylesi çürük ve yüzeysel bir felsefi zemine dayanmıyor. Tasarımcıyı kim yarattı nın da gayet tutarlı analizleri var.

Bir konuyu prezente eden, sunan, misyon edinerek yaymaya çalışan odaklar genellikle kutuplaşmış - taraflaşmış olurlar. Kendileri derinlemesine anlama çabasına girmek yerine afişe etmeyi, çığırtkanlığı tercih ederler. Bu nedenle önemli konuları KİŞİLERden değil KAYNAKlardan öğrenmeye çalışmak oldukça önemli.

Tanrı üzerine yaptığınız herhangi bir münazara, tartışma benzeri anlarda teist/deist birinden muhakkak duyacağınız bir argüman. Bulunduğun mekanı ve zamanı yaratan, ona yön veren, şekillendiren bir tanrının varlığı şarttır. Hatta bunun zorunlu bir gerçeklik olduğunu, akılla bile bulunabileceğini savunurlar. Dillerinden düşmeyen ve adeta klişeleşmiş savunma ise "Bir resim dahi ressamsız olmazsa şu koca kainat nasıl kendi kendine var olsun?" Şimdi bu argümanın nasıl gerçek dışı olduğuna ve safsatadan başka bir şey olmadığına bakalım:

İlk çelişkiye düştükleri nokta, "Ortada bir varlık, bir eşya varsa onu yapan elbette olmalıdır" ifadesidir. Bunu mantıksal önemelere bölelim.

Birinci önerme (p önermesi): Var olan her şeyin bir var ediciye ihtiyacı vardır.

İkinci önerme (q önermesi): Tanrı vardır.

Sonuç (p⇒q): O halde tanrı da var edilmiştir (yaratılmıştır).

Tanrı, neden zorunlu var ediciye muhtaç olmasın? Tanrıya atfedilen bu joker hakkının herhangi bir bağlamda geçerliliği yoktur.

İkinci çelişkili durum daha trajik. Yukarda anlattığımız safsatadan sonra şu aksiyom ile savunma moduna geçerler. "Tanrı bir ilk neden olmak zorundadır. O yaratılmamıştır." (Ucundan "ilk neden" argümanına da değinmiş olduk.) Burada ise farklı bir sorun ile karşılaşıyoruz. Bir "şey", kendi kendine var olabiliyorsa bu durumda evren ve tanrı dışında var saydığımız diğer mahluk, neden kendi kendine var olamasın? Başka bir değişle kendinden var olmak mümkünse bizim için bu neden imkansız olsun?

Üçüncü çelişki barındıran ifade tamamen analojik yaklaşımda bulunmaktır. Tanrıyı açıklamak için ortaya atılmış her önerme, her argüman safsatadan öteye geçemez. Çünkü, hiçbir şeye benzemediği iddia edilen, akılüstü bir varlık olduğu inanılan tanrı; benzetmelerle, tanımlarla açıklanması kelimenin tam anlamıyla tanrıyı aşağılamaktır. Bu, sonsuzu anlatmak için milyar, desilyon, oktodesilyon gibi sayıları örnek vermek gibidir. İstediğiniz sayıyı söyleyin, tamamı sonsuzun altında kalacaktır. O halde bir teistin/deistin tanrıyı kanıtlama çabası bile safsatadır.